Loading AI tools
amerykańska poetka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Emma Lazarus (ur. 22 lipca 1849 w Nowym Jorku, zm. 19 listopada 1887 tamże) – amerykańska poetka pochodzenia żydowskiego[1][2].
Data i miejsce urodzenia |
22 lipca 1849 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
19 listopada 1887 |
Dziedzina sztuki |
literatura |
Emma Lazarus była amerykańską autorką poezji, prozy i tłumaczeń, a także działaczką na rzecz spraw żydowskich i gruzińskich. Lazarus była zaangażowana w pomoc uchodźcom przybywającym do Nowego Jorku, którzy uciekli przed antysemickimi pogromami w Europie Wschodniej, i dostrzegła sposób, aby wyrazić swoją empatię dla tych uchodźców za pomocą pomnika.[4] Ostatnie wersety sonetu zostały z muzyką Irvinga Berlina jako piosenka „Give Me Your Tired, Your Poor” do musicalu Miss Liberty z 1949 r., opartego na rzeźbie Statuy Wolności ( Liberty Enlightening the World ). Tę drugą część sonetu ułożył także Lee Hoiby w swojej piosence „The Lady of the Harbor” napisanej w 1985 roku w ramach cyklu pieśni „Three Women”.
Emma Lazarus przyszła na świat jako jedno z siedmiu dzieci Mosesa (Mojżesza) i Esther (Estery) Lazarusów[3]. Ojciec poetki wywodził się z dobrze zadomowionego w Stanach Zjednoczonych rodu o sefardyjskich, portugalskich korzeniach[2]. Rodzice byli dość zamożni, ponieważ czerpali dochody z intratnej produkcji cukru[3]. Stan majątkowy rodziny pozwolił na gruntowne wykształcenie potomstwa i umożliwił młodej Emmie rozpoczęcie mało konkretnej kariery literackiej. Osiągnięcie statusu intelektualistki było w drugiej połowie XIX wieku trudne dla każdej kobiety, bez względu na pochodzenie narodowe i wyznawaną religię. W konserwatywnym społeczeństwie amerykańskim droga kobiety do niezależności była wręcz trudniejsza niż w Europie. Rodzice poetki sprzyjali jej literackim skłonnościom. W roku 1866 opublikowany został jej debiutancki tomik zatytułowany Poems and Translations Written Between the Ages of Fourteen and Seventeen[3]. Po dwóch latach poetka zdecydowała się wysłać go Ralphowi Waldo Emersonowi, który dostrzegł w nim oznaki autentycznego talentu poetyckiego[2]. Wsparcie Emersona niewątpliwie pomogło początkującej poetce wejść do świata literackiego. W późniejszych latach Emma Lazarus spotkała się z innymi cenionymi przedstawicielami poezji i prozy anglojęzycznej, Robertem Browningiem, Williamem Morrisem i Henrym Jamesem. W 1871 roku poetka wydała tom Admetus and Other Poems[3]. Trzy lata później opublikowała powieść Alide: An Episode in Goethe’s Life. Równocześnie Emma Lazarus otwarcie wypowiadała się przeciwko antysemityzmowi i prześladowaniom[4], zwłaszcza w carskiej Rosji. Organizowała też pomoc dla żydowskich uchodźców, tłumnie przybywających zza Atlantyku. Umarła w wieku 38 lat na chorobę Hodgkina.
Podobnie jak wielu Amerykanów, Emma Lazarus miała podwójną tożsamość narodową i kulturową. Będąc wykształconą Amerykanką, myślącą i piszącą po angielsku, świadomie zwróciła się ku dziedzictwu swojego narodu[5], stając się tym samym rzeczniczką nowoczesnego syjonizmu na długo przed powstaniem państwa Izrael.
Emma Lazarus była autorką między innymi cyklu lirycznego Epoki, dramatu The Spagnoletto i tragedii The Dance to Death, opowiadającej o prześladowaniu Żydów w średniowiecznych Niemczech[6]. Tę ostatnią sztukę zadedykowała brytyjskiej pisarce George Eliot, dziękując jej za powieść Daniel Deronda, istotną dla żydowskiego odrodzenia narodowego[7]. Ważnym polem działalności literackiej Emmy Lazarus była translacja. Tłumaczyła poezję Heinricha Heinego[8] jak również lirykę średniowiecznych żydowskich poetów z terenu Hiszpanii.
Jest autorką sonetu The New Colossus (1883), który w 1903 został wygrawerowany na płycie z brązu i umieszczony wewnątrz Statuy Wolności[9]. Kamila Sławińska trafnie zauważa, że utwór ten najpełniej wyraża ideę Ameryki jako nowej ojczyzny dla wszystkich jej szukających[10]. Był wykorzystywany przez przeciwników polityki antyimigracyjnej gabinetu Donalda Trumpa[11]. Cytat z wiersza pojawia się na transparentach noszonych przez demonstrantów.
Twórczość poetycka Emmy Lazarus charakteryzuje się dyscypliną formalną i melodyjnym, eufonicznym brzmieniem. Poetka stosuje regularne strofy znane z tradycji poezji angielskiej, w tym sekstynę, strofę królewską, oktawę i decymę, jak również wiersz biały.
Na cześć poetki Richard Watson Gilder napisał sonet[12].
Polskie tłumaczenia wierszy Emmy Lazarus znalazły się w internetowej Antologii poezji angielskiej[13].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.