Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niezależna Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (niem. Unabhängige Sozialdemokratische Partei Deutschlands – USPD) – niemiecka partia polityczna działająca w II Rzeszy oraz w Republice Weimarskiej, w latach 1917–1922. Partia powstała w wyniku rozłamu w Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD).
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider |
Hugo Haase, Georg Ledebour, Arthur Crispien, Theodor Liebknecht |
| Data założenia |
1917 |
| Data rozwiązania |
1931 |
| Ideologia polityczna |
socjalizm demokratyczny, marksizm centrystyczny, pacyfizm |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Barwy | |
Impulsem do powstania niezależnej socjaldemokracji było poparcie SPD, już wtedy jednej z największych partii marksistowskich Europy, dla polityki rządu Cesarstwa Niemiec w czasie I wojny światowej. Wielu spośród socjaldemokratów zwątpiło w sens porozumienia z rządem i postanowiło działać na rzecz zakończenia wojny niezależnie od przywództwa SPD. 6 kwietnia 1917 r. zwołano Parteitag, na którym ogłoszono formalne powstanie Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec. Od początku partia ta była heterogeniczna – do partii wstąpili członkowie Grupy Spartakusa, w tym późniejsi założyciele Komunistycznej Partii Niemiec (KPD) oraz reformiści tacy jak Karl Kautsky i Eduard Bernstein[1].
USPD początkowo była niechętna większościowej socjaldemokracji, uznając siebie za jedyną spadkobierczynię tradycji niemieckiego ruchu robotniczego. Pomimo wielu zastrzeżeń, liderzy niezależnej socjaldemokracji zgodzili się na stworzenie rządu wraz z SPD (tzw. Rada Pełnomocników Ludowych). Koalicja ta od samego momentu powstania była trapiona wieloma problemami rodzącymi się z różnych celów jakie stawiali sobie liderzy obu partii. Ostatecznie, w wyniku walk bożonarodzeniowych w Berlinie (grudzień 1918), USPD wyszła z koalicji i przeszła do opozycji wobec większościowej socjaldemokracji.
Niezależna socjaldemokracja cieszyła się od 1919 r. coraz większymi wpływami w młodej republice. Według profesora Tadeusza Kotłowskiego, w marcu 1919 r. USPD liczyła około 300 tys. członków, zaś pod koniec tegoż roku około 750 tys. Sukcesem dla młodej partii było opanowanie największego związku branżowego w Niemczech – Niemieckiego Związku Robotników Przemysłu Metalowego. Organy prasowe partii prężnie działały w tamtym okresie – pod koniec 1919 r. wydawano ok. 55 gazet i czasopism[2].
Początkiem schyłku USPD jako partii politycznej było nieprzyjęcie USPD do Kominternu, przy jednoczesnej niechęci tej partii wobec reaktywowanej Drugiej Międzynarodówki[3]. W październiku 1920 r. skrzydło prokomunistyczne oddzieliło się od USPD i wstąpiło do nowoorganizowanej KPD. Centrystom i prawicy USPD nie pozostało nic innego w tym momencie, jak zbliżenie się do SPD (wobec antydemokratycznego i rewolucyjnego nastawienia KPD). Ten ruch był łatwiejszy ze względu na trwające od początku 1922 r. zamachy na ważnych polityków o demokratycznych i republikańskich poglądach (zabójstwo Waltera Rathenaua, Matthiasa Erzbergera). Na parteitagu we wrześniu 1922 r. USPD większością głosów zdecydowała się przyłączyć do SPD i zakończyć swoją działalność. Niewielka grupka działaczy z Georgiem Ledebourem na czele postanowiła utrzymywać USPD jako odrębną partię, jednak zdecydowana większość wyborców przeszła do SPD lub KPD[4]. USPD rozwiązała się w 1931 r., wchodząc do Socjalistycznej Robotniczej Partii Niemiec (SAPD).
Centralnym organem prasowym USPD był dziennik Freiheit pod redakcją Rudolfa Breitscheida.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
