Loading AI tools
pisarz rosyjski pochodzenia polskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Tadeusz Krzysztof Bułharyn, także Faddiej Wieniediktowicz Bułgarin, ros. Фаддей Венедиктович Булгарин (ur. 5 lipca 1789 w majątku Pereszewo[1][2] w woj. mińskim, zm. 13 września 1859 w majątku Karłowo k. Tartu) – pisarz, krytyk, dziennikarz wydawca, był płatnym osobowym źródłem informacji III Oddziału Kancelarii Osobistej Jego Cesarskiej Mości[3].
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
5 lipca 1789 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 września 1859 |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
|
Iwan Wyżygin | |
| Odznaczenia | |
 | |
Pochodził ze szlacheckiej rodziny o tatarskich korzeniach, pieczętującej się herbem własnym – Bułharyn. Imię otrzymał na cześć Tadeusza Kościuszki. W dzieciństwie wyjechał wraz z matką do Sankt-Petersburga, gdzie wstąpił do korpusu kadetów. W czasie nauki zaczął pisać baśnie i satyry.
Brał udział w wojnach z Francją, był ranny w bitwie pod Frydlandem i odznaczony za tę bitwę. Uczestniczył w wojnie ze Szwecją. Z powodu pisania satyr został zwolniony z wojska (1811). Został zwerbowany do francuskiej Wielkiej Armii; brał udział w kampanii 1812 roku, za którą został odznaczony Legią Honorową V klasy i awansowany do stopnia kapitana.
W 1812 roku w toku bitwy nad Berezyną poddał się do niewoli rosyjskiej. Od 1816 roku mieszkał w stolicy Imperium Rosyjskiego, a potem w Wilnie. Zarządzał pobliskim majątkiem rodzinnym i publikował, początkowo anonimowo, w języku polskim, w wileńskich pismach: „Dziennik Wileński”, „Tygodnik Wileński”, „Wiadomości Brukowe”.
Działalność literacką i wydawniczą znacznie rozwinął w Sankt Petersburgu, do którego udał się w 1819 roku. Nawiązał znajomości z czołówką miejscowych literatów. Pracował w osobistej kancelarii Imperatora Wszechrusi. Wiadomo, że zajmował w swojej działalności literackiej stanowisko prodworskie; był cenzorem i donosicielem policji imperialnej. Pomagał w ucieczce Adama Mickiewicza z Rosji. Należał do czołówki rosyjskich konserwatystów. Bułharynowi poświęcili krytyczne epigramy czołowi poeci Rosji – Aleksander Puszkin i Michaił Lermontow. Z kolei Bułharyn intensywnie krytykował w swoich utworach Puszkina.
Pochowany został w Tartu.
Publikował w gazetach wileńskich i sanktpetersburskich, początkowo anonimowo i w języku polskim. Od 1820 publikował także po rosyjsku, z czasem coraz częściej. Początkowo chętnie propagował polską historię i kulturę; pisał artykuły na polskie tematy, tłumaczył polskich autorów. Pisał także wiersze, bajki, opowiadania, powieści. Za jego najważniejsze dzieło uchodzi Iwan Wyżygin z 1829 roku.
Położył istotne zasługi w rozwój wydawnictw kulturalnych w Rosji. Założył pierwszy w Rosji almanach teatralny Russkaja Talija (1825). W latach 1822–1829 wydawał gazetę Siewiernyj archiw, w latach 1825-1829 współredagował i wydawał pismo Syn otiecziestwa, później połączony z Siewiernym Archiwem i wydawany jako Syn otiecziestwa i Siewiernyj archiw. Za najważniejszą uznawana jest jego działalność jako wydawcy pierwszej prywatnej rosyjskiej i politycznej gazety Siewiernaja pczieła (od 1825 roku do śmierci).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
