Organizacja wojenna plutonu taborowego

Organizacja wojenna plutonu taborowego – etat wojenny pododdziału taborów Wojska Polskiego II RP.

Plutony taborowe nie występowały w organizacji pokojowej wojska. Były pododdziałami formowanymi w wypadku wojny według założeń planu mobilizacyjnego "W".

W 1939 roku zostało zmobilizowanych trzydzieści plutonów taborowych dla czynnych dywizji piechoty oraz planowano sformować kolejnych dwanaście plutonów dla związków operacyjnych, odwodu Naczelnego Wodza i okręgów korpusów.

Jednostkami mobilizacyjnymi było dziesięć pułków artylerii ciężkiej (23 plutony), pięć pułków artylerii lekkiej (5 plutonów), jeden dywizjon artylerii ciężkiej (1 pluton) oraz dwa dywizjony i cztery kadry dywizjonów taborów (12 plutonów), a także szkoła podchorążych rezerwy artylerii (1 pluton). Formacje artylerii mobilizowały plutony dla wielkich jednostek piechoty, natomiast formacje taborów formowały plutony dla związków operacyjnych i okręgów korpusów.

Trzydzieści plutonów taborowych było przeznaczonych do przewozu dwóch jednostek ognia dla każdego z dywizjonów artylerii ciężkiej typu II, wchodzących w skład czynnych dywizji piechoty.

Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939.

Organizacja wojenna L. 3346/mob. org. plutonu taborowego przewidywała 33 żołnierzy, w tym jednego oficera (dowódca plutonu) oraz trzydziestu dwóch podoficerów i szeregowych. Pluton posiadał 59 koni. Na jego wyposażeniu znajdowały się dwa wozy gospodarcze i dwadzieścia sześć wozów taborowych. W przypadku zastąpienia wozów parokonnych wozami jednokonnymi ich liczba ulegała podwojeniu.

Dwadzieścia sześć plutonów (62%) zostało zmobilizowanych w okresie zagrożenia i w alarmie, w pięciu grupach jednostek oznaczonych kolorami:

• zielonym – jednostki wzmacniane (uzupełniane do stanów wojennych) i formowane w okresie zagrożenia,
• czarnym – jednostki przeznaczone w czasie pokoju do zadań specjalnej interwencji wewnątrz lub na zewnątrz państwa, a w czasie mobilizacji do wzmocnienia sił w strefie granicy zagrożonej,
• czerwonym – jednostki przeznaczone do osłony granicy wschodniej,
• niebieskim – jednostki przeznaczone do osłony granicy zachodniej,
• żółtym – jednostki przeznaczone do wzmocnienia osłony obu granic.

Szesnaście plutonów (38%) miało zostać zmobilizowanych w mobilizacji powszechnej, przy czym dwanaście plutonów przeznaczonych dla armii, ONW i OK miało osiągnąć gotowość bojową dopiero 12-14 dnia mobilizacji.

23 marca 1939 roku zarządzona została mobilizacja trzech dywizji piechoty na terenie Okręgu Korpusu Nr IX i jednej na terenie Okręgu Korpusu Nr IV. Zmobilizowano wówczas cztery plutony taborowe:

• pluton taborowy Nr 9 dla 9 DP,
• pluton taborowy Nr 20 dla 20 DP,
• pluton taborowy Nr 26 dla 26 DP,
• pluton taborowy Nr 30 dla 30 DP.

W maju 1939 roku został ustalony przydział dwunastu plutonów taborowych, formowanych w mobilizacji powszechnej dla armii, odwodu Naczelnego Wodza oraz okręgów korpusów:

• Samodzielna Grupa Operacyjna „Narew” – 1 pluton (nr 361 ?),
• Armia „Modlin” – 1 pluton (nr 131 ?)
• Armia „Łódź” – 1 pluton (nr 431 ?)
• Odwód Naczelnego Wodza (w rejonie Warszawa-Brześć) – 3 plutony
• okręgi korpusów – 6 plutonów

13 sierpnia 1939 roku zarządzona została mobilizacja 13 i 27 Dywizji Piechoty na terenie Okręgu Korpusu Nr II. Dla obu dywizji zostały sformowane plutony taborowe nr 13 i 27.

24 sierpnia 1939 roku została rozpoczęta mobilizacja alarmowa dwudziestu czynnych dywizji piechoty, a w ich składzie plutonów taborowych.

31 sierpnia 1939 roku był pierwszym dniem mobilizacji powszechnej, w ramach której formowały się plutony taborowe dla 3, 5, 11 i 24 DP.

