Nagórzanka (Buczacz)

Nagórzanka
Нагірянка
	część Buczacza
	; Nagórzanka na mapie von Miega
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Miasto	Buczacz
Rejon	czortkowski
W granicach Buczacza	1965
Strefa numeracyjna	03544
Kod pocztowy	48400
	Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Nagórzanka
	Położenie na mapie Ukrainy Nagórzanka
	49°04′24″N 25°22′30″E
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nagórzanka^[1] (ukr. Нагірянка, Nahirianka) – część miasta Buczacza, siedziby rejonu buczackiego w obwodzie tarnopolskim na Ukrainie (do 17 lipca 2020), do 1965 roku oddzielna wieś. Obok Nagórzanki przepływa rzeka Strypa. Przez Nagórzankę przechodzi droga terytorialna T 2006 łącząca Buczacz m.in. z Zarwanicą.

Szybkie fakty Państwo, Obwód ...

Zamknij

Pod nadzorem greckokatolickiej konsystorii we Lwowie w latach 1862^[2], 1863^[3], 1864^[4], 1865 miała działać w Nagórzance szkoła trywialna, która wchodziła w skład buczackiego szkolnego dystryktu, jednak posada nauczyciela była nieobsadzona^[5].

Około 1890 bracia hr. Emil, Oskar i Artur Potoccy nabyli część dóbr tabularnych Nagórzanka od Sabiny Niewiadomskiej^[6].

W 1901 działała w Nagórzance gorzelnia Mosesa Izraela Premingera^[7]. 10 kwietnia 1904 w czytelni Kółka rolniczego we wsi odbył się obchód kościuszkowski^[8].

W II Rzeczypospolitej miejscowość stanowiła początkowo samodzielną gminę jednostkową. 1 sierpnia 1934 roku w ramach reformy na podstawie ustawy scaleniowej została włączona do zbiorowej gminy wiejskiej Podzameczek w powiecie buczackim, w województwie tarnopolskim^[9]. W 1921 roku gmina Nagórzanka liczyła 2984 mieszkańców (1579 kobiet i 1405 mężczyzn) i znajdowało się w niej 525 budynków mieszkalnych. 1728 osób deklarowało narodowość polską, 1254 – ukraińską (rusińską), 2 – żydowską. 1426 osób deklarowało przynależność do wyznania greckokatolickiego, 1326 – do rzymskokatolickiego, 232 – do mojżeszowego. Dodatkowo obszar dworski Nagórzanki liczył 27 mieszkańców (14 kobiet i 13 mężczyzn) i znajdowało się w nim 5 budynków mieszkalnych. Wszystkie 27 osób deklarowało narodowość polską. 21 osób deklarowało przynależność do wyznania rzymskokatolickiego, 5 – do mojżeszowego, 1 – do greckokatolickiego^[10].

W czasie okupacji niemieckiej mieszkający tutaj Józef i Barbara Zariwni oraz Jan Kraupa i Józefa Kraupa ukrywali Żydów, za co po wojnie Instytut Jad Waszem uhonorował ich tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[11]^[12].

W latach 1944–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tu łącznie 11 Polaków^[13].

W 1965 wieś została włączona w obręb Buczacza.

[1]
Czasem Nagurzanka, zob. Nowe Targowiskowe Komisje Nadzorcze. „Wschód”. s. 12, 10 listopada 1937.
[2]
Handbuch... das jahr 1862. Lemberg, 1862, s. 320. (niem.)
[3]
Handbuch... das jahr 1863. Lemberg, 1863, s. 327. (niem.)
[4]
Handbuch... das jahr 1864. Lemberg, 1864, s. 332. (niem.)
[5]
Handbuch... das jahr 1865. Lemberg, 1865, s. 339. (niem.)
[6]
Dodatek do Skorowidza dóbr tabularnych wydanego przez Tadeusza Pilata. Lwów, 1890, s. 13.
[7]
Gorzelnie i Fabryki wódek w Galicji w 1901 r.
[8]
Listy z kraju. Nagórzanka ad Buczacz. „Kurjer Lwowski”, 104 (14 kwietnia 1904), s. 2.
[9]
Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 631
[10]
Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom XV. Województwo tarnopolskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 6-7.
[11]
Zarivny Józef & Zarivna Barbara. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-23]. (ang.).
[12]
Kraupa Jan & Józefa. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-23]. (ang.).
[13]
HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 161, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.

Sadok Barącz: Pamiątki buczackie. Lwów: Drukarnia Gazety narodowej, 1882. [dostęp 2017-07-31].
Mykoła Kozak, Dmytro Łogusz, Wiktor Unijat: Нагірянка w Ternopilszczyna. Istorija mist i sił. T. 1 : А — Й. Tarnopol : ТзОВ «Терно-граф», 2014, s. 588. ISBN 978-966-457-228-3. (ukr.)

Nagórzanka 1.) wś, pow. buczacki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 874.

[1] [1]
Czasem Nagurzanka, zob. Nowe Targowiskowe Komisje Nadzorcze. „Wschód”. s. 12, 10 listopada 1937.

[2] [2]
Handbuch... das jahr 1862. Lemberg, 1862, s. 320. (niem.)

[3] [3]
Handbuch... das jahr 1863. Lemberg, 1863, s. 327. (niem.)

[4] [4]
Handbuch... das jahr 1864. Lemberg, 1864, s. 332. (niem.)

[5] [5]
Handbuch... das jahr 1865. Lemberg, 1865, s. 339. (niem.)

[6] [6]
Dodatek do Skorowidza dóbr tabularnych wydanego przez Tadeusza Pilata. Lwów, 1890, s. 13.

[7] [7]
Gorzelnie i Fabryki wódek w Galicji w 1901 r.

[8] [8]
Listy z kraju. Nagórzanka ad Buczacz. „Kurjer Lwowski”, 104 (14 kwietnia 1904), s. 2.

[DU-9] [9]
Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 631

[skorowidz-10] [10]
Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom XV. Województwo tarnopolskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 6-7.

[11] [11]
Zarivny Józef & Zarivna Barbara. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-23]. (ang.).

[12] [12]
Kraupa Jan & Józefa. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-23]. (ang.).

[13] [13]
HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 161, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Nagórzanka (Buczacz)

Wikiwand in your browser!

Wikiwand in your browser!

Historia

Zabytki

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne