Powiat grodzki

Powiat grodzki^[1] (powiat miejski^[2], kalka z niem. Stadtkreis) – dawna jednostka samorządu terytorialnego istniejąca w zaborze pruskim, a następnie w odrodzonej II Rzeczypospolitej oraz (jako „powiat miejski”) w Polsce Ludowej, aż do zniesienia samorządu terytorialnego w 1950 r. W późniejszych latach była to jednostka jednolitej administracji państwowej, istniejąca aż do zniesienia szczebla powiatowego administracji w ramach reformy administracyjnej przeprowadzonej w 1975 r.

Rozważano ich ponowne utworzenie w ramach reformy samorządu terytorialnego, która weszła w życie 1 stycznia 1999 r. Jedna z dyskutowanych koncepcji przewidywała utworzenie dwóch rodzajów powiatów: grodzkich i ziemskich. Ostatecznie utworzono powiaty tylko jednego rodzaju (bez żadnego przymiotnika w nazwie). Jednocześnie największym miastom powierzone zostały zadania powiatów, jednak miasta na prawach powiatu (niem. kreisfreie Stadt) nadal pozostały gminami. Pomimo to, spotyka się czasami w języku potocznym użycie w odniesieniu do tych miast terminu „powiat grodzki” również współcześnie, jednak używanie w takim znaczeniu tego pojęcia jest niepoprawne. ^{[potrzebny przypis]}

Zobacz też

• samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej
• powiat
• powiat ziemski
• miasto na prawach powiatu

Przypisy

1. cyt. „Gminy miejskie mogą w warunkach, oznaczonych ustawą, tworzyć powiat lub województwo grodzkie.” – Art. 73 Konstytucji kwietniowej (1935) (Dz.U. z 1935 r. nr 30, poz. 227)
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 maja 1925 r. o wydzieleniu miasta Gniezna ze związku gnieźnieńskiego powiatu ziemskiego i utworzeniu z tego miasta osobnego powiatu miejskiego (Dz.U. z 1925 r. nr 59, poz. 416)