Loading AI tools
polski architekt Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Maria Lanci, wł. Francesco Maria Lanci (ur. 1799 w Fano, zm. 12 listopada 1875 w Warszawie) – polski architekt pochodzenia włoskiego; ojciec Witolda.
Urodził się w mieście Fano w środkowych Włoszech. Studiował architekturę w rzymskiej Akademii św. Łukasza. Otrzymał złoty medal za pracę dyplomową – projekt restauracji rzymskiego kościoła S. Maria dell’Ara Coeli. W młodym wieku został profesorem honorowym Akademii.
W roku 1825 został zaproszony do Polski przez rodzinę Małachowskich, która powierzyła mu przebudowę rezydencji w Końskich.
Około roku 1830 prowadził odbudowę kościoła św. Jadwigi w Pępowie (pow. gostyński) któremu nadał styl gotyku angielskiego. Około roku 1830 otrzymał też zlecenie na projekt przebudowy zamku na Wawelu. Projekt nie został zrealizowany ze względu na wybuch powstania. W Krakowie zaprojektował wspólnie z rzeźbiarzem Paolo Filippim sarkofag Tadeusza Kościuszki.
1834-1839 sprawował Lanci urząd budowniczego gmachów akademickich Krakowa. W tym czasie zaprojektował też przebudowy średniowiecznych zamków w okolicach Krakowa, głównie dla rodziny Potockich.
Równocześnie 1836-1840 na zlecenie Edwarda Raczyńskiego zaprojektował i wzniósł Złotą Kaplicę w Poznaniu.
Około 1837 Lanci zbudował osiedle robotnicze i szpital w Dąbrowie Górniczej.
1844 Lanci zamieszkał w Warszawie. Na zlecenie Augusta Potockiego poszerzył lewe skrzydło pałacu w Wilanowie i zbudował kilka budynków gospodarczych. W tym czasie zrealizował kilka budynków w Warszawie.
Pałac w Falentach (gmina Raszyn, woj.mazowieckie) w swej dzisiejszej formie jest w przeważającej mierze dziełem Lanciego. [1]W latach 1852–1857 nadał kilkakrotnie przebudowywanej rezydencji eklektyczny charakter, sytuując ją w nieokreślonej przestrzeni pomiędzy średniowieczem, renesansem, barokiem i klasycyzmem.
Około roku 1863 wskutek stopniowej utraty wzroku zaprzestał przyjmowania zleceń, ale do końca życia rysował niezrealizowane nigdy projekty.
(według opracowania Pawła Giergonia [2])
Twórczość Lanciego wyróżnia się na tle jemu współczesnych architektów. Historię architektury traktował jako inspirację do własnych projektów, a nie jako katalog detali do wielokrotnego użytku, stosowanych w architekturze eklektyzmu. Szczegóły architektoniczne jego dzieł cechowała lekkość i delikatność rysunku. Jego dzieła wyróżniały się oryginalnością na tle przeciętnej architektury tych czasów. Historyk architektury Aldona Bartczakowa w swojej monografii Lanciego dopatruje się jednak wpływu dzieł Karola Fryderyka Schinkla oraz angielskich publikacji architektonicznych[3].
Najwcześniej zbudował Lanci oranżerię w Końskich. Budynek utrzymany w monumentalnym stylu egipskim uległ niestety przebudowie, mieści się w nim Miejski Dom Kultury.
Odbudowując kościół św. Jadwigi w Pępowie nadał mu styl neogotyku angielskiego.
Następnymi dziełami Lanciego na terenie Polski były przebudowy średniowiecznych zamków na terenie zaborów rosyjskiego i austriackiego. Do nich należą zamki w Zatorze, Będzinie i w Zagórzanach koło Gorlic. Przy przebudowie wprowadzał szczegóły architektury gotyku traktowane w duchu romantyzmu. Wieże zamkowe często nakrywał wysokimi dachami namiotowymi.
Złota Kaplica w Poznaniu, stanowiąca mauzoleum Mieszka I i Bolesława Chrobrego, powstała na miejscu zburzonej średniowiecznej kaplicy. Zgodnie z wolą fundatorów kaplica została utrzymana w romantycznie pojętym stylu bizantyjskim, jako mającym odpowiadać czasom pierwszych Piastów.
W kamienicy Potockich przy Krakowskim Przedmieściu 17 Lanci zastosował między szerokimi oknami parteru zestawione parami smukłe kolumienki żeliwne. Ściany pierwszego i drugiego piętra podzielone są parami wąskich pilastrów. Delikatne obramowania okien zwieńczone są na pierwszym piętrze pięciobocznymi tympanonami wypełnionymi rzeźbą, a drugiego prostymi gzymsami zakończonymi akroteriami.
W budynku ujeżdżalni w Wilanowie (obecnie Muzeum Plakatu) Lanci nawiązał do monumentalnego petersburskiego empiru.
W wielkiej willi – pałacu Poznańskich przy Al. Ujazdowskich róg Pięknej Lanci zastosował formy nawiązujące do klasycyzmu czasów Corazziego.
Pochowany na Powązkach w Warszawie (kwatera 177-3-26/27)[4].
31 stycznia 1979 w Warszawie jednej z ulic na terenie obecnej dzielnicy Ursynów zostało nadane jego imię[5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
