Loading AI tools
związek chemiczny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Azotan srebra (łac. argenti nitras; lapis od łac. lapis infernalis – kamień piekielny) – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu azotowego i srebra. Związek ten został odkryty przez Alberta Wielkiego.
| |||||||||||||||||||||||||||
Próbka krystalicznego AgNO 3 | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny |
AgNO3 | ||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa |
169,88 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||
Wygląd |
bezbarwne, przezroczyste kryształy lub biały, krystaliczny proszek lub białe laski o krystalicznym przełomie; ciemnieje pod wpływem światła[1] | ||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||||||||||||
DrugBank | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||
Inne aniony | |||||||||||||||||||||||||||
Inne kationy | |||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||||||||
|
Powstaje łatwo w reakcji kwasu azotowego o dowolnym stężeniu[6][7] z metalicznym srebrem, z wydzieleniem tlenków azotu[8][9][10][11][12]:
W praktyce reakcja przebiega równolegle wg obu równań[12].
Wydajne roztwarzanie srebra w kwasie azotowym wymaga jego stężenia > 3 M w temperaturze 20 °C lub > 1 M przy 100 °C. Reakcja przebiega najszybciej przy stężeniu kwasu 8–10 M[12].
W warunkach przemysłowych reakcję prowadzi się na gorąco, stosując kwas średnio stężony (32%). NO
2 powstający w reakcji (2) można wykorzystywać do odtwarzania kwasu azotowego (dawniej tlenki azotu rozkładano termicznie do azotu i tlenu, co jest jednak nieopłacalne)[12]:
Przy całkowitym odzysku proces opisuje równanie (1). Tlenek azotu NO utlenia się na powietrzu do dwutlenku NO
2. Utlenianie przeprowadza się także przepuszczając tlen przez reaktor[12]:
Azotan srebra jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym o gęstości 4,35 g/cm³. Jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, co jest wyjątkiem wśród soli srebra(I), których rozpuszczalność rzadko przekracza 1 g na 100 g H
2O. Rozpuszczalność AgNO
3 bardzo szybko wzrasta z temperaturą: dla 0 °C wynosi 120 g na 100 g H
2O, dla 20 °C – 215 g, dla 80 °C – 669 g, a dla 100 °C – 1024 g. Odczyn roztworu jest lekko kwasowy. Azotan srebra topi się w temperaturze 212 °C. Po podgrzaniu powyżej 440 °C rozkłada się[6] z wydzieleniem srebra, dwutlenku azotu i tlenu[8]:
Azotan srebra ma właściwości utleniające. Działa żrąco na skórę, pozostawiając trudne do usunięcia czarne plamy z rozdrobnionego metalicznego srebra (co było przyczyną nadania mu nazwy „kamień piekielny”).
Służy do otrzymywania innych związków srebra. Jest używany w chemii analitycznej np. do wykrywania aldehydów (próba Tollensa). Używa się go także do srebrzenia luster, do otrzymywania halogenków srebra (przede wszystkim bromku srebra) używanych jako substancje światłoczułe w technice fotograficznej, do produkcji materiałów wybuchowych (np. acetylenek srebra).
Ze względu na właściwości bakteriobójcze i przyżegające, od początku XX w. azotan srebra jest stosowany w medycynie jako środek antyseptyczny np. podczas zabiegu Credégo, lapisowania zębów, a także do kauteryzacji. Jest składnikiem maści stosowanej w trudno gojących się ranach (Unguentum Argentii nitratis compositum tzw. maść Mikulicza)[13]. Preparaty farmaceutyczne azotanu srebra mogą zawierać znaczne ilości azotanu potasu jako substancji pomocniczej[14], np. pałeczki „Lapis” (Argentum nitricum cum Kalio nitrico in bacillis) zawierające 33,33% azotanu srebra i 66,67% azotanu potasu[15][16], z kolei sprzedawany w Polsce (przez m.in. DOZ, CEFARM) sztyft Lapis Diabelski Kamyk zawiera 97 cz. azotanu srebra i 3 cz. azotanu potasu[17][18].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.