Difenylocyjanoarsyna

Difenylocyjanoarsyna – metaloorganiczny związek chemiczny, drażniący bojowy środek trujący z grupy sternitów. Był stosowany w I wojnie światowej w mieszaninie z difenylochloroarsyną.

Difenylocyjanoarsyna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) difenyloarsanylokarbonitryl Inne nazwy i oznaczenia DC (US i GB), Clark II (Niemcy)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C13H10AsN
Inne wzory	(C 6H 5) 2AsCN, Ph 2AsCN
Masa molowa	255,15 g/mol
Wygląd	białe lub różowe ciało stałe o zapachu podobnym do czosnku i gorzkich migdałów[1]
Identyfikacja
Numer CAS	23525-22-6
PubChem	64506
SMILES C1=CC=C(C=C1)[As](C#N)C2=CC=CC=C2
InChI InChI=1S/C13H10AsN/c15-11-14(12-7-3-1-4-8-12)13-9-5-2-6-10-13/h1-10H InChIKey BDHNJKLLVSRGDK-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,3338 g/cm³ (35 °C)[1]; ciecz Rozpuszczalność w wodzie nierozpuszczalna[1] Temperatura topnienia 31,5–35 °C[1] Temperatura rozkładu 350 °C[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[2] Niebezpieczeństwo Zwroty H H331, H301, H410 Zwroty P brak wiarygodnych danych Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[2] Toksyczny (T) Groźny dla środowiska (N) Zwroty R R23/25, R50/53 Zwroty S S1/2, S28, S45, S60, S61 Stężenie śmiertelne LC50 10000 mg·min/m³ (inhalacja)[1]
Podobne związki
Podobne związki	difenylochloroarsyna
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Właściwości

Jest bezbarwną krystaliczną substancją o temperaturze topnienia 35 °C i wrzenia 213 °C, przy ciśnieniu 21 mmHg^[3]. Gęstość – 1,45 g/cm³. Maksymalne dopuszczalne stężenie par c_max = 1,5×10⁻⁴ mg/dm³ (przy 20 °C). Produkt techniczny jest brunatną cieczą. Słabo rozpuszczalna w wodzie (ok. 0,2%), lepiej w rozpuszczalnikach organicznych i innych bojowych środkach trujących (fosgen, difosgen, chloropikryna, iperyt siarkowy, arsyny).

Działanie toksyczne

Difenylocyjanoarsyna silnie drażni błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. Powoduje łzawienie, kaszel, kichanie, ból w płucach i utrudnione oddychanie. Objawy trwają kilka – kilkanaście godzin po czym zanikają bez trwałych następstw. Pierwsze objawy podrażnienia występują przy stężeniu 10⁻⁴ mg/dm³. Wysokie stężenia (około 2 mg/dm³) mogą spowodować śmierć wskutek porażenia dróg oddechowych.

Przypisy

1. Steven L.S.L. Hoenig Steven L.S.L., Compendium of Chemical Warfare Agents, New York: Springer, 2007, s. 159–161, ISBN 978-0-387-34626-7 (ang.).
2. Związki arsenu, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2017-04-16] (ang.).
3. CAS Common Chemistry [online], cas.org [dostęp 2024-04-23] (ang.).

Bibliografia

• JerzyJ. Mazur JerzyJ., difenylocyjanoarsyna, [w:] 1000 słów o chemii i broni chemicznej, ZygfrydZ. Witkiewicz (red.), Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987, s. 73, ISBN 83-11-07396-1, OCLC 19360683.
• McKenzie, Alex.; Journal of the Chemical Society, Transactions, (1920), 117, 406-15, CAplus