Kościelniki Średnie

Kościelniki Średnie (niem. Mittel-Steinkirch) – wieś w Polsce, na Śląsku, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Leśna.

Kościelniki Średnie

wieś
Pałac w Kościelnikach Średnich
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lubański
Gmina	Leśna
Wysokość	220-245[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	230[2]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-820[3]
Tablice rejestracyjne	DLB
SIMC	0190147
Położenie na mapie gminy Leśna Kościelniki Średnie
Położenie na mapie Polski Kościelniki Średnie
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kościelniki Średnie
Położenie na mapie powiatu lubańskiego Kościelniki Średnie
51°03′58″N 15°17′29″E[4]

Położenie

Kościelniki Średnie to wieś o długości około 1,7 km będąca ogniwem długiego ciągu osadniczego, leżąca na Pogórzu Izerskim, u północno-zachodnich stóp zachodniego krańca Wzniesień Radoniowskich, na wysokości około 220-245 m n.p.m.^[1]

Podział administracyjny

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kościelniki Średnie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[5]:

• kościół romański pw. Najświętszej Marii Panny (ruina), z XIII wieku, przebudowany w XV i XVIII wieku^[6] (2017 r. w trakcie renowacji). Pierwsze wzmianki dotyczące kościoła pochodzą z 1335 r., kiedy to został on uwzględniony w spisie wizytacyjnym jako Ecclesia Lapidea. W XV wieku zostało założone sklepienie gwiaździste nad prezbiterium datowane na 1454 r. (data umieszczona na sklepieniu). W XIX w. od strony północnej dostawiono zakrystię oraz kruchtę. Obydwa pomieszczenia przesklepione są kolebką z lunetami. Kościół przetrwał II wojnę światową w stosunkowo dobrym stanie, jednak wkrótce porzucony, ale do co najmniej 1987 roku posiadał dach, w późniejszym okresie doprowadzony do ruiny^[7].
• cmentarz przykościelny
• ogrodzenie
• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża, z 1905 r.
• cmentarz ewangelicki (nieczynny), z 1827 r.
• zespół pałacowy (nr 9), z XVIII w., XIX w.
  • pałac z XVIII/XIX wieku, zaniedbany
  • park

Zobacz też

• Zabytki romańskie w Polsce

Przypisy

1. Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 1: A-Ł. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 345-349. ISBN 83-85773-60-6.
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 529 [zarchiwizowane 2022-10-26].
4. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59468
5. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 99. [dostęp 2012-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
6. JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 318.
7. https://www.oficyna.pwr.edu.pl/wp-content/media/%C5%81u%C5%BCyniecka-E-red-Dziedzictwo-Architektoniczne-Badania-oraz-adaptacje-budowli-sakralnych-i-obronnych.pdf

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 2: Pogórze Izerskie (A-Ł). Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, ISBN 83-85773-60-6.