Ostatnie Pokolenie (niem. Letzte Generation, wł. Ultima Generazione) – grupa aktywistów ekologicznych stosujących formy akcji bezpośredniej na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi. Działając pierwotnie w Niemczech, grupa ma też siostrzane organizacje we Włoszech i Polsce, jak również nieaktywną od 2024 grupę w Austrii[1][2][3].
.jpg)
Tło
Organizacja została uformowana w sierpniu 2021 przez uczestników strajku głodowego Hungerstreik der letzten Generation, który zorganizowano tuż przed niemieckimi wyborami parlamentarnymi, aby zwrócić uwagę na problem sprawiedliwości klimatycznej[1][4]. Jej nazwa nawiązuje do przekonania grupy, zgodnie z którym obecne pokolenie ludzi jako ostatnie może jeszcze coś zrobić przed osiągnięciem spodziewanych punktów krytycznych w systemie klimatycznym Ziemi[5].
Od tego czasu przeprowadzali oni liczne akcje o charakterze bezprzemocowym[6][7] w postaci blokad dróg oraz aktów wandalizmu wymierzonego w jachty, znane obrazy, budynki, prywatne odrzutowce i pomniki, najczęściej przy użyciu farby. Metody nieposłuszeństwa obywatelskiego stosowane przez Ostatnie Pokolenie wielokrotnie budziły kontrowersje[8][9][10][11].
Cele i zamiary
Postulaty organizacji różnią się w poszczególnych krajach, w których działa ugrupowanie[2].
Zdaniem niemieckiej frakcji mamy do czynienia z kryzysem klimatycznym, a koszty jego rozwiązania powinny ponieść osoby z wysokimi dochodami[12]. Ponadto, aktywiści ci żądają wprowadzenia ogólnokrajowego ograniczenia prędkości do 100 km/h na autostradach, taniego uniwersalnego biletu na transport publiczny za 9 euro[13] oraz zaprzestania użycia paliw kopalnych do 2030[14]. Twierdzą również, że niemiecki rząd świadomie łamie własne cele w zakresie ochrony klimatu[15].
W styczniu 2024 roku frakcja ogłosiła, że w przyszłości nie będą organizować blokad dróg jako formy protestu i zamiast tego zaczną organizować zgromadzenia publiczne w miejscach takich jak siedziby przedsiębiorstw energetycznych czy na lotniskach[16]. Miesiąc później potwierdzili również zamiar kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2024 roku[17][18]. Otrzymali w nich 0,3 procent poparcia, nie zdobywając żadnego mandatu[19]. Nie przekroczyli też 0,5 procentowego progu wymaganego przy finansowaniu partii politycznych[20]. W wyborach tych nie startowała frakcja włoska, austriacka i polska.
Historia działań
Na początku ruch wzywał do ograniczenia marnotrawienia żywności, rozdając ludziom wyrzucone jedzenie zdatne do konsumpcji. Wraz z blokadami, obie te metody zastosowano na początku 2022, aby wesprzeć żądania działaczy dotyczące wprowadzenia niemieckiej ustawy zapobiegającej marnowaniu jedzenia[21][22].
W 2022 w Poczdamie rzucono purée ziemniaczanym bezpośrednio w jeden z obrazów Claude’a Moneta[23]. W Rzymie aktywiści oblali zupą chroniony szkłem obraz van Gogha „Siewca[24]”. Również oszklone dzieło autorstwa Gustawa Klimta „Śmierć i życie” zostało polane czarną farbą w Wiedniu[25]. Żadne z dzieł sztuki, które zaatakowali protestujący nie zostały trwale uszkodzone[26].
W samym 2022 przeprowadzono około 370 różnych akcji[27][28], z czego 276 stanowiły blokady drogowe[29].
23 maja 2023 dwie działaczki wylały na siebie błoto przed budynkiem włoskiego Senatu w ramach protestu przeciwko użytkowi paliw kopalnych. Zwrócono przy tym zdarzeniu uwagę na niszczycielskie skutki powodzi, takich jak te, które nawiedziły region Emilia-Romania[30].
