Franciszek Treder
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Treder (ur. 6 kwietnia 1903 w Łączyńskiej Hucie, zm. 22 sierpnia 1980 w Gdyni) – polski nauczyciel, działacz społeczny i twórca Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach[1].
Urodzony w Łączyńskiej Hucie koło Borzestowa, pochodził z wielodzietnej rodziny; rodzice posiadali niewielkie gospodarstwo w Borzestowie oraz karczmę. Ukończył seminarium nauczycielskie w Grudziądzu i podjął pracę jako nauczyciel w Szarłacie, ale ze względu na chorobę serca musiał zrezygnować z zawodu. Za sprawą Aleksandra Majkowskiego zajął się gromadzeniem zabytków kultury materialnej i sztuki ludowej Kaszub oraz wyrobem szkolnych pomocy naukowych. W 1932 roku zorganizował pierwszą wystawę zabytków w Borzestowie. Część z jego zbiorów trafiła jeszcze przed wybuchem II wojny światowej do Muzeum Etnograficznego w Toruniu.
Okres wojenny przeżył w Gdyni, Radomsku , wreszcie na robotach przymusowych w Niemczech. W 1945 roku powrócił na Kaszuby i wznowił pracę nad gromadzeniem regionalnych dóbr kultury. Otrzymawszy od władz Kartuz budynek po byłym areszcie śledczym i wsparty przez innych miejscowych działaczy zrzeszonych w Towarzystwie Miłośników Muzeum Kaszubskiego, założył muzeum regionalne. Zostało ono otwarte oficjalnie w 1947 roku, a w 1949 roku Treder zorganizował pierwszą wystawę etnograficzną. W 1950 roku Muzeum Kaszubskie w Kartuzach upaństwowiono. Treder przekazał wówczas na jego własność (oraz na rzecz Towarzystwa Miłośników Muzeum) zgromadzone eksponaty i objął kierownictwo placówki, a potem został jego kustoszem (aż do przejścia na emeryturę w 1973 roku).
W ramach prac muzealnych i etnograficznych współpracował m.in. z Bożeną Stelmachowską, Andrzejem Bukowskim, Wacławem Szczeblewskim. Szczególne wsparcie Treder otrzymywał od Franciszka Brzezińskiego, Augustyna Mielewczyka, Izabelli Trojanowskiej. Za swoją działalność kulturalną otrzymał w 1980 r. Medal Stolema[2].
Zmarł 22 sierpnia 1980 roku w Gdyni i został pochowany na cmentarzu w Gdyni Witominie (kwatera 26-12-4)[3]. Jego imię nosi Muzeum Kaszubskie w Kartuzach[4] i Szkoła Podstawowa w Borzestowie[5], a także jedna z ulic w Kartuzach[6] oraz, reaktywowane w 1992 roku, Towarzystwo Miłośników Muzeum Kaszubskiego.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
