Dywizjon

Dywizjon (dawniej – nazwa skrócona dyon) – pododdział wojska, w artylerii, kawalerii, taborach – równorzędny batalionowi innych rodzajów wojsk.

1. W wojskach rakietowych i artylerii wojsk lądowych – zasadniczy pododdział ogniowy i taktyczny (np. dywizjon artylerii, składający się z dowództwa, kilku baterii dział jednego lub różnych kalibrów); dywizjony mogą być samodzielne lub wchodzić w skład oddziałów, a podczas działań – w skład grup artylerii^[1].
2. W wojskach obrony przeciwlotniczej sił powietrznych – zasadniczy pododdział ogniowy (np. dywizjon rakietowy obrony powietrznej składa się z dowództwa, baterii radiotechnicznej, startowej, technicznej i pododdziałów zabezpieczenia); wchodzi w skład związków taktycznych.
3. W kawalerii – oddział składający się z kilku szwadronów, odpowiednik batalionu w piechocie, zazwyczaj wchodził w skład pułku kawalerii. W niektórych krajach szczebel dywizjonu został zlikwidowany i szwadrony tam podporządkowano bezpośrednio pułkom. Nazwę dywizjon stosowano też dla oddziałów pancernych czerpiących z tradycji kawaleryjskiej (np. polskie dywizjony rozpoznawcze z kampanii wrześniowej lub niemieckie dywizjony (Abteilung) czołgów ciężkich, odpowiadające batalionom).
4. W lotnictwie wojskowym – pododdział taktyczny (np. dywizjon myśliwski, bombowy), składający się zwykle z dwóch lub więcej eskadr. Szczebel dywizjonów nie jest wyróżniany we wszystkich państwach. Anglojęzyczna nazwa squadron w literaturze polskiej jest tłumaczona zwyczajowo, błędnie jako dywizjon, jednak squadron to odpowiednik eskadry^[2].
   • w lotnictwie państw Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (RAF i inne) kilka dywizjonów tworzyło skrzydło (ang. wing);
   • w lotnictwie USA (USAAF i USAF) kilka dywizjonów tworzyło grupę (ang. group).
5. W marynarce wojennej – dywizjon okrętów, podstawowy zespół (oddział) taktyczny okrętów jednej klasy, składający się z 2–3 grup (pododdziałów), czyli 4–12 okrętów (w zależności od ich klasy).
6. Wprowadzona w XVIII w. jednostka taktyczna piechoty Królestwa Prus, w skład której wchodziło kilka plutonów^[3].

Struktura w Wojsku Polskim

W Dywizjonie Artylerii Samobieżnej:^[4]

• Bateria Dowodzenia
• 1 Bateria Artylerii Samobieżnej
• 2 Bateria Artylerii Samobieżnej
• 3 Bateria Artylerii Samobieżnej
• Kompania Logistyczna

W Dywizjonie Artylerii Przeciwlotniczej:^[5]

• Bateria Dowodzenia
• 1 Bateria Artylerii Przeciwlotniczej
• 2 Bateria Artylerii Przeciwlotniczej
• 3 Bateria Artylerii Przeciwlotniczej
• Kompania Logistyczna

Przypisy

1. Laprus (red.) 1979 ↓, s. 98.
2. Cynk 1998 ↓, s. 189–198.
3. Kwaśniewicz 1993 ↓, s. 44.
4. Dywizjon Artylerii Samobieżnej 10.BKP [online], www.jednostki-wojskowe.pl [dostęp 2021-12-07].
5. Dywizjon Przeciwlotniczy 10 BKPanc [online], www.jednostki-wojskowe.pl [dostęp 2021-12-07].

Bibliografia

• Jerzy B. Cynk: Polska eskadra i dywizjon a RAF-owski squadron – problem polskiej nomenklatury dla jednostek PSP w Wielkiej Brytanii. W: 80 lat lotnictwa polskiego – historia i współczesność. Warszawa: 1998, s. 189–198. ISBN 83-909950-1-8.
• Włodzimierz Kwaśniewicz: Od rycerza do wiarusa, czyli słownik dawnych formacji, funkcji, instytucji i stopni wojskowych. Zielona Góra: Lubuska Oficyna Wydawnicza, 1993.
• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06229-3.
• PWN Leksykon: Wojsko, wojna, broń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13506-9.