Antoniny (obwód chmielnicki)

Historia

Podsumowanie

Perspektywa

Pierwotnie własność Lubomirskich, następnie Sanguszków i Potockich.

Eustachy Erazm Sanguszko został właścicielem Antonin po śmierci ojca Hieronima Janusza. Wraz z żoną Klementyną z Czartoryskich założył w Antoninach piękny ogród z różnorodną roślinnością^[2].

Pod rozbiorami siedziba gminy Antoniny(inne języki) w powiecie zasławskim guberni wołyńskiej.

W czasie wypadków 1917 roku stacjonował tu oddział partyzancki Feliksa Jaworskiego, dzięki któremu ocalało wiele rodzin szlacheckich z okolicy.

[październik 1917]: W Antoninach było wtedy spokojnie, bezpiecznie jak za starego régime. Ponieważ ruch chłopski szedł od Kijowszczyzny i Podola, więcej na zachód wysunięte Antoniny miały dopiero za kilka tygodni przeżywać to, co u nas osiągnęło już swoją pełnię. Pluton Jaworczyków stał w samych Antoninach, a do odległych o siedem wiorst Kremeńczug (cukrownia „Antoniny”) zjechało trzydziestu artylerzystów Polaków, bez armat wprawdzie jeszcze i bez broni, lecz wiele obiecujących (…) W owym pamiętnym grudniu 1917 w Antoninach stały dwie odrębne organizacje wojskowe, wzajemnie od siebie niezależne (…) świeżo powstający 2. pułk ułanów, formułujący się na Wołyniu z polecenia jenerała Dowbora-Muśnickiego, i znany już oddział Jaworskiego, niegdyś batalion szturmowy imienia jenerała Korniłowa, później oddział partyzancki, luźnie przyłączony do VII rosyjskiej Armii (…) Cały kraj stanowił już jedną pustynię, a na tle owej pustyni, po której przelewało się morze anarchii Antoniny stały odosobnione jak wyspa. Wyzywające swoim bogactwem i pięknością, prowokujące Pilawami na słupach granicznych – urągały rozszalałemu żywiołowi chłopstwa i grabieżczych band żołnierskich. Toteż chronił się do nich kto mógł. Wszystkie pomieszkania, nie zajęte przez wojskowych, wszystkie dwory i dworki, domy, domki i domeczki były napchane ludźmi, którzy ściągali pod opiekę polskich wojsk. (…) Najbliższe folwarki: Józin, Bułajówka i Wolica^[3] stały nienaruszone^[4].

Zabytki

pałac – w Antoninach znajdował się pałac w stylu neobarokowym przebudowany według projektu architekta François Arveuf z wielką kolekcją obrazów m.in. Matejki, Fałata oraz porcelany i książek. W 1919 r. pałac został spalony przez żołnierzy bolszewickich. Najtragiczniejsze dni posiadłości opisała Zofia Kossak w swojej powieści „Pożoga”. Ostatnim właścicielem Antonin był Józef Mikołaj Potocki.

Po zespole pałacowym ocalały:

brama wjazdowa z herbami Pilawą Potockich i Pogonią Sanguszków,
park krajobrazowy z XIX wieku,
budynek kordegardy,
stajnie.

Przypisy

[1]
Чисельність наявного населення України на 1 січня 2016 року. Державна служба статистики України. Київ, 2016, s. 77. (ukr.)
[2]
Urszula Kicińska. Umowa dożywocia jako forma zabezpieczenia materialnego szlachcianki w dawnej Polsce. „Krakowskie Studia Małopolskie”. 2013, nr 18, s. 186.
[3]
Wolica (11), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 698.
[4]
Zofia Kossak, Pożoga. Wspomnienie z Wołynia 1917-1919

Pierwotnie własność Lubomirskich, następnie Sanguszków i Potockich.

Pod rozbiorami siedziba gminy Antoniny(inne języki) w powiecie zasławskim guberni wołyńskiej.

W czasie wypadków 1917 roku stacjonował tu oddział partyzancki Feliksa Jaworskiego, dzięki któremu ocalało wiele rodzin szlacheckich z okolicy.

[październik 1917]: W Antoninach było wtedy spokojnie, bezpiecznie jak za starego régime. Ponieważ ruch chłopski szedł od Kijowszczyzny i Podola, więcej na zachód wysunięte Antoniny miały dopiero za kilka tygodni przeżywać to, co u nas osiągnęło już swoją pełnię. Pluton Jaworczyków stał w samych Antoninach, a do odległych o siedem wiorst Kremeńczug (cukrownia „Antoniny”) zjechało trzydziestu artylerzystów Polaków, bez armat wprawdzie jeszcze i bez broni, lecz wiele obiecujących (…) W owym pamiętnym grudniu 1917 w Antoninach stały dwie odrębne organizacje wojskowe, wzajemnie od siebie niezależne (…) świeżo powstający 2. pułk ułanów, formułujący się na Wołyniu z polecenia jenerała Dowbora-Muśnickiego, i znany już oddział Jaworskiego, niegdyś batalion szturmowy imienia jenerała Korniłowa, później oddział partyzancki, luźnie przyłączony do VII rosyjskiej Armii (…) Cały kraj stanowił już jedną pustynię, a na tle owej pustyni, po której przelewało się morze anarchii Antoniny stały odosobnione jak wyspa. Wyzywające swoim bogactwem i pięknością, prowokujące Pilawami na słupach granicznych – urągały rozszalałemu żywiołowi chłopstwa i grabieżczych band żołnierskich. Toteż chronił się do nich kto mógł. Wszystkie pomieszkania, nie zajęte przez wojskowych, wszystkie dwory i dworki, domy, domki i domeczki były napchane ludźmi, którzy ściągali pod opiekę polskich wojsk. (…) Najbliższe folwarki: Józin, Bułajówka i Wolica^[3] stały nienaruszone^[4].

Antoniny (obwód chmielnicki)

Historia

Zabytki

Urodzeni w Antoninach

Galeria

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on

Historia

Zabytki

Urodzeni w Antoninach

Galeria

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on