Jabłonica (województwo podkarpackie)

Jabłonica – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Skołyszyn^[3][5].

Integralne części wsi Jabłonica^[3][5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0360046	Bąkówki	część wsi
0360052	Góry	część wsi

Jabłonica

wieś
Kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	jasielski
Gmina	Skołyszyn
Liczba ludności (2020)	744[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-211[2]
Tablice rejestracyjne	RJS
SIMC	0360030[3]
Położenie na mapie gminy Skołyszyn Jabłonica
Położenie na mapie Polski Jabłonica
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Jabłonica
Położenie na mapie powiatu jasielskiego Jabłonica
49°47′30″N 21°19′59″E[4]

Cmentarz wojenny nr 28

Kapliczka w Jabłonicy

Miejscowość jest siedzibą parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej należącej do dekanatu Jasło Zachód, w diecezji rzeszowskiej, wcześniej przez wieki przynależała do parafii Imienia Maryi i św. Mikołaja w Bączalu Dolnym.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Powierzchnia wsi wynosi 502,7 ha.

Historia

Jabłonica została założona na prawie niemieckim w 1380 roku na bazie istniejącej już osady^[6]. Jabłonicę odziedziczył Mikołaj Kamieniecki herbu Pilawa – (ur. 1460 w zamku Kamieniec w Odrzykoniu koło Krosna – zm. 15 kwietnia 1515 w Krakowie) starosta sanocki, od 1508 wojewoda krakowski, hetman wielki koronny w latach 1503-1515. W tej miejscowości w czasach zaborów działał urodzony tu ksiądz Berard Bulsiewicz (1837-1896) wyświęcony w 1860, działacz patriotyczny i kaznodzieja we Lwowie, powstaniec styczniowy walczący w oddziałach Dionizego Czachorowskiego i Antoniego Jeziorańskiego. Tutaj też w 1935 roku urodziła się Bronisława Bylinowska – nauczycielka.

24 grudnia 1944 roku oddział Armii Ludowej stoczył walkę z hitlerowcami, w czasie której zginął dowódca okręgu AL "Nafta" – Wojciech Kwilosz ps. "Tomek"^[7].

Od roku 1969 we wsi działa straż pożarna.

W 1973 wieś została odznaczona przez Radę Państwa PRL Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy za zasługi w walce z hitlerowskim okupantem^[8][9].

We wsi bezpośrednio przy granicy z Bączalem Górnym znajduje się cmentarz żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej. Obiekt jest po generalnym remoncie, który odbył się jesienią 2002 roku.

Osobny artykuł: Cmentarz wojenny nr 28 - Jabłonica k. Jasła.

Religia

Od początków swego istnienia Jabłonica należała do parafii rzymskokatolickiej w Bączalu Dolnym, erygowanej już w 1348 roku.

Dekretem z dnia 19 marca 2003 r. biskup rzeszowski Kazimierz Górny wydzielił z obszaru parafii Bączal Dolny dwie miejscowości Jabłonica i Lipnica Górna, tym samym tworząc nową parafię Najświętszej Maryi Panny Królowej z siedzibą w Jabłonicy. Pierwszym proboszczem w Jabłonicy został posługujący dotąd jako wikariusz w Bączalu Dolnym ks. Antoni Łagoda. W 2005 w Jabłonicy oddano do użytku kościół parafialny, konsekrowany w 2012 roku.

Madonna z Dzieciątkiem

Wewnątrz kościoła, w ołtarzu bocznym znajduje się gotycka figura Madonny z Dzieciątkiem z około 1340 roku, będąca najstarszym tego typu zabytkiem w województwie podkarpackim. Wcześniej stała w przydrożnej, ludowej kapliczce, gdzie trafiła zapewne w XIX wieku z kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja w Bączalu Dolnym

Osobny artykuł: Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej w Jabłonicy.

Zabytki

• murowana kapliczka, wzniesiona w latach 1775-1825
• drewniany dom z roku 1908
• drewniany krzyż przydrożny z roku 1850

Turystyka

• – Jabłonica – Liwocz (562 m n.p.m.) – Czermna
  • Czas przejścia z Jabłonicy na Liwocz: 1.45 h, ↓ 1.15h

Zobacz też

• Jabłonica

Przypisy

1. Raport o stanie gminy za 2020 rok. Stan ludności na dzień 31.12.2020 s. 6
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 366 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. GUS. Wyszukiwarka TERYT
4. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42813
5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Ryszard Oleszkowicz, Skołyszyn. Zarys monograficzny, Skołyszyn 1998. wyd. II, s. 39
7. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” , Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 397
8. Bobrowa Jabłonica i Rzeczyca Dolna odznaczone Krzyżem Grunwaldu. „Nowiny”. Nr 131, s. 2, 14 maja 1973.
9. Praca zbiorowa, Przewodnik po Polsce, Sport i Turystyka, Warszawa 1991, str. 23.

Bibliografia

• WładysławaW. Kołodziej WładysławaW., GabrielaG. Ślawska GabrielaG., Gmina Skołyszyn: przeszłość i teraźniejszość, Skołyszyn: Urząd Gminy, 2006, ISBN 83-86744-73-1, OCLC 170018816. Brak numerów stron w książce
• Ryszard Oleszkowicz, Skołyszyn. Zarys monograficzny, Skołyszyn 1998. wyd. II, ISBN 83-86744-50-2
• Władysław Sarna, Opis powiatu jasielskiego, 1908 reprint JDK Jasło 1995, ISBN 83-903825-2-0

Linki zewnętrzne

• Jabłonica 2(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 341.