Loading AI tools
szwedzka pisarka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Agnes Julie Fredrika von Krusenstjerna (ur. 9 października 1894 w Växjö, zm. 10 marca 1940 w Sztokholmie) – szwedzka pisarka modernistyczna.
Agnes von Krusenstjerna urodziła się w Växjö, mieście położonym w południowej Szwecji[1]. Dorastała w Gävle nad Zatoką Botnicką w regionie Gävleborg. Pochodziła z rodziny szlacheckiej i była najmłodsza z czwórki rodzeństwa[2]. Jej ojcem był pułkownik Kalmar Wilhelma Ernsta von Krusenstjerna. Matka Eva Sofia Hamilton była wnuczką pisarza Erika Gustafa Geijera. W 1909 roku przeprowadzili się do Sztokholmu[3]. Uczyła się w akademii nauczycielskiej prowadzonej przez Annę Sandström i w Benninge Hemskola niedaleko Strängnäs[2].
Agnes von Krusenstjerna już jako nastolatka zaczęła wykazywać pierwsze objawy depresji maniakalnej. Była krótko zaręczona z Gerardem Odencrantz od 1914 do 1915 roku, ale wtedy też zachorowała i została przyjęta do kliniki na leczenie. W 1918 roku przebywała przez siedem miesięcy w szpitalu w Solna. W kolejnych latach spędzała dłuższe i krótsze okresy w szpitalach psychiatrycznych w Göteborgu, Lund i Sztokholmie, a także w zagranicznych klinikach[2][4].
W 1921 roku poślubiła 14 lat starszego pisarza i krytyka literackiego Davida Sprengla. Na początku lat 30. XX wieku dom pary w Sztokholmie stał się miejscem spotkań dla współczesnego pokolenia autorów, w tym Johannesa Edfelta, Gunnara Ekelöfa, Eyvinda Johnsona, Ivara Lo-Johanssona, Per Meurlinga i Vilhelma Moberga[2]. W 1940 roku wykryto u niej guza mózgu[1].
Życie jakie wiodła było protestem przeciwko istnieniu środowiska z jakiego się wywodziła. Przejawem buntu było małżeństwo z człowiekiem nieodpowiednim wg jej rodziny i okresowo występująca choroba psychiczna, ale najbardziej ten bunt odzwierciedlał się w jej twórczości literackiej[4][5].
Początkowo kariera pisarska Agnes von Krusenstjerna polegała na tłumaczeniu powieści z języka angielskiego i niemieckiego na szwedzki oraz publikowaniu opowiadań. W wieku 23 lat zadebiutowała jako autorka powieści Ninas dagbok, wydanej przez wydawnictwo Bonniers w 1917 roku. W następnym roku opublikowała swoją drugą powieść Helenas första kärlek[2]. Kilkukrotnie przebywała w klinice psychiatrycznej mieszczącej się w Beckomberdze, dzielnicy Sztokholmu. Przebywała tam chętnie, traktują swój pobyt w szpitalu jako azyl chroniący od nieprzychylnego środowiska. Szpitalną izolatkę zamieniła w pokój pracy pisarskiej. Narzuciła sobie mannowskie rytuały pisarskie, codziennie o tej samej godzinie zasiadała przy biurku aby tworzyć[6].
Krusenstjerna była pisarką modernistyczną[4][7]. Jej twórczość wywoływała kontrowersje ponieważ w sposób otwarty poruszała tematy erotyczne oraz wątki homoseksualne. W trylogii o Tonym (Tony dorasta, Tony się uczy, Ostatnie lata nauki Tony’ego) poruszała problem dziecka walczącego z chorobą umysłową, w cyklu powieściowym Panny von Pahlen opisała problematykę kobiecej tożsamości i seksualności zaś cykl autobiograficzny Uboga szlachta stanowi rozrachunek ze stylem życia i myślenia arystokracji, z której sama się wywodziła[1][3].
Czwarty tom Panien von Pahlen został odrzucony przez jej wydawcę Bonniera[8] i wydany został przez awangardowe wydawnictwo Spektrum. Ten siedmiotomowy cykl wywołał gwałtowniejszą debatę literacką o erotyzmie i wolności literackiej w latach 30. XX wieku w Szwecji[5][9]. Krusenstjerna pisała powieści również o tematyce mieszczańskiej, portretowała reprezentantów ubiegłej szlachty i neurasteniczne postaci o skomplikowanym życiu erotycznym[3][10]. Ostatni cykl powieściowy Uboga szlachta został wydany przez wydawnictwo Bonniers dopiero po zapewnieniu przez autorkę, że nie wywoła skandalu jak przy poprzednich powieściach i po otrzymaniu przychylnych recenzji[7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
