bitwa II wojny światowej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Bitwa nad Sutjeską (serb.-chorw. Bitka na Sutjesci, serb. Битка на Сутјесци) – była połączonym atakiem sił Osi, trwała od 15 maja do 16 czerwca 1943 roku, jej celem było unicestwienie partyzanckiej armii w Jugosławii, w pobliżu rzeki Sutjeska, w południowo-wschodniej Bośni. Niepowodzenie ofensywy stało się punktem zwrotnym dla Jugosławii podczas II wojny światowej.
| II wojna światowa | |||
 Mapa działań (hiszp.) | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
dążenie okupantów do zniszczenia partyzantki | ||
| Wynik |
taktyczny sukces partyzantów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Jugosławii  | |||
 43°20′46″N 18°41′16″E | |||
Operacja przeprowadzona została pod kryptonimem Operacja „Czarny” (niem. Schwarz), znana jest również jako Piąta Ofensywa Antypartyzancka (serb.-chor. Peta Neprijateljska Ofenziva).
Państwa Osi zgromadziły 127 000 żołnierzy, złożonych z dywizji niemieckich, włoskich, chorwackich i bułgarskich oraz ponad 300 samolotów. Zgrupowanie NOVJ liczyło 22 148 żołnierzy w 16 brygadach[1]. Celem operacji było otoczenie i likwidacja oddziałów partyzanckich.
9 czerwca Josip Broz Tito został raniony w ramię od bomby. Według niepotwierdzonych relacji ocalenie zawdzięczał swojemu psu. 13 czerwca zginął płk Sava Kovačević, jeden z najbardziej znanych dowódców partyzanckich. W końcowej fazie realizacji operacji Niemcom udało się otoczyć partyzantów, jednak partyzanci wyszli z otoczenia przełamując linie niemieckich dywizji 118 i 104 oraz chorwackiej dywizji nad rzeką Sutjeska i przechodząc do wschodniej Bośni. Okupione to zostało znacznymi stratami. W bitwie zginęło łącznie 7543 partyzantów, tj. ponad 1/3 stanu[1]. Niemiecki generał Rudolf Lüters w końcowym raporcie ocenił, że „komunistyczni rebelianci” są dobrze zorganizowani, sprawni i z wysokim morale bojowym.
Sukces partyzantów poprawił ich reputację u lokalnej ludności, wzrosła liczba rekrutów, ponadto poskutkowało kontratakami we wschodniej Bośni przeciwko garnizonom we Vlasenicy, Srebrenicy, Olovo, Kladanj oraz Zvorniku w ciągu 20 dni po bitwie.
Bitwa była punktem zwrotnym w przejęciu kontroli nad Jugosławią przez Aliantów, stała się ważną częścią w powojennej kulturze.
Liczące ponad 22 tys. partyzantów zgrupowanie dowodzone przez komendanta naczelnego NOV i POJ Josipa Broz Titę składało się z następujących jednostek:
W czasie całej ofensywy dowództwo nad 127 tys. żołnierzy Państw Osi sprawował gen-płk Alexander Löhr. Od strony taktycznej kierował nią gen. Rudolf Lüters, dowódca Korpusu Chorwackiego.
III Rzesza:
Królestwo Włoch:
Carstwo Bułgarii:
Niepodległe Państwo Chorwackie:
W 1973 roku, w trzydziestolecie, bitwa stała się tematem filmu w reżyserii Stipe Delića „Piąta Ofensywa” („Sutjeska”) - był to jeden z najdroższych filmów kinematografii jugosłowiańskiej[3]. Scenariusz powstał w wyniku pracy ekipy międzynarodowej (Ugo Pirro, Siergiej Bondarczuk, Miljenko Smoje, Wolf Mankovitsch, Branimir Šćepanović), zaś wystąpili w nim m.in. Richard Burton jako Tito, Ljuba Tadić jako Sava, Relja Bašić, Ljubiša Samardžić, Irene Papas, Günter Meisner, Velimir Bata Živojinović; muzykę stworzył Mikis Teodorakis[3].
