Loading AI tools
fiński kompozytor i dyrygent Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Armas Järnefelt (ur. 14 sierpnia 1869 w Wyborgu, zm. 23 czerwca 1958 w Sztokholmie) – fiński kompozytor i dyrygent, dyrektor Helsińskiego Instytutu Muzycznego w latach 1906–1907.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Gatunki | |
Zawód |
kompozytor, dyrygent |
Odznaczenia | |
Armas Järnefelt urodził się 14 sierpnia 1869 roku w Wyborgu[1], jako jedno z dziewięciorga dzieci Elisabeth Järnefelt (1839–1929), pochodzącej z bałtycko-niemieckiej rodziny Clodt von Jürgensburg i nazywanej „matką literatury fińskiej”[2][3] oraz Alexandra Järnefelta (1833–1896), urodzonego niedaleko Wyborga i wywodzącego się z rodziny szwedzkojęzycznych Finów topografa, generała porucznika armii rosyjskiej i senatora, który jako jeden z pierwszych podniósł sprawę uczynienia języka fińskiego (nauczył się go w dzieciństwie) językiem urzędowym kraju Finów oraz językiem inteligencji[2][4][5][6][7]. Jego braćmi byli m.in. pisarz Arvid Järnefelt (1861–1932) i malarz Eero Järnefelt, a siostrą Aino Järnefelt (1871–1969), która poślubiła kompozytora Jeana Sibeliusa[1].
Po ukończeniu liceum w Kuopio w 1887 roku, Järnefelt podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Helsińskim i zapisał się do Helsińskiego Instytutu Muzycznego[1][8]. Wkrótce porzucił prawo na rzecz muzyki – w Instytucie studiował kompozycję u Martina Wegeliusa (1882–1906) i doskonalił umiejętności pianistyczne u włoskiego wirtuoza Ferruccio Busoniego (1866–1924)[8].
W latach 1890–1893 kształcił się z zakresu kompozycji i teorii muzyki u niemieckiego kompozytora Alberta Beckera (1834–1899) w Berlinie[8]. W Niemczech zetknął się z twórczością Richarda Wagnera (1813–1883), co miało wpływ na jego działalność artystyczną[8]. Inspiracją stały się interpretacje Wagnera pod batutą Hansa von Bülowa (1830–1894) i Karla Mucka (1859–1940)[1]. Wówczas również zaprzyjaźnił się z austriackim kompozytorem i dyrygentem Felixem Weingartnerem (1863–1942)[1].
W latach 1893–1894 Järnefelt przebywał w Paryżu, gdzie kształcił się pod okiem francuskiego kompozytora Jules’a Masseneta (1842–1912)[8].
W 1893 roku Järnefelt ożenił się ze śpiewaczką operową Maikki Pakarinen (1871–1929), z którą razem pracowali w Operze Wrocławskiej, operze w Magdeburgu i Düsseldorfie – ona jako śpiewaczka, a on jako dyrygent[1][8]. W 1898 roku Järnefeltowie wrócili do Finlandii, gdzie Järnefelt został dyrygentem niewielkiej orkiestry w Wyborgu[1]. W latach 1904–1906 Järnefelt wystawiał opery w Fińskim Teatrze Narodowym, jednocześnie pracował jako dyrygent w Teatrze Królewskim w Sztokholmie[1]. Po śmierci Wegeliusa w 1906 roku, przez rok kierował Helsińskim Instytutem Muzycznym[8]. W 1908 roku został członkiem szwedzkiej Królewskiej Akademii Muzycznej[1].
Järnefeltowie rozwiedli się w 1908 roku – Maikki poślubiła kompozytora i pianistę Selima Palmgrena (1878–1951), a Armas szwedzką śpiewaczkę Olivię Edström (1876–1971)[1]. W 1909 roku Järnefelt został dyrygentem Opery Królewskiej w Sztokholmie, gdzie zamieszkał na stałe[1]. W tym samym roku uzyskał obywatelstwo szwedzkie[8].
W latach 1932–1936 Järnefelt pełnił funkcję dyrektora artystycznego Opery Fińskiej[1]. W latach 1942–1944 prowadził orkiestrę miasta Helsinek[8]. W 1957 roku Uniwersytet Helsiński nadał mu tytuł doctora honoris causa[8].
Zmarł 23 czerwca 1958 roku w Sztokholmie[1].
Järnefelt komponował w stylu romantycznym[1]. Pierwsze poważne dzieło – poemat symfoniczny Korsholma napisał w wieku lat 25[1]. Tworzył przede wszystkim pieśni solowe (50) i kompozycje chóralne, w tym kantaty[1]. Wiele utworów napisał dla żony Maikki[5], do jego najbardziej popularnych pieśni zalicza się: Sunnuntaina, Aallon kehtolaulu, Titania, Skymning i Solksen[1]. Jego dwa dzieła napisane dla chóru męskiego – Pois meni merehen päivä i Wanderers Nachtlied weszły do kanonu fińskich utworów chóralnych[1]. Rozgłos międzynarodowy przyniosły mu dwa utwory na orkiestrę – Berceuse (1894) i Preludium (1900)[1]. W 1919 roku napisał muzykę do filmu Mauritza Stillera Sången om den eldröda blomman[5].
Jako dyrygent występował gościnnie w Berlinie, Wiedniu, Rzymie i Budapeszcie[8]. Zasłynął interpretacjami dzieł Sibeliusa, Wagnera, Mozarta i Beethovena[8]. Wyreżyserował wszystkie opery Wagnera z wyjątkiem Rienzi[8][5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.