Leon Moszczeński
wojskowy polski, oficer marynarki, lekarz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
wojskowy polski, oficer marynarki, lekarz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leon Lucjan Moszczeński[1] h. Nałęcz (ur. 28 stycznia 1889 w Lisku, zm. 1940 w Katyniu) – komandor Marynarki Wojennej II Rzeczypospolitej, doktor wszechnauk lekarskich, ofiara zbrodni katyńskiej.
 | |
 komandor lekarz | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 stycznia 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
kwiecień lub maj 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1909–1940 |
| Siły zbrojne |
|
| Stanowiska |
szef Służby Sanitarnej Dowództwa Floty, szef Szefostwa Sanitarnego Kierownictwa MW |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     | |
Leon Moszczeński urodził się 28 stycznia 1889 w Lisku[2]. Pochodził z rodziny Moszczeńskich herbu Nałęcz, zamieszkującej w tym mieście[3]. Był synem Ferdynanda Moszczeńskiego h. Nałęcz (1844–1921), aptekarza i burmistrza Liska[2]) oraz Marii z Muszyńskich (1860–1938), inicjatorki powstania i pierwszej prezes koła TSL w Lesku (1898–1907)[4]. Miał braci Mariana (1883–1962), do 1918 oficjała medykamentowego w rezerwie C.K. Obrony Krajowej, odznaczonego Złotym Krzyżem Zasługi Cywilnej z koroną[5], przejął po ojcu aptekę w Lesku[6], Tadeusza (1891–1944), majora aptekarza Wojska Polskiego, zamordowanego na Węgrzech[3][7][8], Stanisława (ur. 1895[9]), Stefana (ur. 1900)[10]. Wraz z rodziną zamieszkiwał w domu przy ul. Pułaskiego w Lesku[11].
Ukończył polska szkołę ludową w Lesku. Do roku szkolnego 1906/1907 kształcił się w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku, gdzie w tym roku był uczniem VII klasy[2][12]. W tym czasie wraz z bratem Tadeuszem zamieszkiwał u Aitala Witoszyńskiego przy ulicy Kolejowej[2]. Później uczył się w C. K. Gimnazjum w Bochni i tam w 1909 zdał maturę. 1 lipca 1913 został wcielony jako jednoroczny ochotnik na pancernik „Ferdynand” c. i k. Marynarki Wojennej. Następnie rozpoczął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył 3 lipca 1915 na Uniwersytecie Karola w Pradze otrzymując stopień doktora wszechnauk lekarskich. Po uzyskaniu dyplomu i otrzymaniu 2 sierpnia 1915 promocji oficerskiej został skierowany na pierwsze stanowisko. W ostatnim okresie I wojny światowej był II oficerem lekarzem na pancerniku SMS „Szent István", do zatopienia okrętu 11 czerwca 1918.
30 października 1918 wszedł w skład Komitetu Polskiego w Poli. Przybył do odrodzonej Polski i 15 stycznia 1919 wstąpił do Wojska Polskiego. Początkowo był oddelegowany do 8 Batalionu Sanitarnego w Toruniu. Został awansowany na stopień majora lekarza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[13][14]. W 1921 objął stanowisko oficera lekarza w Kadrze Szeregowych Floty w Świeciu. Równocześnie wykładał na Tymczasowych Instruktorskich Kursach dla Oficerów w Toruniu. W 1923, 1924 jako oficer nadetatowy 8 Batalionu Sanitarnego był przydzielony jako lekarz do Kadry Marynarki Wojennej w Świeciu, pełniąc stanowisko lekarza[15][16]. W październiku 1926 został przeniesiony do Służby Sanitarnej Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie, gdzie służył z tytułem doktora[17]. Został awansowany na stopień podpułkownika lekarza ze starszeństwem z 1 stycznia 1932[18]. Był szefem sanitarnym Dowództwa Floty w Gdyni[19]. Z dniem 9 listopada 1933 został wyznaczony szefem Szefostwa Służby Sanitarnej (szefem sanitarnym) w pionie szefa Służb Kierownictwa Marynarki Wojennej – zastępcy szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej[20]. 1 stycznia 1938 otrzymał awans na stopień wojskowy komandora z jednoczesnym przeniesieniem do Korpusu Osobowego Oficerów Służb Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej.
Podczas kampanii wrześniowej został 5 września ewakuowany z Warszawy w grupie kontradm. Xawerego Czernickiego. Od 8 do 12 września przebywał w Pińsku, a następnie w Brodach. W wyniku agresji ZSRR na Polskę w dniu 17 września znalazł się w Derażnem. Stamtąd 22 września wraz z dziewięcioma najstarszymi polskimi oficerami został przetransportowany przez żołnierzy Armii Czerwonej do Równego, później Kozielska w którym znajdował się do 16 kwietnia 1940. Zginął rozstrzelany przez NKWD w Katyniu. Zwłok nie zidentyfikowano. Tabliczka epitafijna na Polskim Cmentarzu Wojennym w lesie katyńskim nosi nr 2447. W Katyniu został zamordowany także jego bratanek (syn Mariana), pchor. Adam Moszczeński (ur. 1919), student farmacji[21][22]
Jego żoną była Stefania, z domu Ślepowron-Barańska, z którą miał syna Jana.
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 awansowany został pośmiertnie do stopnia kontradmirała[25]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[26].
Tadeusz, Leon i Adam Moszczeńscy zostali upamiętnieni (z inicjatywy Zofii Zubrzyckiej oraz Janiny Witoszyńskiej z Moszczeńskich) symboliczną inskrypcją, wykonaną na tabliczce przez Edwarda Barana i umieszczoną na grobowcu rodziców na cmentarzu w Lesku[30][31].
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” został upamiętniony przez zasadzenie Dębu Pamięci w Bochni[32].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
