Loading AI tools
nadrodzina owadów Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dipsocoroidea – nadrodzina owadów z rzędu pluskwiaków i podrzędu różnoskrzydłych i infrarzędu Dipsocoromorpha. Jest rozprzestrzeniona kosmopolitycznie, ale najliczniej reprezentowana w strefie tropikalnej. Jej przedstawiciele osiągają poniżej 4 mm długości i prowadzą skryty tryb życia, zamieszkując głównie siedliska wilgotne jak np. ściółka, mchy czy pobrzeża potoków. Odżywiają się drobnymi stawonogami. W zapisie kopalnym znane są od toarku w jurze.
Dipsocoroidea | |
Dohrn, 1859 | |
Okres istnienia: toark–dziś | |
Przedstawiciel rodzaju Cryptostemna | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Gromada | |
Rząd | |
(bez rangi) | Euhemiptera |
(bez rangi) | Neohemiptera |
(bez rangi) | Heteropterodea |
Podrząd | |
(bez rangi) | Neoheteroptera |
Infrarząd | |
Nadrodzina |
Dipsocoroidea |
Drobne pluskwiaki o ciele długości od 0,5 do 4 mm. Większość gatunków, w tym wszystkie europejskie, ma niepozorne, żółtawe do ciemnobrązowego ubarwienie[1]. Wyraźne, barwne wzory znaleźć można u niektórych australijskich, orientalnych i madagaskarskich Ceratocombidae[2].
Głowa silnie opada ku dołowi. Oprócz oczu złożonych występować mogą także przyoczka, umieszczone pomiędzy oczami złożonymi. Czułki są czteroczłonowe i mają formę biczykowatą (łac. antennae flagelliformes) – dwa ich początkowe człony są bardzo krótkie, przy czym drugi co najwyżej dwukrotnie dłuższy od pierwszego, a dwa ostatnie są znacznie cieńsze, zwykle bardzo długie i porośnięte licznymi, długimi, cienkimi, półwzniesionymi do w pełni wzniesionych szczecinkami[1].
Episternity przedtułowia nierzadko bywają powiększone i przedłużone pod spodni brzeg oczu, ale mogą być też zredukowane[1] i pozostawiać stawy bioder przedniej pary odsłoniętymi[2]. Półpokrywy najczęściej mają formę skórzastą (tegminalną), ale mogą być też silniej zesklerotyzowane (elytroidalne), przywodząc na myśl pokrywy chrząszczy[1][3]. Tylne skrzydła zwykle mają kilka płatów oddzielonych głębokimi wcięciami[1]. W obrębie wielu gatunków obok form długoskrzydłych występują takie o skrzydłach w różnym stopniu skróconych (pterygopolimorfizm), a niektóre gatunki są wyłącznie krótkoskrzydłe[1][2][4]. Odnóża mają na przedstopiach parę jednakowych pazurków i parę parempodiów. Ponadto u większości gatunków przynajmniej jedna para odnóży ma stopy zaopatrzone w brzuszne i grzbietowe arolium, które mogą osiągać bardzo duże rozmiary[1].
Odwłok larw ma ujścia gruczołów zapachowych zlokalizowane grzbietowo na czterech błonach międzysegmentalnych[1]. U samic budowa odwłoka, w tym genitaliów, jest zwykle prosta[3]. Samce, z wyjątkiem części Ceratocombidae, mają odwłok asymetryczny, nadzwyczajnie skomplikowanej budowy[1][3][5]. Asymetria w większości przypadków jest prawoskrętna, ale u Dipsocoridae lewoskrętna[4]. Część laterotergitów samców przybiera formę podobną do przydatek. Płytka subgenitalna u samców może nie występować, natomiast jeśli jest obecna, to tworzy ją siódme sternum. Genitalia samców mają paramery swymi podstawami połączone bezpośrednio z aparatem stawowym fallusa[1].
Takson ten rozprzestrzeniony jest kosmopolitycznie, ale najliczniej reprezentowany jest w strefie tropikalnej[1]. W Europie odnotowano 11 gatunków[6], z których w Polsce stwierdzono 7 (zobacz: Dipsocoromorpha Polski)[7].
Owady te prowadzą skryty tryb życia. Zasiedlają wilgotną ściółkę, rozkładającą się materię roślinną, mchy i inną niską roślinność oraz okresowo zalewaną strefę pobrzeży strumieni, jezior i namorzyn. Bytują pod kamieniami i pod korą[3][8]. Niektóre potrafią szybko biegać[2], inne zdolne są do oddawania skoków[9]. Formy długoskrzydłe przedstawicieli wszystkich rodzin przylatują do sztucznych źródeł światła[1][2][4][10][9], co może sugerować występowanie ich również w mikrosiedliskach nadrzewnych[9].
Gatunki o poznanych preferencjach pokarmowych zajmują pozycję troficzną drapieżników aktywnie wyszukujących swe ofiary, którymi padają drobne stawonogi[2][4][9]. Ponadto u niektórych Dipsocoridae obserwowano posilanie się na martwych jętkach[4], a budowa kłujki niektórych Ceratocombidae może sugerować żerowanie na pleśni[2].
Samice Schizopteridae prawdopodobnie są w stanie wyprodukować tylko jedno jajo jednocześnie, gdyż zajmuje ono większą część wnętrza odwłoka[9].
Ze względu na zajmowane siedliska i objawiane zachowanie przedstawiciele infrarzędu często są odławiani w trakcie badań prowadzonych za pomocą pułapek Barbera, aparatu Tullgrena i pułapek świetlnych[1][2][4][10][9].
Nadrodzinę tę klasyfikuje się w infrarzędzie Dipsocoromorpha wraz z monotypową nadrodziną Stemmocryptoidea[11]. Wyróżnia się w jej obrębie cztery odrębne morfologicznie rodziny współczesne[5][3][11] i jedną wymarłą[11]:
Najstarsze skamieniałości Dipsocoromorpha pochodzą z toarku w jurze i należą do Cuneocoris geinitzi, jedynego znanego przedstawiciela wymarłej rodziny Cuneocoridae[12]. Zapis kopalny z kredy obejmuje wyłącznie Schizopteridae, a konkretnie rodzaje: Buzinia[13], Hexaphlebia i Lumatibialis[14]. Z eocenu znane są inkluzje Hypsipteryx hoffeinsorum z rodziny Hypsipterygidae[15] i Cryptostemma eocenica z rodziny Dipsocoridae[16], z przełomu eocenu i oligocenu Hypselosoma dominicana z rodziny Schizopteridae[17], a z miocenu: Schizoptera dominicana i Schizoptera hispaniolae z rodziny Schizopteridae[14] oraz Ceratocombus hurdi i Leptonannus miocenicus z rodziny Ceratocombidae[18][19].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.