Kantaksantyna

Kantaksantyna (E161g) – organiczny związek chemiczny z grupy ksantofili (podgrupa karotenoidów). Naturalny, różowy barwnik spożywczy^[2]. Jest obecny w małych ilościach w wielu gatunkach roślin i grzybów oraz w piórach niektórych ptaków. Można go produkować syntetycznie z β-karotenu, ale na skalę przemysłową jest otrzymywany z piór flamingów^[1]. Jego użycie do celów spożywczych jest zakazane w niektórych krajach^[2].

Kantaksantyna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 2,4,4-trimetylo-3-[(1E,3E,5E,7E,9E,11E,13E,15E,17E)-3,7,12,16-tetrametylo-18-(2,6,6-trimetylo-3-oksocykloheksen-1-ylo)oktadeka-1,3,5,7,9,11,13,15,17-nonaenylo]cykloheks-2-en-1-on Inne nazwy i oznaczenia E161g, C.I. 40850, β,β-karoteno-4,4'-dion ang. Food Orange 8
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C40H52O2
Masa molowa	564,84 g/mol
Wygląd	fioletowe kryształy
Identyfikacja
Numer CAS	514-78-3
PubChem	5281227
SMILES CC1=C(C(CCC1=O)(C)C)C=CC(=CC=CC(=CC=CC=C(C)C=CC=C(C)C=CC2=C(C(=O)CCC2(C)C)C)C)C
InChI InChI=1S/C40H52O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-35-33(5)37(41)25-27-39(35,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-36-34(6)38(42)26-28-40(36,9)10/h11-24H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+ InChIKey FDSDTBUPSURDBL-DKLMTRRASA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie słaba[1] Temperatura topnienia 217 °C (rozkład)
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki). Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według europejskich kryteriów (na podstawie podanej karty charakterystyki). Numer RTECS FI0330000 Dawka śmiertelna LD50 10 g/kg (mysz, doustnie)
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 0,03 mg/kg ciała^[1].

Zastosowanie

W przemyśle spożywczym używana do barwienia paluszków rybnych, lodów, ptasiego mleczka, a także marynat, sosów i konserw^[2]. Znajduje również zastosowanie do produkcji tabletek opalających^[1].

Działanie niepożądane

Przy stosowaniu tabletek opalających zawierających kantaksantynę mogą wystąpić problemy ze wzrokiem^[1] (np. utrata nocnego widzenia^[2]), a także: odbarwienia skóry, nawracające pokrzywki oraz wrażliwość na ostre światło. W skrajnych przypadkach kantaksantyna może być przyczyną retinopatii barwnikowej^[2].

Przypisy

1. Food-Info.net: E161g: Kantaksantyna. [dostęp 2011-01-09]. (pol.).
2. Bill Statham: E213: Tabele dodatków i składników chemicznych. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2006, s. 336. ISBN 978-83-7243-529-3.