Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cedrowa rewolucja – masowe demonstracje w Libanie z 2005 roku. Uczestnicy protestów domagali się: wycofania wojsk syryjskich z Libanu, dymisji rządu Umara Kamariego, demokratyzacji kraju, zakończenia ingerencji krajów sąsiednich w politykę państwa[1][2]. W wyniku protestów władze syryjskie opuściły Liban. W protestach wzięło udział ok. miliona mieszkańców Libanu[1]. Nazwa protestu wywodzi się od cedru – symbolu Libanu[2].
Protestujący w drodze na plac Męczenników w Bejrucie, 14 marca 2005 | |
Państwo | |
---|---|
Początek wystąpień |
luty 2005 |
Koniec wystąpień |
30 kwietnia 2005 |
Przyczyny wystąpień |
ingerencja Syrii i innych państw ościennych w politykę Libanu, bezpośrednio: śmierć byłego premiera Rafika al-Haririego w zamachu bombowym |
Charakter wystąpień |
protesty społeczne |
Rezultat wystąpień |
wycofanie wojsk syryjskich z Libanu |
Trwająca w latach 1975–1989 wojna domowa zakończyła się podpisaniem dnia 22 października 1989 roku porozumienia pomiędzy walczącymi stronami[3][4]. Podczas wojny domowej Syria od 1976 roku utrzymywała swoją armię na terenie Libanu[5]. Na mocy Traktatu o braterstwie, współpracy i kooperacji z 22 maja 1991 roku zalegalizowano obecność wojsk syryjskich oraz zawarto porozumienie w sprawie współpracy gospodarczej, politycznej, wojskowej i bezpieczeństwie państwa pomiędzy Libanem a Syrią. Polityka Syrii wobec sąsiada opierała się na odbudowie gospodarki Libanu oraz wzmocnienia jej pozycji jako ośrodka oporu przeciwko Izraelowi. Do 2004 roku w Libanie stacjonowało ok. 14 tys. żołnierzy i przedstawicieli sił bezpieczeństwa z Syrii. W tym samym roku Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych wydała rezolucję nr 1559, nakazującą wszystkim obcym wojskom wycofanie się z Libanu oraz rozbrojenie Hezbollahu, wspierającego politykę Syrii wobec Libanu[4].
Przed wybuchem protestów przedstawiciele Postępowej Partii Socjalistycznej, Demokratycznego Forum, Libańskich Sił Chrześcijańskich, Demokratycznego Ruchu Lewicy, Wolnego Frontu Patriotycznego podpisali tzw. Deklarację Bristolską. W dokumencie partie zobowiązały się do podjęcia działań w celu usunięcia wojsk syryjskich oraz przeprowadzenie w 2005 roku wolnych wyborów parlamentarnych. Deklaracji nie podpisały prosyryjskie partie i organizacje (m.in. Hezbollah). Koalicja skupiona wokół Deklaracji Bristolskiej stanowiło zagrożenie dla sprawujących władzę polityków szyickich, wspieranych przez Syrię[6].
14 lutego 2005 roku w Bejrucie przeprowadzono zamach bombowy, w którym zginęły 23 osoby, w tym były premier Rafik al-Hariri. Harari był politykiem wywodzącym się z sunnickiej społeczności libańskiej, symbolem odbudowy Libanu po wojnie domowej z lat 1975–1989[3]. Politycy opozycyjni wobec władz syryjskich ogłosiły, że zamach zorganizowano na polecenie prezydenta Syrii Baszszara al-Asada[4]. Członkowie Hezbollahu i Ruchu Amal o zamach oskarżyły Izrael[2].
Protesty wybuchły w drugiej połowie lutego 2005 roku[7]. Uczestnicy manifestacji domagali się wycofania wojsk syryjskich z Libanu[3]. Jednym z symboli protestów stały się czerwono-białe szaliki, symbolizujące „powstanie niepodległościowe” opozycji[7]. W protestach uczestniczyło ok. miliona osób[1]. Podczas rewolucji, skłóceni na co dzień chrześcijanie, druzowie i sunnici zawarli ogólnonarodowy sojusz[8]. W czasie protestów Hezbollah organizował wiece poparcia dla Syrii[9].
1 marca Umar Karami podał się do dymisji[10]. Ponownie próbował utworzyć rząd, jednak ostatecznie ustąpił 13 kwietnia 2005. Nowy rząd powołał Nadżib Mikati[11].
W wyniku długotrwałych protestów i nacisków opinii międzynarodowej, 30 kwietnia 2005 roku wojska syryjskie opuściły Liban[3].
Krótko po wycofaniu wojsk syryjskich wróciły konflikty na tle religijnym[8]. W dniach 29 maja i 19 czerwca 2005 roku przeprowadzono pierwsze od 30 lat wybory parlamentarne, które wygrała koalicja antysyryjska[12][13][9]. 30 czerwca nowym premierem został Fouad Siniora. W składzie jego rządu znaleźli się przedstawiciele wszystkich partii politycznych Libanu[14]. Zdecydowano, że 128 miejsc w parlamencie podzieli się po połowie pomiędzy chrześcijanami a muzułmanami[9].
1 marca 2009 roku powołano Komisję, która miała zbadać okoliczności zamachu i skazać winnych. Komisja wykazała, że zamach przeprowadziło kilku wysoko postawionych członków libańskiej sceny politycznej oraz dwóch współpracowników prezydenta Syrii Baszar al-Asada[14].
Cedrową rewolucję postrzegano jako jeden z elementów (obok m.in. protestu kobiet w Kuwejcie, przeprowadzenia wyborów samorządowych w Arabii Saudyjskiej, zapowiedzi przeprowadzenia demokratycznych wyborów prezydenckich w Egipcie) rozpoczęcia procesu demokratyzacji Bliskiego Wschodu po amerykańskiej inwazji na Irak w 2003 roku. Zmiany w Libanie, Arabii Saudyjskiej i Egipcie okazały się krótkotrwałe i nie przyczyniły się do demokratyzacji regionu[15].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.