W maju samolot Piper PA-23 „Aztec” na lotnisku w Berlinie został pomalowany sprayem[31][32], co spowodowało uszkodzenia o wartości szacunkowej 72 tys. euro[33]. Tego samego miesiąca w wyniku blokady jednej z dróg w Wiedniu ambulans jadący na sygnale nie mógł dotrzeć na czas do szpitala, co spowodowało śmierć pacjenta[34].
17 września członkowie Ostatniego Pokolenia użyli gaśnic wypełnionych farbą do pomalowania sześciu filarów Bramy Brandenburskiej[35]. W efekcie, niemiecki łuk triumfalny uległ uszkodzeniu, a jego naprawę wyceniono na 110 tys. euro. W kwietniu 2024 troje aktywistów odpowiedzialnych za zniszczenia zostało skazanych na 8 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu[36].
18 maja 2024 sześciu działaczy klimatycznych przykleiło się do dróg dojazdowych prowadzących do pasów startowych lotniska w Monachium. W czasie dwugodzinnych zakłóceń odwołano około 60 lotów, a 14 zmieniono trasy[37].
Śledztwo
W maju 2023 Sąd Krajowy w Monachium wszczął śledztwo wobec Ostatniego Pokolenia ze względu na możliwe powiązania z przestępczością. Około 170 policjantów przeszukało nieruchomości i komputery należące do aktywistów, przy czym udało się skonfiskować konto darowizn organizacji, a ich pierwotną stronę internetową chwilowo zamknięto[38][39][40]. W tym czasie niemieccy prawnicy zaczęli wydawać różne opinie prawne, które klasyfikowały Ostatnie Pokolenie jako organizację nastawioną na popełnianie przestępstw, co jednak nie kategoryzuje oficjalnie grupy, ani nie zakazuje jej oficjalnego działania[2][41][42].
Działalność w Polsce
Ostatnie Pokolenie działa w Polsce od lutego 2024[43].
4 marca grupa opublikowała list otwarty do rządu Donalda Tuska, w którym zawarto dwa żądania: zwiększenie inwestycji w kolej i komunikację zbiorową oraz wprowadzenie biletu miesięcznego za 50 zł na transport regionalny. Podkreślono również, że list ma charakter ultimatum, obowiązującego do końca I tury wyborów samorządowych w 2024[44][45]. Dzień przed tym dwie aktywistki Ostatniego Pokolenia przerwały koncert w Filharmonii Narodowej z okazji jubileuszu 60-lecia pracy artystycznej i 80 urodzin dyrygenta Antoniego Wita[46]. 8 maja kolejne dwie protestujące oblały pomarańczową farbą pomnik Warszawskiej Syrenki[47].
Brak odpowiedzi Premiera na postulaty aktywistów spowodował, że zaczęli oni prawie codziennie blokować ulice i mosty na terenie Warszawy, często przyklejając się przy tym do jezdni[43][45].
26 kwietnia, w wyniku jednej z blokad w Alejach Jerozolimskich, w korku utknęła karetka pogotowia jadąca na sygnale. W odpowiedzi na podejrzenia ze strony Komendy Stołecznej Policji o złamaniu prawa, na profilach społecznościowych Ostatniego Pokolenia umieszczono nagranie, na którym aktywiści przepuścili pojazd po uformowaniu korytarza życia[48][49].
Finansowanie
Grupa utrzymuje, że jej głównym dochodem są dobrowolne darowizny i crowdfunding. Na początku 2022 niemiecka frakcja opublikowała raport przejrzystości, z którego wynika, że w 2021 otrzymała w formie darowizn ponad 900 tys. euro i wydała z nich około 535 tys[50][51].
Ostatnie Pokolenie jest częścią sieci A22 finansowanej przez organizację Climate Emergency Fund z siedzibą w USA[36]. Z funduszem tym związana jest Aileen Getty, spadkobierczyni majątku Jeana Paula Getty’ego[52]. Głównymi beneficjentami środków CEF są m.in. Just Stop Oil w Wielkiej Brytanii, Renovate Switzerland w Szwajcarii, czy Stopp oljeletinga w Norwegii[53]. Polskie Ostatnie Pokolenie, pomimo braku informacji na ich stronie o przynależności do A22, jest określona jako jeden z beneficjentów programu[54][2].
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