Sposób mobilizacji według planu mobilizacyjnego „W2”

Tryb mobilizacji	Numery plutonów taborowych	Razem plutonów
Okres zagrożenia, grupa zielona	13, 19, 22	3
Okres zagrożenia, grupa czarna	26, 28	2
Mobilizacja alarmowa, grupa czerwona	1, 12, 20, 27, 30	5
Mobilizacja alarmowa, grupa niebieska	4, 8, 15, 16, 18	5
Mobilizacja alarmowa, grupa żółta	2, 6, 7, 9, 10, 14, 17, 21, 23, 25, 29	11
I rzut mobilizacji powszechnej	3, 5, 11, 24, 61, 62, 131, 231, 361, 431, 561, 562, 563, 564, 565, 566	16

Plutony taborowe sformowane w 1939 roku według planu mobilizacyjnego „W2”

Numer plutonu	Jednostka mobilizująca	Tryb mobilizacji	Przydział[uwaga 1]	Dowódca plutonu
1	3 pułk artylerii ciężkiej	Czerwona	1 DP Leg.	?
2	10 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	2 DP Leg.	?
3	2 pułk artylerii ciężkiej	mob. pow. -5-	3 DP Leg.	?
4	8 pułk artylerii ciężkiej	Niebieska	4 DP	?
5	6 pułk artylerii ciężkiej	mob. pow. -5-	5 DP	?
6	5 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	6 DP	?
7	4 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	7 DP	?
8	1 pułk artylerii ciężkiej	Niebieska	8 DP	?
9	9 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	9 DP	?
10	4 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	10 DP	?
11	6 pułk artylerii ciężkiej	mob. pow. -4-	11 DP	?
12	6 pułk artylerii ciężkiej	Czerwona	12 DP	?
13	2 pułk artylerii ciężkiej	Zielona[1]	13 DP	?
14	7 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	14 DP	?
15	8 pułk artylerii ciężkiej	Niebieska	15 DP	?
16	8 pułk artylerii ciężkiej	Niebieska	16 DP	?
17	17 pułk artylerii lekkiej	Żółta	17 DP	?
18	Mazowiecka SPRArt	Niebieska	18 DP	?
19	3 pułk artylerii ciężkiej	Zielona	19 DP	?
20	20 pułk artylerii lekkiej	Czerwona	20 DP	?
21	5 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	21 DPG	?
22	10 pułk artylerii ciężkiej	Zielona	22 DPG	?
23	5 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	23 DP	?
24	10 pułk artylerii ciężkiej	mob. pow. -5-	24 DP	?
25	7 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	25 DP	?
26	26 pułk artylerii lekkiej	Czarna	26 DP	?
27	2 pułk artylerii ciężkiej	Czerwona	27 DP	?
28	28 dywizjon artylerii ciężkiej	Czarna	28 DP	?
29	4 pułk artylerii ciężkiej	Żółta	29 DP	?
30	30 pułk artylerii lekkiej	Czerwona	30 DP	ppor. Kazimierz Podgajny
61	10 dywizjon taborów	mob. pow. -13-	?	?
62	10 dywizjon taborów	mob. pow. -13-	?	?
131	kadra 1 dywizjonu taborów	mob. pow. -12-	?	?
231	kadra 2 dywizjonu taborów	mob. pow. -14-	?	?
361	kadra 3 dywizjonu taborów	mob. pow. -13-	?	?
431	kadra 4 dywizjonu taborów	mob. pow. -13-	44 DP	?
561	5 dywizjon taborów	mob. pow. -13-	?	?
562	5 dywizjon taborów	mob. pow. -13-	?	?
563	5 dywizjon taborów	mob. pow. -13-	?	?
564	5 dywizjon taborów	mob. pow. -13-	?	?
565	5 dywizjon taborów	mob. pow. -13-	?	?
566	5 dywizjon taborów	mob. pow. -13-	?	?

Uwagi

1. Przydział taktyczny (do wielkiej jednostki piechoty) lub operacyjny (do armii lub samodzielnej grupy operacyjnej).

Przypisy

1. Wcześniej 13 DP była w grupie czerwonej.

Bibliografia

• Ludwik Głowacki, 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty w kampanii 1939 roku, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1969.
• Waldemar Rezmer, Operacyjna służba sztabów Wojska Polskiego w 1939 roku. Organizacja. Zasady funkcjonowania. Przygotowanie do wojny, Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., Warszawa 2010, wyd. II, ISBN 978-83-930318-1-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.