Janowice (Czechy)

Janowice (cz. Janovice, niem. Janowitz) – wieś gminna i gmina w Czechach, w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Frydek-Mistek, ok. 6 km na południowy wschód od Frydka-Mistka i 5 km na północny wschód od Frydlantu nad Ostrawicą. Położona jest w historycznych granicach Śląska Cieszyńskiego, u stóp Beskidu Morawsko-Śląskiego i dzięki swemu położeniu geograficznemu i bliskości Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego nazywana bywa bramą do Beskidów.

Ten artykuł dotyczy miejscowości w Czechach. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Janowice

Janovice

gmina
Widok na Janowice
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Powiat	Frydek-Mistek
Kraina	Śląsk
Starosta	Stanislav Kostura
Powierzchnia	13,14 km²
Populacja (2015) • liczba ludności	1902[1]
• gęstość	130,7 os./km²
Kod pocztowy	739 02 do 741 01
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba obrębów ewidencyjnych	3
Liczba części gminy	1
Liczba gmin katastralnych	1
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego Janowice
Położenie na mapie Czech Janowice
49°37′N 18°25′E
Strona internetowa

Historia

Istnieje kilka hipotez dotyczących początków Janowic. Pierwsza mówi, że miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Jannutha^[2][3][4]. Aczkolwiek zapis ten równie dobrze mógł odnosić się do Jamnicy, późniejszego miasteczka wzmiankowanego w 1327 jako Jemnicz oppidis, następnie wchłoniętego przez Frydek^[5][6]. Pierwsza pewna wzmianka o Janowicach wzmiankowanych jako Janowicze pochodzi z 1450 roku^[6].

Politycznie wieś znajdowała się początkowo w granicach Księstwa Cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, które z kolei od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku należało do monarchii Habsburgów (potocznie Austrii). W 1573 roku weszła w skład nowo utworzonego frydeckiego państwa stanowego^[7]. Szkołę w Janowicach założono w 1844 roku^[8].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 roku w 306 budynkach w Janowicach na obszarze 1313 hektarów mieszkało 1907 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 145,2 os./km². z tego 1819 (95,4%) mieszkańców było katolikami, 84 (4,4%) ewangelikami a 4 (0,2%) wyznawcami judaizmu, 1901 (99,7%) było czesko-, 4 (0,2%) niemiecko- a 2 (0,1%) polskojęzycznymi^[9]. Do 1910 roku liczba budynków spadła do 300 a mieszkańców do 1868, z czego 1867 zameldowanych było na stałe, 1785 (95,6%) było katolikami, 83 (4,4%) ewangelikami, 1858 (99,5%) czesko- a 9 (0,5%) polskojęzycznymi^[10].

W Janowicach urodził się w 1680 roku Andrzej Szebesta, znany później jako zbójnik Ondraszek^[11].

Ludność

W latach 1869–2001^[12]:

Rok	1869	1880	1890	1900	1910	1921	1930	1950	1961	1970	1980	1991	2001
Liczba ludności	1831	1914	1819	1907	1868	1713	1730	1618	1747	1653	1591	1575	1684

Według czeskiego spisu z 2001 w 475 z 587 domów w Janowicach mieszkało 1684 osób, z czego 1608 (95,5%) było narodowości czeskiej, 29 (1,7%) słowackiej, 27 (1,6%) morawskiej, 6 (0,4%) śląskiej oraz po 2 osoby polskiej, niemieckiej i ukraińskiej. Osoby wierzące stanowiły 51,2% populacji (862 os.), z czego katolicy 93,2%, 803 osoby^[13].

Miejscowości partnerskie i zaprzyjaźnione

• Janowice Wielkie, Polska

Przypisy

1. Český statistický úřad: Informativní počet občanů v ČR ve všech obcích, v obcích 3. typu a v městských částech. [w:] Počty obyvatel v obcích [on-line]. Ministerstvo vnitra České republiky, 2015-01-01. [dostęp 2015-04-08]. (cz.).
2. Idzi Panic: Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
3. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). [w:] www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 2013-07-22].
4. H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889. Brak numerów stron w książce
5. I. Panic, 2010, s. 291, 309
6. Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 80. ISBN 82-00-00622-2.
7. Idzi Panic: Śląsk Cieszyński w początkach czasów nowożytnych (1528-1653). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2011, s. 225. ISBN 978-83-926929-5-9.
8. Józef Londzin, Szkolne stosunki w Księstwie Cieszyńskim przed 1848, „Gwiazdka Cieszyńska” 1901 nr 28.
9. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.). Brak numerów stron w książce
10. Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.). Brak numerów stron w książce
11. Michael Morys-Twarowski: Szebesta Andrzej zwany Ondraszkiem. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 47. Warszawa–Kraków: Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności – Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2011, s. 581. ISBN 978-83-88909-93-1.
12. Český statistický úřad: Historický lexikon obcí ČR 1869–2005 – 1. díl. czso.cz, 2008-08-20. s. 714-715. [dostęp 2010-10-14]. (cz.).
13. Sčítaní lidu, domů a bytů 2001. [w:] www.czso.cz [on-line]. [dostęp 2010-12-16]. (cz.).

Kontrola autorytatywna (gmina w Czechach):

• NKC: ge129420