Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie

Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności^[3], także kamienica pracowników Pocztowej Kasy Oszczędności^[2] – budynek mieszkalny znajdujący się przy ul. Filtrowej 68 w Warszawie.

Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie

nr rej. A-444 z 8.07.2005[1]
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Filtrowa 68
Architekt	Józef Handzelewicz[2]
Rozpoczęcie budowy	1925
Ukończenie budowy	1926
Ważniejsze przebudowy	po 1945
Pierwszy właściciel	Pocztowa Kasa Oszczędności
Położenie na mapie Warszawy Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie
Położenie na mapie Polski Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie
52°13′10″N 20°59′09″E

Historia

Budynek został wzniesiony w latach 1925–1926 według projektu Józefa Handzelewicza^[2]. Inwestorem była Pocztowa Kasa Oszczędności (PKO). Był to jeden z pierwszych dużych budynków mieszkalnych na zabudowującej się Ochocie^[4]. Powstał w układzie pięciu podwórzy z oficynami. Budynek frontowy pierwotnie liczył pięć kondygnacji, z których ostatnia mieściła się w wysokim mansardowym dachu.

Budynek uzyskał bogaty wystrój rzeźbiarski w stylu nawiązującym do baroku oraz detal art déco^[2]. Nad wejściem głównym umieszczono rzeźbę orła z rozpostartymi skrzydłami, a powyżej rzeźby puttów obejmujących baranki. W środkowym przęśle zachodniego traktu pieszego znajduje się kapliczka z rzeźbą Chrystusa^[5].

31 lipca 1944 w jednym z mieszkań Antoni Chruściel „Monter” podpisał rozkaz rozpoczęcia powstania warszawskiego^[6]. To wydarzenie upamiętnia tablica umieszczona na fasadzie^[7].

W czasie powstania warszawskiego budynek częściowo spłonął^[5]. Po II wojnie światowej nie odtworzono jego najwyższej kondygnacji z mansardą^[5]. W 2005 został wpisany do rejestru zabytków^[1].

Z budynkiem sąsiaduje, wzniesiony w 1929, drugi dom dochodowy PKO (nr 70)^[5].

Galeria

• 
  Budynek w dwudziestoleciu międzywojennym
• 
  Tablica upamiętniająca podpisanie 31 lipca 1944 rozkazu rozpoczęcia powstania warszawskiego
• 
  Przedwojenna tablica adresowa
• 
  Przedwojenna tablica

Przypisy

1. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 8. [dostęp 2023-01-07].
2. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 114. ISBN 83-60350-00-0.
3. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Dmochowskiego−Furmańska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 118. ISBN 83-906629-2-2.
4. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 60.
5. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Dmochowskiego−Furmańska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 119. ISBN 83-906629-2-2.
6. Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1969, s. 32.
7. Stara Ochota − spacer ulicą Filtrową. [w:] Urząd Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy [on-line]. ochota.um.warszawa.pl. [dostęp 2023-01-07].

Bibliografia

• Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 118–119. ISBN 83-906629-2-2.