Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
32 Dywizjon Artylerii Lekkiej (32 dal) – oddział artylerii lekkiej Wojska Polskiego.
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1931 |
Rozformowanie |
1939 |
Tradycje | |
Rodowód |
2 Pułk Artylerii Polowej |
Kontynuacja | |
Dowódcy | |
Pierwszy |
mjr Wolford |
Ostatni |
ppłk Tadeusz Tabiszewski |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
W 1924 II dywizjon 28 pułku artylerii polowej został przeniesiony z Zajezierza k. Dęblina do Rembertowa, gdzie pełnił rolę manewrowego pododdziału artylerii Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia[1][2]. W zatwierdzonej 4 grudnia 1928 przez ministra spraw wojskowych nowej organizacji Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia stwierdozno, że komendantowi centrum podlegają bezpośrednio: baon manewrowy i dyon jednego z pułków artylerii polowej wyznaczony jako manewrowy[3].
Na przełomie 1930 i 1931 na bazie Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia zostało utworzone Centrum Wyszkolenia Piechoty. Równocześnie przeprowadzono reorganizację 10 i 28 pułków artylerii polowej polegającą na tym, że:
3 stycznia 1931 dowódca dywizjonu manewrowego artylerii podpisał pierwszy został dzienny[7].
Nowo powstała jednostka kontynuowała tradycje powstałego w marcu 1919 we Włoszech III dywizjonu 2 pułku artylerii polowej oraz III dywizjonu 7 pułk artylerii polowej utworzonego na terytorium Francji, który po przybyciu do kraju i zjednoczeniu Armii Polskiej we Francji z armią krajową został przemianowany na III dywizjon 113 pułku kresowego artylerii polowej, 7 marca 1920 przemianowany na III dywizjon 18 pułku artylerii polowej, w końcu 7 września 1921 w Zambrowie wcielony w skład nowo powstałego 28 pułku artylerii polowej.
Głównym zadaniem dywizjonu była obsługa Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia, a później Centrum Wyszkolenia Piechoty. W szczególności oddział brał udział w ćwiczeniach specjalnych (doświadczalnych), których zadaniem było wypracowanie nowych zasad walki oraz współpracy piechoty i kawalerii z artylerią. Ponadto dywizjon brał udział w ćwiczeniach pokazowych, organizowanych dla oficjeli krajowych i zagranicznych, a także w badaniach nowego sprzętu artyleryjskiego tak krajowego jak i zagranicznego[8].
31 grudnia 1931 na podstawie rozkazu B. Og. Org. 1120 – 18 Org. ministra spraw wojskowych marszałka Polski Józefa Piłsudskiego dywizjon manewrowy artylerii przy CWPiech. został przemianowany na 32 dywizjon artylerii lekkiej[9].
Na podstawie rozkazu I wiceministra spraw wojskowych L.dz. 265/Tjn. Org. Og. z 14 marca 1935 dywizjon otrzymał prawa jednostki administracyjnej[7].
W tym samym roku Wojskowe Biuro Historyczne wydało „Zarys historji wojennej 32–go dywizjonu artylerji lekkiej”. Autorem opracowania był por. art. Edward Tadeusz Korczowski, oficer 32 dal, zamordowany wiosną 1940 w Charkowie[10].
30 kwietnia 1936 minister spraw wojskowych ustalił dzień 6 czerwca, jako datę święta dywizjonu[11]. Oddział miał obchodzić swoje święto w rocznicę bitwy pod Oratowem[12], lecz 20 lutego 1937 minister spraw wojskowych zmienił datę święta na dzień 24 maja[13], w rocznicę wyjazdu jednostki z Francji do Polski[12].
Z dniem 1 października 1937 3. bateria została przezbrojona w 100 mm haubice wz. 14/19P, natomiast armaty będące dotychczas na jej uzbrojeniu zostały zakonserwowane i zdeponowane w magazynach mobilizacyjnych[14].
Dywizjon był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjny „W” dowódca dywizjonu był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji 32 pułku artylerii lekkiej (bez II dywizjonu[uwaga 1]) oraz 41 dywizjonu artylerii lekkiej. Pierwszy z wymienionych wyżej oddziałów był formowany w mobilizacji niejawnej (alarmowej), w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym, natomiast 41 dal w I rzucie mobilizacji powszechnej[16].
24 sierpnia 1939 o godz. 4.00 rozpoczęto mobilizację 32 pal. Dowództwo pułku razem z I dywizjonem mobilizowało się w koszarach w Rembertowie, natomiast III dywizjon w rejonie Zielonej i Kawęczyna[17]. 26 sierpnia mobilizacja została zakończona[17].
30 sierpnia 1939 ogłoszono mobilizację powszechną[18]. Następnego dnia rozpoczęto mobilizację 41 dal. Dywizjon formował się w Zielonej, a jego organizację zakończono 3 września[19].
