Loading AI tools
działacz polonijny w Australii Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janusz Seweryn Smenda (ur. 26 lutego 1930 w Stanisławowie, zm. 16 grudnia 2009 w Melbourne) – psycholog, polonijny działacz społeczny w Australii Zachodniej[2][3].
Janusz Smenda w Domu Polskim w Perth 6 sierpnia 2005 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku |
Springvale Botanical Cemetery, Clayton, Victoria 3169 (kwatera Eucalypt 1/04)[1] |
Zawód, zajęcie | |
Alma Mater | |
Rodzice |
Stanisław (1901–1941), Władysława z domu Trzaska-Kotowska (1900–2003) |
Małżeństwo |
Franciszka Antonina (Nina) z domu Skibicka (1958) |
Dzieci |
Grzegorz (ur. 1963), Renata (ur. 1968) |
Krewni i powinowaci |
Teresa (1932–2012), siostra |
Odznaczenia | |
Kraj działania |
---|
Jego ojciec, Stanisław, urzędnik dyrekcji kolejowej w Stanisławowie został w 1940 uwięziony (i skazany na karę śmierci) przez sowieckie NKWD, a Janusz wraz z matką i siostrą zostali deportowani do Rejonu Jenisejskiego w Kraju Krasnojarskim w azjatyckiej części ówczesnego ZSSR (obecny Kazachstan)[4]. W 1942 razem z transportem Armii Andersa wyjechali przez Teheran i trafili do obozu dla polskich uchodźców w Tengeru we wschodnioafrykańskiej Tanganice. W 1945 Janusz otrzymał stypendium szkolne od rządu Południowej Afryki i w 1948 uzyskał maturę w Kings College w Pietermaritzburgu. W 1950 wraz z matką[5] i siostrą przypłynął do portu Fremantle w Australii Zachodniej na pokładzie amerykańskiego transportowca USAT „General C Langfitt” razem z ponad tysiącem polskich uchodźców, głównie kobiet i dzieci[6][7]. Zamieszkali w Perth, gdzie Janusz początkowo pracował jako urzędnik i tłumacz w departamencie imigracji, a następnie rozpoczął studia filozofii w University of Western Australia. Był to jedyny uniwersytet australijski, który w tym czasie nie wymagał od imigrantów czesnego. Studia filozofii ukończył w 1957, a następnie (1965) studia psychologii, które uzupełnił (1973) studiami podyplomowymi. Pracował jako psycholog[8] i wicedyrektor w ministerstwie oświaty rządu stanowego Australii Zachodniej. W 1958 zawarł związek małżeński z Franciszką Antoniną (Niną) z domu Skibicką.
Był działaczem i sekretarzem Związku Polaków w Australii Zachodniej w latach 1951–1953. Wstąpił do Australian Labor Party (Australijskiej Partii Pracy) i w latach 1955–1958 jako pierwszy nie-Australijczyk zajmował stanowisko prezesa uniwersyteckiego klubu Labor Party w Perth, której członkiem pozostał do 1960. W roku 1952 był sekretarzem, a w okresach 1971–1975 i 1978–1981 sprawował funkcję prezesa polonijnego Klubu Cracovia w Perth[9]. Był prezesem Koła Sybiraków w Perth. Był współzałożycielem (1996) i długoletnim prezesem Polsko-Australijskiego Towarzystwa Kulturalnego w Zachodniej Australii[10] prowadzącego działalność wydawniczą[11][12] i medialną[13][14].
Był inicjatorem i współredaktorem (z żoną Niną) książki Unforgettable Memories[15][16] dokumentującej wspomnienia polskich wygnańców wywiezionych na Syberię, wydanej w Perth w 1996 i polecanej przez amerykański Harvard University jako ważne źródło historyczne dla sowietologów[17]. Był także autorem licznych audycji radiowych i tekstów w prasie polonijnej. Na dwa miesiące przed śmiercią nagrał dla Narodowej Biblioteki Australii ponad sześciogodzinną, ustną relację z czasu II wojny światowej, a szczególnie z okresu zesłania na Syberię[4][7]. Podkreślił rolę dostępnego wykształcenia instytucjonalnego dla przyszłych losów emigrantów polskich[18].
Był członkiem Australijskiego Instytutu Spraw Polskich[19]. W 2005 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[20]. Jest patronem Polsko-Australijskiego Towarzystwa Kulturalnego w Australii Zachodniej[21].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.