Przęstka pospolita[5] (Hippuris vulgaris L.) – gatunek rośliny wodnej z rodziny babkowatych (Plantaginaceae).
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Zamknij
Zasięg obejmuje strefę klimatu umiarkowanego na półkuli północnej. Rośnie w Ameryce Północnej na południu po północno-zachodni Meksyk w zachodniej części kontynentu i Wielkie Jeziora w części wschodniej; niemal w całej Europie (bez wysp na Morzu Śródziemnym) oraz w Azji (z wyjątkiem południowej części tego kontynentu)[6]. W Polsce występuje w rozproszeniu na niżu[7]. W Karpatach znane było tylko jedno stanowisko w stawach hodowlanych w Dołach Jasielsko-Sanockich, ale obecnie już tam nie występuje[8].
- Łodyga
- Wzniesiona, sztywna, pojedyncza lub górą rozgałęziona[8]. U formy lądowej osiąga wysokość do 30 cm, u formy podwodnej długość do 2 m[9].
- Liście
- Równowąskie, wyrastające po 8–12 w okółkach[10]
- Kwiaty
- Siedzące w kątach liści, drobne, zielone[10].
- Rozwój
- Bylina. Występuje w formie podwodnej, częściowo zanurzonej i lądowej. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Dojrzałe owoce opadają na muliste dno zbiorników wodnych i pogrążają się w mule. Rozprzestrzeniane są przez prądy wodne i ptaki (hydrochoria i ornitochoria). Rozmnaża się także wegetatywnie przez rozłogi i pączki przetrwalnikowe. Zimuje w postaci pączków przetrwalnikowych. U formy podwodnej zimują całe pędy[9].
- Siedlisko
- Hydrofit występujący zarówno w wodach stojących, jak i płynących. Preferuje wody o dużej zawartości jonów wapnia. Zasiedla głównie muliste stawy, płytkie, niewielkie jeziora, starorzecza, czasami jednak także wilgotne gleby na lądzie. Forma podwodna czasami tworzy jednogatunkowe łany zajmujące znaczne powierzchnie, czasami wchodzi w skład wielogatunkowych zespołów roślin. Forma częściowo zanurzona wraz z innymi roślinami występuje w szuwarach na płytkich wodach. Forma lądowa ma znaczny udział w zasiedlaniu pomokłych łąk, ale tylko w stadium początkowym, gdy teren jeszcze częściowo zalany jest wodą, potem ustępuje innym gatunkom roślin[9].
- Fitosocjologia
- Gatunek charakterystyczny szuwarowego zespołu Hippuridetum vulgaris[11] (forma lądowa).
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n = 32[8].
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[12] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia: V).
ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 99, ISBN 978-83-62975-45-7.
Hippuris vulgaris L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-11].
Adam Zając, Maria Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 296. ISBN 83-915161-1-3.
Oklejewicz K. 2008. Przęstka pospolita. s. 261-262. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6
Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1. Brak numerów stron w książce
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. Brak numerów stron w książce
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5. Brak numerów stron w książce
Identyfikatory zewnętrzne: