1 Dywizja Górska (III Rzesza)

1 Dywizja Górska (niem. 1. Gebirgs-Division) – dywizja górska Wehrmachtu.

1 Dywizja Górska

1. Gebirgs-Division

Żołnierze dywizji w czasie akcji przeciwpartyzanckiej w Jugosławii, 1943
Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1938
Rozformowanie	1945
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	Oberkommando des Heeres
Skład	patrz tekst

Żołnierze 98 pułku strzelców górskich w Rymanowie, wrzesień 1939

Utworzona w kwietniu 1938 w Garmisch-Partenkirchen z brygady górskiej sformowanej w 1935. W jej skład wchodzili żołnierze z Bawarii i Austrii. Zmobilizowana w sierpniu 1939, wzięła udział w kampanii wrześniowej w składzie Grupy Armii Południe. Odznaczyła się wtedy działaniami w Karpatach.

Następnie walczyła na froncie zachodnim, gdzie planowano jej użyć w operacjach przeciwko Wielkiej Brytanii (Operacja Lew Morski) i na Gibraltarze (Operacja Izabella-Felix). W październiku 1940 100 pułk strzelców górskich został wyłączony ze składu dywizji i przeniesiony do organizowanej 5 Dywizji Górskiej. Ponieważ żadna z tych operacji nie doszła do skutku, dywizja walczyła w Jugosławii, a od czerwca 1941 przeciwko Armii Czerwonej. Jej szlak bojowy na froncie wschodnim przechodził przez Lwów, Linię Stalina, Kijów, Stalino, Charków, Dniepr i Kaukaz.

Po zakończeniu walk przeciw Armii Czerwonej na Kaukazie dywizję przerzucono do okupowanej Grecji i Serbii, gdzie brała udział w zwalczaniu partyzantki. W czasie antypartyzanckiej operacji Schwarz, żołnierze z 1 Dywizji Górskiej zamordowali około 80% jeńców wziętych do niewoli^[1]. W 1944 stawiała opór Armii Czerwonej na Węgrzech.

W marcu 1945 została przemianowana na 1 Dywizję Ludowych Strzelców Górskich (niem. 1. Volks-Gebirgs-Division). Wojnę zakończyła na terenie Austrii, gdzie dostała się do radzieckiej niewoli.

W dywizji tej służył Chiang Wei-kuo, syn Czang Kaj-szeka.

Dowódcy dywizji

• gen. Ludwig Kübler (IX 1939 – X 1940)
• gen. Hubert Lanz (X 1940 – I 1942)
• gen. Robert Martinek (I – XII 1942)
• gen. Walter Stettner Ritter von Grabenhofen (XII 1942 – X 1944)
• gen. Josef Kübler (X 1944 – III 1945)
• gen. August Wittmann (III – V 1945)

Struktura organizacyjna

Skład we wrześniu 1939:

• Dowództwo 1 Dywizji Górskiej
• 98 pułk strzelców górskich
• 99 pułk strzelców górskich
• 100 pułk strzelców górskich (do X 1940)
• 44 batalion przeciwpancerny
• 79 pułk Artylerii górskiej
• 54 batalion łączności
• 54 batalion pionierów
• jednostki dywizyjne (zaopatrzenie, itp)