Hruba Turnia

Hruba Turnia (słow. Hrubá veža, niem. Dicker Turm, węg. Vastagtorony, 2089 m n.p.m.^[1]) – odosobniona, wybitna turnia rozdzielająca Dolinę Świstową i Dolinę Litworową w słowackiej części Tatr Wysokich. Od Wielickiego Szczytu oddzielona jest głęboko wciętą Litworową Przehybą, przez którą przechodzi znakowany niebiesko szlak turystyczny prowadzący z Łysej Polany przez Dolinę Białej Wody na Rohatkę.

Hruba Turnia

Masyw Hrubej Turni
Państwo	Słowacja
Położenie	Kraj preszowski
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	2089 m n.p.m.
Wybitność	100 m
Pierwsze wejście	17 lipca 1906 Zygmunt Klemensiewicz, Roman Kordys i Jerzy Maślanka
Położenie na mapie Tatr Hruba Turnia
Położenie na mapie Karpat Hruba Turnia
49°10′52,8″N 20°07′47,4″E

Hruba Turnia jest turnią dwuwierzchołkową, jej południowo-wschodni wierzchołek (2089 m) jest nieco wyższy od mało wybitnego wierzchołka północno-zachodniego (2083 m)^[1]. Odchodzą od niej dwie granie: krótka północno-wschodnia o charakterze grzędy ze Świstową Kopką, oddzieloną od szczytu Świstowym Przechodem, oraz długa północno-zachodnia, w której znajduje się kilka podrzędnych obiektów (od Hrubej Turni na północny zachód):

• Hruba Przełęcz,
• Troista Turnia,
• Troista Przełączka,
• Zadnia Hruba Czuba,
• Zadnia Hruba Ławka,
• Pośrednia Hruba Czuba,
• Pośrednia Hruba Ławka,
• Skrajna Hruba Czuba,
• Skrajna Hruba Ławka,
• Hruby Róg.

Hruby Róg jest wierzchołkiem zwornikowym, na nim grań rozchodzi się na południowy i północny zachód. W odnodze północno-zachodniej położone są Hrube Wrótka i Dwojaki. Z kolei z grani opadającej z Hrubej Turni na Litworową Przehybę znajduje się jeszcze drugie siodło – Wyżnia Litworowa Przehyba.

Na wierzchołek Hrubej Turni nie prowadzą żadne znakowane szlaki turystyczne, jest dostępna jedynie dla taterników. Dla nich najciekawszą i najtrudniejszą jest jej południowa ściana opadająca w kierunku Doliny Litworowej. Ma ona ok. 200 m wysokości, jej urwiskami poprowadzonych jest kilka interesujących dróg wspinaczkowych.

Nazwa Hrubej Turni i innych obiektów w jej masywie pochodzi od masywnego kształtu. Pierwsze pomiary wysokości turni zostały wykonane w latach 1895-1897 w ramach kartowania austriackiego, dały one wynik 2096 m. W publikacjach z II połowy XX wieku podawano jedną z dwóch wartości: 2091 lub 2086 m^[2]. Najnowsze pomiary lidarowe z 2018 roku określiły wysokość wierzchołka na 2089,4 m^[1].

• 
  Północno-zachodnia grań Hrubej Turni – widok z Doliny Kaczej
• 
  Północno-zachodnia grań Hrubej Turni – widok z Doliny Białej Wody

Historia

Pierwsze odnotowane wejścia turystyczne:

• Zygmunt Klemensiewicz, Roman Kordys i Jerzy Maślanka, 17 lipca 1906 r. – letnie,
• Zofia Krókowska, Jerzy Krókowski i Marian Sokołowski, 1 lutego 1926 r. – zimowe.

Przypisy

1. Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online].
2. Zagadki kotła pod Polskim Grzebieniem. [dostęp 2020-09-19].

Bibliografia

• Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6. Brak numerów stron w książce
• Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XIII. Litworowy Szczyt – Staroleśna Szczerbina. Warszawa: Sport i Turystyka, 1967, s. 61–64.