Andrias – rodzaj płazów ogoniastych z rodziny skrytoskrzelnych (Cryptobranchidae). Obejmuje największe płazy dzisiejszego świata: salamandra olbrzymia japońska osiąga długość 1,44 metra, natomiast salamandra olbrzymia chińska aż 1,8 m.
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Zamknij
Według różnych analiz filogenetycznych rodzaje Andrias i Cryptobranchus (do którego należy skrytoskrzel) oddzieliły się od siebie w paleogenie lub w kredzie późnej, około 55–70 milionów lat temu[12]. Skamieniałości wymarłych gatunków Andrias znajdowane były m.in. na terenach obecnych Niemiec, Czech i Kanady, co sugeruje, że rodzaj ten miał w przeszłości większy niż obecnie zasięg[13]. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Matsui i in. (2008) zarówno rodzina skrytoskrzelnych jak i rodzaj Andrias tworzą grupy monofiletyczne[14].
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Japonii i Chinach[15].
Etymologia
- Proteocordylus: w mitologii greckiej Proteusz (gr. Πρωτεύς Prōteús, łac. Proteus) był bóstwem morskim, synem Posejdona i Tetydy, który mógł dowolnie zmieniać swój kształt; κορδύλη kordulē „obrzęk, guz”[16].
- Andrias: gr. ανδρειος andreios „silny, odważny”, od ανηρ anēr, ανδρος andros „mężczyzna”[17].
- Megalobatrachus (Megalobranchus[a]): gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki, duży”; βατραχος batrakhos „żaba”[17]. Gatunek typowy: Megalobatrachus sieboldi Tschudi, 1837 (= Triton japonicus Temminck, 1836).
- Sieboldia (Sieboldtia[b], Sieboldiana[a]): Philipp Franz Balthasar von Siebold (1796–1866), niemiecki lekarz i botanik[17]. Gatunek typowy: nie podano.
- Hydrosalamandra: gr. ὑδρο- hudro- „wodny”; ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; σαλαμάνδρα salamandra „salamandra”[17]. Gatunek typowy: Megalobatrachus sieboldi Tschudi, 1837 (= Triton japonicus Temminck, 1836).
- Tritogenius: gr. τριτων tritōn „traszka”; γενυς genus „policzek”[16]. Nazwa zastępcza dla Andrius.
- Plicagnathus: łac. plico „spasować, splatać”; gr. γναθος gnathos „żuchwa”[16]. Gatunek typowy: Plicagnathus matthewi Cook, 1917.
Podział systematyczny
Do rodzaju należy pięć żyjących współcześnie gatunków[15]:
- Andrias cheni Xu, Gong, Li, Jiang, Huang & Huang, 2023
- Andrias davidianus (Blanchard, 1871) – salamandra olbrzymia chińska[18]
- Andrias japonicus (Temminck, 1836) – salamandra olbrzymia japońska[19]
- Andrias jiangxiensis Lu, Wang, Chai, Yi, Peng, Murphy, Zhang, & Che, 2022
- Andrias sligoi (Boulenger, 1924)
oraz wymarłe:
Niepoprawna, późniejsza pisownia.
Andrias, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.). J. van der Hoeven: Handboek der Dierkunde. Cz. 2. Amsterdam: J. C. A. Sulpke, 1855, s. 464. (niderl.). C. Ishikawa. Beiträge zur Kenntniss des Riesen-Salamanders (Megalobatrachus maximus Schlegel). „Proceedings of the Department of Natural History. Tokyo Imperial University”. 1, s. 21, 1904. (niem.). D. Frost: Andrias Tschudi, 1837. [w:] Amphibian Species of the World 6.1, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-04-27]. (ang.). L. Agassiz: Nomenclator zoologicus: continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 42. (łac.). Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 421. ISBN 83-01-14344-4. E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 20, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).
Identyfikatory zewnętrzne:
