![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/POLSKA_mapa_woj_z_powiatami.png/640px-POLSKA_mapa_woj_z_powiatami.png&w=640&q=50)
III Rzeczpospolita
określenie państwa polskiego od 1989 / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące III Rzeczpospolita?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
III Rzeczpospolita (III RP)[uwaga 6] – użyte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (1997)[6] określenie państwa polskiego po zasadniczych przemianach politycznych, jakie zaszły od 1989 roku. Podstawowa konstytucyjna nazwa państwa to Rzeczpospolita Polska.
od 31 grudnia 1989 | |||||
| |||||
Hymn: Mazurek Dąbrowskiego | |||||
Ustrój polityczny | |||||
---|---|---|---|---|---|
Konstytucja |
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1989–1997) | ||||
Stolica | |||||
Data powstania |
31 grudnia 1989[uwaga 1] | ||||
Prezydent | |||||
Premier | |||||
Powierzchnia | |||||
Populacja (2022) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość |
123 os./km² | ||||
Kod ISO 3166 |
PL | ||||
Waluta | |||||
Telefoniczny nr kierunkowy |
+48 | ||||
Domena internetowa | |||||
Kod samochodowy |
PL | ||||
Kod samolotowy |
SN i SP | ||||
Strefa czasowa | |||||
Narody i grupy etniczne | |||||
Język urzędowy | |||||
Religia dominująca | |||||
PKB (2024) • całkowite • na osobę |
|||||
PKB (PSN) (2024) • całkowite • na osobę |
| ||||
![]() | |||||
Położenie na mapie![]() | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
|
Wymową tego określenia jest zerwanie z ustrojem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (tzw. demokracja ludowa) i nawiązanie bezpośrednio do tradycji I i II Rzeczypospolitej. Symbolem III Rzeczypospolitej jest m.in. przywrócony w godle Polski po czasach Polski Ludowej orzeł w koronie, wzorowany na przedwojennym.
Zazwyczaj przyjmuje się, że przegłosowanie 29 grudnia 1989 przez tzw. Sejm kontraktowy przywrócenia nazwy państwa polskiego Rzeczpospolita Polska[7] i godła w postaci orła w koronie, które obowiązują od 31 grudnia 1989, zapoczątkowało symbolicznie powstanie III Rzeczypospolitej[8]. Według innych opinii za początek III Rzeczypospolitej przyjmuje się inne wydarzenia: wybory 4 czerwca 1989 roku[9], powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego 12 września 1989 roku, upadek pomnika Feliksa Dzierżyńskiego w centrum Warszawy na placu Dzierżyńskiego (obecnie Bankowego) 17 listopada 1989 roku, przekazanie 22 grudnia 1990 Lechowi Wałęsie insygniów prezydenckich przez prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego lub początek I kadencji Sejmu 25 listopada 1991 roku, wybranego w pierwszych po wojnie w pełni wolnych wyborach.
Konstytucja RP z kwietnia 1997 w swej preambule zawarła nazwę Trzeciej Rzeczypospolitej[6]. W kwietniu 1998 Senat podjął uchwałę o ciągłości prawnej między II a III Rzecząpospolitą Polską[10].