Kareta (pojazd)
czterokołowy pojazd zaprzęgowy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
czterokołowy pojazd zaprzęgowy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kareta (wł. carretta) – dawny czterokołowy, zamknięty, resorowany, konny pojazd pasażerski, historycznie występujący w licznych odmianach[1].
Dwuosiowy, charakteryzował się nadwoziem w kształcie zamkniętego pudła, z opuszczanymi oknami w drzwiach[2]. W użytkowych odmianach znany jako cięższa podróżna landara, spacerowy pojazd czteroosobowy (berlinka)[1], a także dwuosobowe coupé oraz indywidualna soliterka[3]. W literaturze występujący w postaci okazałego i bogato zdobionego pojazdu zaprzęgowego, żartobliwie zwanego „arką”[4]. Takie reprezentacyjne, wielokonne pojazdy o bogatym wystroju, dla wyróżnienia nazywano czasem karocami[1].
Wśród wyższych warstw społecznych w Polsce pojazd ten rozpowszechnił się w XVII wieku. Początkowo jego pudło zawieszano na rzemiennych pasach (podobnie jak we wcześniejszych kolebkach), w następnym stuleciu dla amortyzacji zaczęto wykorzystywać resory.
Duże, pojemne karety nazywano landarami (z niem. Landauer Wagen) od niemieckiego miasta Landau, znanego z wyrobu pojazdów konnych[5]. Na ziemiach polskich najlepsze jakościowo, najokazalsze i najdroższe karety (danglowska landara) pochodziły z warszawskiej manufaktury Tomasza Dangla, będącej największą fabryką karet w I Rzeczypospolitej drugiej połowy XVIII wieku.
Mniejsze, dwuosobowe karety o jedno- lub dwukonnym zaprzęgu, zmodernizowane konstrukcyjnie, w skromniejszym wystroju i ciemnych barwach, rozpowszechniły się w XIX stuleciu zwłaszcza w miastach, służąc za pojazdy komunikacyjne i wyjazdowe szczególnie w okresie jesiennym i zimowym (niekiedy osadzone na płozach zamiast kół). Natomiast po I wojnie światowej dwuosobowe karety dość powszechnie wykorzystywano jako pojazd paradny podczas uroczystości ślubnych[1].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
