Przeginia (województwo małopolskie)
wieś w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeginia – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Jerzmanowice-Przeginia[4][5], przy drodze krajowej 94, na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[6].
| wieś | |
 Fragment wsi. Widok z Rogożowej Skały | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
2492[1] |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-049[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KRA |
| SIMC |
0321247 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Jerzmanowice-Przeginia  | |
 50°14′08″N 19°42′02″E[3] | |
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
W 1595 roku wieś położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego była własnością wojskiego krakowskiego Stanisława Szafrańca, którego pomocnikiem był Jakub Kowal (zastępca wojskiego krakowskiego)[7]. W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Przeginia.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0321253 | Brzeg | część wsi (zniesiona w 2023 r.[8]) |
| 0321260 | Do Mostu | część wsi |
| 0321276 | Masalina Góra | część wsi |
| 0321282 | Na Pańskie | część wsi |
| 0321299 | Na Skotnicy | część wsi |
| 0321307 | Nowa Wieś | część wsi |
| 0321313 | Pod Bożą Męką | część wsi |
| 0321320 | Pod Działkami | część wsi (zniesiona w 2023 r.) |
| 0321336 | Spławy | część wsi |
Wieś należy do najstarszych osad w okolicy. W dokumentach pojawia się jako Preghina w 1225 roku. Wzmianka o niej pojawia się w 1228 roku w dokumencie określającym, że mieszkańcy Pregyni płacą klasztorowi Norbertanek w Imbramowicach dziesięcinę. Była ona własnością szlachecka należącą do klucza pieskoskalskiego. W XV w. pojawia się Przeginya będąca wsią królewską. Od XVI w. należała ona do dóbr w Pieskowej Skale. W 1529 roku w tutejszym kościele proboszczem był Marcin Biem z Olkusza – słynny astronom i współtwórca kalendarza gregoriańskiego. Stanisław Szafraniec, wojewoda, kasztelan, był rzecznikiem tolerancji religijnej i ograniczenia uprawnień Kościoła katolickiego. Brał czynny udział w życiu małopolskiego kościoła protestanckiego. W latach 1550–1555 ufundował w swoich dobrach zbory kalwińskie, m.in. w Przegini, zamieniając kościół na zbór. Nazwa wsi pochodzi od prasłowiańskiego rzeczownika pregybni oznaczającego teren górzysty. W istocie trudno o bardziej właściwą nazwę dla miejscowości, od której rozpoczyna się Wyżyna Krakowsko-Częstochowska. Inne pochodzenie nazwy wsi znamy z legendy o pierścieniu. Czeski kupiec Radoslav wraz ze swoją wybranką Michaelą wędrując do Krakowa musiał przedostać się przez zaśnieżoną drogę. Wóz kupca stanął pod naporem śniegu. Czech wpadł w zaspę śnieżną i zgubił swój drogocenny pierścień, który miał darować w zaślubiny wybrance. Wtem z jego ust padły słowa: „Jak te śniegi przeginą, odnajdę to miejsce i odzyskam swoją własność”. W 1789 wieś zamieszkiwały 662 osoby, w 1827 – 761, pod koniec XIX w. ponad 1000.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
