Pismo bengalskie – pismo używane w Bangladeszu i Indiach do zapisu języków: bengalskiego, assamskiego oraz kilku innych rzadziej używanych. Alfabet bengalski to alfabet sylabiczny. Alfabet ten wywodzi się z pisma brahmi, a powstał pod wpływem pisma dewanagari. W XIX wieku wraz z wprowadzeniem druku litery przybrały kształty standardowe. Nad niektórymi literami stawiana jest matra (poziomy znak nad literą). W języku bengalskim występują grafemy lub znaki, a nie litery.
Pismo to obejmuje 52 znaki podstawowe i 5 znaków dodatkowych. Istnieje 11 grafemów na oznaczenie samogłosek, w tym 2 dyftongi (dyftongów jest w sumie 16 ale tylko 2 mają zapis). Istnieje 35 spółgłosek. Występuje również około 300 ligatur (zbitek spółgłoskowych) czyli dwucząstkowych znaków zapisywanych poziomo, pionowo bądź przez odrębne znaki.
| Grafem | Nazwa grafemu | Transliteracja | IPA |
|---|---|---|---|
| ক | kô | k | /k/ |
| খ | khô | kh | /kʰ/ |
| গ | gô | g | /ɡ/ |
| ঘ | ghô | gh | /ɡʱ/ |
| ঙ | ungô, umô | ņ | /ŋ/ |
| চ | chô | c | /tʃ/ |
| ছ | chhô | c | /tʃʰ/ |
| জ | borgio jô (burgijjô) | j | /dʒ/ |
| ঝ | jhô | jh | /dʒʱ/ |
| ঞ | ingô, niô | n | /n/ |
| ট | ţô | ţ | /ʈ/ |
| ঠ | ţhô | ţh | /ʈʰ/ |
| ড | đô | đ | /ɖ/ |
| ঢ | đhô | đh | /ɖʱ/ |
| ণ | murdhonno nô (moddhennô) | n | /n/ |
| ত | tô | t | /t̪/ |
| থ | thô | th | /t̪ʰ/ |
| দ | dô | d | /d̪/ |
| ধ | dhô | dh | /d̪ʱ/ |
| ন | donto nô (dontennô) | n | /n/ |
| প | pô | p | /p/ |
| ফ | phô | ph | /pʰ/ |
| ব | bô | b | /b/ |
| ভ | bhô | bh | /bʱ/ |
| ম | mô | m | /m/ |
| য | ôntostho jô (ontostejô) | j | /dʒ/ |
| র | (bôe shunno) rô | r | /ɾ/ |
| ল | lô | l | /l/ |
| শ | talobbo shô (taleboshshô) | ś | /ʃ/ / /s/ |
| ষ | murdhonno shô (muddhennoshshô) (peţ kaţa shô) | ṣsh | /ʃ/ |
| স | donto shô (donteshshô) | s | /ʃ/ / /s/ |
| হ | hô | h | /h/ |
| য় | ôntostho ô (ontosteô) | e i – | /e̯/ /- |
| ড় | đôe shunno/bindu ŗô | ŗ | /ɽ/ |
| ঢ় | đhôe shunno/bindu ŗô | ŗh | /ɽ/ |
Bibliografia
- Elżbieta Walter, Gramatyka języka bengalskiego, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2008, ISBN 978-83-61203-06-3, OCLC 316482826.
- Bimal Maity, Bengali Phrasebook, wyd. 1, Hawthorn, Vic, Australia: Lonely Planet Publications, 1996, ISBN 0-86442-312-8, OCLC 34929091 (ang.).
- Bidhu Bhusan Das Gupta, Learn Bengali Yourself, Calcutta: Das Gupta Prakashan, 1985 (ang.).
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
