Koliberek żarogłowy

Koliberek żarogłowy
	Calypte anna
	(Lesson, 1829)
	; samiec
	; samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	kolibry
Plemię	Mellisugini
Rodzaj	Calypte
Gatunek	koliberek żarogłowy
Synonimy
	Ornismya Anna Lesson, 1829;
	Ornismya Anna Lesson, 1829;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; występuje przez cały rok tylko poza sezonem lęgowym
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Koliberek żarogłowy^[4] (Calypte anna) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Zamieszkuje zachodnią Amerykę Północną. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Po raz pierwszy gatunek opisał René Lesson w 1829 w swojej książce Histoire naturelle des oiseaux-mouches^[5]. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Ornismya Anna^[5]. Holotyp pochodził z San Francisco (Kalifornia)^[5]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza koliberka żarogłowego w rodzaju Calypte jako jeden z dwóch gatunków. Uznaje gatunek za monotypowy^[6].

Etymologia

Epitet gatunkowy jest eponimem honorującym księżniczkę d’Essling i księżną de Rivoli Annę d’Essling (1802–1887), szefową dwórek cesarzowej Eugenii oraz żonę francuskiego kolekcjonera François Masséna III księcia d’Essling i II diuka de Rivoli^[7].

Długość ciała wynosi 10–11 cm; masa ciała samca 3,3–5,8 g, samicy 3,3–4,7 g^[2]. U samca charakterystyczne, różowoczerwone gardło i ciemię. U samicy występują na gardle delikatne, czerwone plamki; wierzch ciała zielony, spód szary; ogon z białymi rogami^[8].

Koliberki żarogłowe zamieszkują południowo-zachodnią Kanadę (Kolumbia Brytyjska) na południe przez zachodnie Stany Zjednoczone (na wschód po południową Arizonę) po północno-zachodni Meksyk (północno-zachodnia Kalifornia Dolna). Miejsce zimowania zmienne. Kolibry te pojawiają się nieregularnie na południe po północny stan Sonorę, na południowy wschód po wybrzeże Zatoki Meksykańskiej, na północ po południowo-wschodnią Alaskę. Sporadycznie wędrują dalej na wschód^[2].

Środowiskiem życia koliberków żarogłowych są ogrody, kaniony, podnóża gór, nadrzeczne zadrzewienia^[8], chaparral^[2]. Koliberki żarogłowe żywią się nektarem, żywicą drzew oraz niewielkimi owadami i pajęczakami. Odwiedzają również karmniki ze słodką wodą dla kolibrów^[9].

Lęgi

Długi, nurkowy lot tokowy zakończony gwałtownym, głośnym trzepotaniem skrzydeł przed samicą^[8]. Okres lęgowy trwa od listopada do maja, czasami do czerwca^[2]. Za budowę gniazda, wysiadywanie i odchów młodych odpowiada samica^[9]. Umieszczone jest na drzewie lub krzewie. Budulec stanowią głównie włókna roślinne, puch i sierść. Zewnętrzna warstwa zamaskowana jest martwą materią roślinną, mchem i porostami. Średnica gniazda wynosi 3,8–5,1 cm^[10]. Zniesienie wynosi 2 jaja, skorupki są owalne, białe. Inkubacja trwa 14–19 dni. Pisklęta otwierają oczy po 5 dniach życia. Samica opiekuje się młodymi w gnieździe przez kolejne 18–23 dni^[9].

IUCN uznaje koliberka żarogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2017)^[11]. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy^[3].

[1]
Calypte anna, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
[2]
Schuchmann, K.L. & Boesman, P: Anna’s Hummingbird (Calypte anna). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-07-15].
[3]
Calypte anna, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
[4]
Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Mellisugini Gray,GR, 1848 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-23].
[5]
R.P. Lesson: Histoire naturelle des oiseaux-mouches: ouvrage orné de planches dessinées et gravées par les meilleurs artistes. Paris: Arthus Bertrand, 1829, s. xxxj, 205, ryc. 74. (fr.).
[6]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-23]. (ang.).
[7]
anna, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
[8]
Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
[9]
Abigail Lobas: Calypte anna. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2001. [dostęp 2017-07-15].
[10]
8 incredible bird nests from around the world. BirdLife International, 14 lipca 2017. [dostęp 2017-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 lipca 2017)].
[11]
Anna’s hummingbird Calypte anna. BirdLife International. [dostęp 2017-07-15].

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Anna's Hummingbird. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).

[itis-1] [1]
Calypte anna, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] [2]
Schuchmann, K.L. & Boesman, P: Anna’s Hummingbird (Calypte anna). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-07-15].

[iucn-3] [3]
Calypte anna, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] [4]
Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Mellisugini Gray,GR, 1848 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-23].

[Lesson-5] [5]
R.P. Lesson: Histoire naturelle des oiseaux-mouches: ouvrage orné de planches dessinées et gravées par les meilleurs artistes. Paris: Arthus Bertrand, 1829, s. xxxj, 205, ryc. 74. (fr.).

[ioc-6] [6]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-23]. (ang.).

[Jobling-7] [7]
anna, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[gosler-8] [8]
Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

[adw-9] [9]
Abigail Lobas: Calypte anna. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2001. [dostęp 2017-07-15].

[gn-10] [10]
8 incredible bird nests from around the world. BirdLife International, 14 lipca 2017. [dostęp 2017-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 lipca 2017)].

[birdlife-11] [11]
Anna’s hummingbird Calypte anna. BirdLife International. [dostęp 2017-07-15].

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Etymologia

Lęgi

Wikiwand in your browser!

Koliberek żarogłowy

Etymologia

Lęgi

Wikiwand in your browser!

Taksonomia

Morfologia

Zasięg występowania

Ekologia i zachowanie

Status

Przypisy

Linki zewnętrzne