Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rodolfo Neghelli de Graziani (ur. 11 sierpnia 1882 w Filettino, zm. 11 stycznia 1955 w Rzymie) – włoski wojskowy, marszałek, markiz, zwolennik faszyzmu i Benita Mussoliniego.
Graziani w 1940 roku | |
Marszałek Włoch | |
Data i miejsce urodzenia |
11 sierpnia 1882 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
11 stycznia 1955 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1903–1945 |
Siły zbrojne |
Regio Esercito |
Główne wojny i bitwy |
wojna włosko-turecka, |
Odznaczenia | |
Uczestnik I wojny światowej. W latach 1921–1929 przeprowadzał pacyfikację Libii, w trakcie której prowadził rasistowską politykę, według której Włosi mieli być rasą nadrzędną, a „gorsi” Afrykanie zostali pozbawieni praw. Kampania prowadzona przez Grazianiego objęła wywoływanie głodu, dokonywanie masowych mordów i tworzenie obozów koncentracyjnych – zginęły przez to tysiące Libijczyków[1]. Z kraju wydalono 100 000 Beduinów, połowę ludności Cyrenajki, na miejsce rdzennej ludności trafić mieli włoscy osadnicy[2][3].
Od 1930 roku był wicegubernatorem Cyrenajki i zyskał sławę jako bezwzględny dowódca[4], krwawo tłumiący powstanie bractwa muzułmańskiego Sanusijja.
W czasie wojny w Abisynii w latach 1935–1936 dowodził armią południową, a od maja 1936 roku pełnił funkcję generalnego gubernatora i wicekróla tego państwa. W czasie jego dowództwa armia dokonała szeregu zbrodni tj. użycie broni chemicznej (gaz musztardowy i fosgen) czy też wprowadzenie faktycznego niewolnictwa na terenach okupowanych w celu zwalczenia oporu.
W czasie okupacji kraju założył obozy pracy. W 1937 roku doszło do nieudanego zamachu na Grazianiego. W odpowiedzi na to Etiopczycy obecni na uroczystości, w której uczestniczył generał, zostali zastrzeleni, a milicja faszystów rozpoczęła masakry w stolicy Etiopii, gdzie zamordowano 30 tysięcy osób, a wiele domostw zostało zniszczonych[5].
Od października 1939 roku był szefem Sztabu Generalnego wojsk lądowych, jednocześnie od czerwca 1940 roku był gubernatorem Libii i naczelnym dowódcą sił zbrojnych w Afryce Północnej.
W sierpniu 1940 roku usiłował odwieść Mussoliniego od zamiaru zaatakowania wojsk brytyjskich w Egipcie. Pod presją duce we wrześniu niechętnie skierował do walki 10 Armię. Klęski wojsk włoskich w grudniu (np. pod Marsa Matruh) stały się przyczyną zdymisjonowania go w lutym 1941 roku. W 1943 roku, po kapitulacji Włoch, uciekł na północ, gdzie został ministrem obrony Włoskiej Republiki Socjalnej. Organizował masowe wywozy Włochów na przymusowe roboty do III Rzeszy, zwalczał ruch partyzancki. 1 maja 1945 roku wydał rozkaz o zaprzestaniu oporu przez wojska włoskie.
W tym samym roku stanął przed sądem pod zarzutem zdrady. Trzy lata później skazany na 18 lat więzienia, po kilku miesiącach amnestionowany. W 1952 roku wstąpił do neofaszystowskiej partii Włoski Ruch Społeczny (MSI), która stworzyła dla niego honorową funkcję prezesa, którą piastował do swojej śmierci[6].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.