Jerzy Duński
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Oldenburg (ur. 2 kwietnia 1653 w Kopenhadze, zm. 28 października 1708 w Kensington Palace w Londynie), książę Danii i Norwegii, książę Cumberland, od 1702 r. książę-małżonek Anglii i Szkocji, od 1707 r. książę-małżonek Wielkiej Brytanii. Młodszy syn króla Danii i Norwegii Fryderyka III i Zofii Amalii, córki Jerzego, księcia brunszwickiego na Lüneburgu. Młodszy brat króla Chrystiana V.
 | |
 | |
 | |
| Książę Cumberland | |
| Okres | |
|---|---|
| Książę-małżonek | |
| Okres | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo |
Chrystian V, |
| Żona | |
| Dzieci |
Wilhelm, książę Gloucester |
| Odznaczenia | |
  | |
Jerzy był wątłym i chorowitym dzieckiem, prawdopodobnie cierpiał na kiłę wrodzoną. W czasie polskiej elekcji 1674 roku jego kandydatura nie zdobyła większej popularności wśród szlachty[1]. 28 lipca 1683 r. poślubił księżniczkę Annę, córkę angielskiego następcy tronu, księcia Yorku, późniejszego Jakuba II. 20 września Jerzy został naturalizowanym Anglikiem, 1 stycznia 1684 r. kawalerem Orderu Podwiązki. Jerzy i Anna tworzyli zgodne małżeństwo. Anna 18 razy zachodziła w ciążę, ale wczesne dzieciństwo przeżył tylko jeden syn, Wilhelm, książę Gloucester, który zmarł w wieku 11 lat.
Para książęca mieszkała w Londynie, w rezydencji zwanej „Cockpit” na obecnej Downing Street, stąd najbliższe otoczenie księstwa nazywano „Cockpit Circle”. Kiedy w 1688 r. szwagier Jerzego, książę Wilhelm III Orański, przybył do Anglii, aby obalić Jakuba II, Jerzy, wówczas nominalny dowódca regimentu Lorda Wielkiego Admirała, przeszedł 25 listopada na jego stronę. W 1689 r. został honorowym pułkownikiem 3 regimentu pieszego (3rd Regiment of Foot). 6 kwietnia 1689 r. Jerzy otrzymał tytuły księcia Cumberland, hrabiego Kendal i barona Wokingham.
Mimo tych godności stosunki między Wilhelmem a Jerzym nie były najlepsze. W 1685 r. Wilhelm odmówił uczestnictwa w koronacji Jakuba II, gdyż Jerzy zajmowałby zaszczytniejsze miejsce, jako książę krwi, niż elekcyjny stadhouder Republiki. Podczas chwalebnej rewolucji urazy te poszły na pewien czas w niepamięć, ale przez cały okres swoich rządów Wilhelm odsuwał szwagra od wpływu na politykę. Dopiero po śmierci Wilhelma w 1702 r. i wstąpieniu na tron Anny Jerzy mógł odegrać bardziej znaczącą rolę na angielskiej scenie politycznej.
W 1702 r. Jerzy został Lordem Wielkim Admirałem i lordem strażnikiem Pięciu Portów. Na tych stanowiskach dał się poznać jako zdolny administrator i dobry strateg. Jego działania nie cieszyły się jednak sympatią rządzącej partii wigów. Kiedy w 1708 r. Jerzy leżał na łożu śmierci, wigowie przygotowywali wniosek o jego dymisję i tylko dzięki staraniom królowej ten wniosek nie wszedł w życie.
Jerzy zmarł 28 października 1708 r. Jego śmierć była ciosem dla królowej, która nie zgodziła się przekazać zarządu nad Royal Navy komisji, ale nie była również w stanie podpisać dokumentów przygotowanych przez jej zmarłego męża.
28 lipca 1683 r. w Royal Chapel w St. James’s Palace Jerzy poślubił Annę Stuart (6 lutego 1665 – 1 sierpnia 1714), późniejszą królową Wielkiej Brytanii, młodszą córkę króla Jakuba II i Anny Hyde, córki 1. hrabiego Clarendon. Jerzy i Anna mieli następujące dzieci:
