Difenylochloroarsyna

Difenylochloroarsyna – metaloorganiczny związek chemiczny, drażniący bojowy środek trujący z grupy sternitów. Znany od 1880 roku. Stosowany przez Niemców w czasie I wojny światowej.

Difenylochloroarsyna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) difenylochloroarsyna, difenylochloroarsan Inne nazwy i oznaczenia DA, Clark 1
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C12H10AsCl
Inne wzory	(C 6H 5) 2AsCl, Ph 2AsCl
Masa molowa	264,58 g/mol
Wygląd	bezbarwne, krystaliczne ciało stałe
Identyfikacja
Numer CAS	712-48-1
PubChem	12836
SMILES C1=CC=C(C=C1)[As](C2=CC=CC=C2)Cl
InChI InChI=1S/C12H10AsCl/c14-13(11-7-3-1-4-8-11)12-9-5-2-6-10-12/h1-10H InChIKey YHHKGKCOLGRKKB-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,4820 g/cm³ (16 °C)[1]; ciało stałe Rozpuszczalność dobrze rozpuszczalna w acetonie, benzenie, eterze dietylowym i etanolu[1] Temperatura topnienia 44 °C[1][2] Temperatura wrzenia 337 °C[1][2] Współczynnik załamania 1,6332 (589 nm, 56 °C)[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[3] Niebezpieczeństwo Zwroty H H331, H301, H410 Zwroty P brak wiarygodnych danych Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[3] Toksyczny (T) Groźny dla środowiska (N) Zwroty R R23/25, R50/53 Zwroty S S1/2, S20/21, S28, S45, S60, S61 Numer RTECS CG9900000 Dawka śmiertelna LDLo 0,5 mg/kg (kot, podskórnie)[2] Stężenie śmiertelne LCLo 50 ppm (człowiek, 30 min.)[2]
Podobne związki
Podobne związki	difenylocyjanoarsyna
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Identyfikacja

Oznaczenia wojskowe: USA i Wielka Brytania – DA, Niemcy – Clark I. Składnik mieszaniny błękitny krzyż.

Właściwości

W stanie czystym jest bezbarwną, krystaliczną substancją o temperaturze topnienia 43 °C i wrzenia 333 °C. Trująca, maksymalne stężenie par – 6,8×10⁻⁴ mg/dm³. Dobrze rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych oraz innych bojowych środkach trujących (fosgen, difosgen, chloropikryna, iperyt siarkowy, arsyny). Rozpuszczalność w wodzie wynosi ok. 0,2 g/l. Produkt techniczny jest brunatną cieczą.

Difenylochloroarsyna bardzo powoli hydrolizuje w wodzie, a szybko w wodno-alkoholowych roztworach wodorotlenków. Produkt hydrolizy jest także toksyczny. Do odkażania wykorzystuje się chlorowanie i reakcje z siarczkami.

Działane toksyczne

Difenylochloroarsyna silnie drażni błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. Powoduje łzawienie, katar, kaszel, ból w płucach, utrudnia oddychanie. Objawy trwają kilka do kilkunastu godzin. Zanikają bez trwałych następstw.

Pierwsze objawy podrażnienia występują przy stężeniu 10⁻⁴ mg/dm³. Stężenia ok. 2 mg/dm³ mogą spowodować śmierć na skutek porażenia dróg oddechowych.

Przypisy

1. CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-228, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
2. Diphenylchloroarsine, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2017-04-16] (ang.).
3. Związki arsenu, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28] (ang.).

Bibliografia

• JerzyJ. Mazur JerzyJ., difenylochloroarsyna, [w:] 1000 słów o chemii i broni chemicznej, ZygfrydZ. Witkiewicz (red.), Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987, s. 73, ISBN 83-11-07396-1, OCLC 19360683.
• Chemical Weapons in World War I. [dostęp 2009-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-13)]. (ang.).
• Landolt Börnstein Substance / Property Index. [dostęp 2011-03-03].