6 września 1939, po zakończeniu mobilizacji, pozostałości dywizjonu zorganizowane w Oddział Zbierania Nadwyżek, wymaszerowały do Zajezierza[20] pod Dęblinem, gdzie organizował się Ośrodek Zapasowy Artylerii Lekkiej nr 1 pod dowództwem ppłk. Edmunda Bartkowskiego[21][22]. Oddział marszem pieszym przemieszczał się szosą lubelską. W rejonie Ryk oddział otrzymał rozkaz marszu do Lublina. 5 podchorążych z OZN 32 dal posiadających konie wierzchowe dołączyło do improwizowanego szwadronu kawalerii składającego się z podchorążych, dzieląc dalsze losy z Grupą „Kowel” płk. dypl. Leona Koca. Po dojściu na Lubelszczyznę nie są znane dalsze losy oddziału[20].
Dowódcy dywizjonu | |
---|---|
Stopień, imię i nazwisko | Okres pełnienia funkcji |
mjr armii francuskiej Wolford | 1919[23] |
mjr art. Mikołaj Alikow | 1919 – I 1920[24] |
kpt. / mjr art. Władysław Dawidajtis | I 1920[24] – XI 1922[25] |
kpt. / mjr art. Mieczysław Karaszewicz | 15 XI 1922[26] – XI 1927[27] |
mjr art. Karol I Lewandowski[uwaga 2] | I 1931 – VII 1935 |
mjr / ppłk art. Edward Błaszczyk | od 1 X 1935[30] |
mjr / ppłk dypl. art. Tadeusz Tabiszewski | IV 1938[12] – VIII 1939 |
Zastępcy dowódcy dywizjonu[uwaga 3] (w latach 1938–1939 I zastępca dowódcy dywizjonu) | |
mjr art. Antoni Tomaszewski | od XI 1935 |
mjr art. Walerian Bartkiewicz | do VIII 1939 |
Organizacja pokojowa i obsada personalna w marcu 1939[31][uwaga 4] | Przydziały mobilizacyjne | |
---|---|---|
dowódca dywizjonu | ppłk dypl. art. Tadeusz Tabiszewski | dowódca 32 pal |
I zastępca dowódcy dywizjonu | mjr art. Walerian Bartkiewicz | dowódca I/32 pal |
II zastępca dywizjonu (kwatermistrz) | mjr art. Stefan Hernik | dowódca 41 dal |
oficer gospodarczy | kpt. int. Bolesław Bronowski[uwaga 5] | Oddział Zbierania Nadwyżek 32 dal |
oficer żywnościowy | por. adm. (art.) Władysław Słuczanowski | OZN 32 dal |
lekarz weterynarii | por. lek. wet. dr Tadeusz Daniel Jachimowicz | lekarz weterynarii 32 pal |
dowódca plutonu łączności | por. art. Tomasz Bonar | dowódca 3/32 pal |
komendant szkoły podoficerskiej | kpt. art. Jakub Gabryel | dowódca 1/32 pal |
p.o. dowódcy 1 baterii | ppor. art. Henryk Kencik | oficer łączności 32 pal |
dowódca plutonu | ppor. Alfons Wiktor Maćkowiak | oficer zwiadowczy 9/32 pal |
dowódca 2 baterii | kpt. art. Józef Ambroży Rylski | 41 dal |
dowódca plutonu | por. art. Józef Kotowicz | oficer zwiadowczy 32 pal |
dowódca 3 baterii | por. art. Zbigniew Rawicz-Twaróg | dowódca 8/32 pal |
dowódca plutonu | ppor. art. Leon Czengery | dowódca plutonu topograficzno-ogniowego 32 pal |
na kursie | por. art. Józef Piotr Burdyn | dowódca 2/32 pal |
Kawalerowie Virtuti Militari | |||
---|---|---|---|
Żołnierze III/18 pap odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari za wojnę 1918-1920[36][37] | |||
mjr Władysław Dawidajtis | st. ogn. Walenty Ceglarek | plut. Paweł Wach | bomb. Antoni Andrzejewski |
4 grudnia 1937 Prezydent RP Ignacy Mościcki zatwierdził wzór sztandaru dla 32 dywizjonu artylerii lekkiej[38]. Sztandar wręczył gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki na Polu Mokotowskim w Warszawie 26 maja 1938, podczas uroczystości wręczenia sztandarów oddziałom artylerii OK Warszawa i Łódź oraz oddziałom pancernym z całej Polski. O losach sztandaru brak wiadomości[39].
Na lewej stronie płatu sztandarowego umieszczone były na tarczach[38]:
na ramionach krzyża kawalerskiego:
30 kwietnia 1936 minister spraw wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 32 dal[40]. Odznaka jednoczęściowa o wymiarach 41x41 mm ma kształt krzyża maltańskiego. Ramiona krzyża pokryteciemnozieloną emalią. Krawędzie ramion złote. Na środku krzyża nałożona okrągła tarcza, emaliowana, ciemnozielona. W otoku tarczy złoty wieniec laurowy. W centrum tarczy złocony numer i inicjały dywizjonu „32 DAL”[41] . Wykonawcą srebrnych, złoconych i emaliowanych odznak oficerskich był Wiktor Gontarczyk z Warszawy[42]. Łącznie nadano 581 odznak[43].
10 czerwca 1931 minister spraw wojskowych ustalił, że oficerowie i szeregowi dyonu manewrowego artylerii przy CWPiech. mieli nosić łapki i wypustki w takich samych kolorach jak obowiązujące w pułkach artylerii polowej, lecz bez numerów na naramiennikach[44].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.