15 Pułk Piechoty Armii Krajowej (powstanie warszawskie)

15 Pułk Piechoty „Wilków” AK – jednostka sił zbrojnych Armii Krajowej w Powstaniu Warszawskim.

Ten artykuł dotyczy 15 pp AK w walczącego w powstaniu warszawskim. Zobacz też: 15 Pułk Piechoty – inne pułki piechoty z numerem 15.

15 Pułk Piechoty „Wilków” Armii Krajowej

Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Sformowanie	po 20 września 1944
Rozformowanie	5 października 1944
Tradycje
Rodowód	Zgrupowanie „Chrobry II” Zgrupowanie „Gurt” Batalion im. Sowińskiego Batalion „Rum”, Zgrupowanie „Sosna”
Dowódcy
Pierwszy	ppłk. Franciszek Rataj „Paweł”;
Działania zbrojne
II wojna światowa (powstanie warszawskie)
Organizacja
Dyslokacja	Warszawa
Formacja	Armia Krajowa
Rodzaj wojsk	wojska lądowe
Podległość	28 Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei

Flaga polska na Dworcu Pocztowym w ostatnich dniach powstania

Historia

Jednostka została utworzona 20 września 1944 w ramach akcji odtwarzania struktur Wojska Polskiego sprzed 1939. W jej skład weszły zgrupowania: Zgrupowanie „Chrobry II”, Zgrupowanie Gurt, Batalion im. Sowińskiego oraz Zgrupowanie „Sosna”. Pułk wchodził w skład 28 Dywizji Piechoty AK im. Stefana Okrzei.

11 listopada 1948 Szef Sztabu Głównego gen. dyw. Stanisław Kopański nadał na wstęgi państwowe sztandaru Pułku napis „wyróżniony za niezwykłe męstwo w walkach Armii Krajowej 1944 r.”^[1]

Dekretem z dnia 11 listopada 1968 Prezydent RP na uchodźstwie, na wniosek komisji w składzie: gen. bryg. Tadeusz Pełczyński, gen. bryg. Karol Ziemski, płk Kazimierz Iranek-Osmecki, Pułkowi nadał prawo napisu na wstęgach państwowych sztandaru: „wyróżniony za niezwykłe męstwo w kampanii Armii Krajowej”^[2].

Ordre de Bataille 20 września 1944

• dowódca – ppłk Franciszek Rataj „Paweł”;
• l zastępca – mjr Stanisław Steczkowski „Zagończyk”;
• II zastępca – mjr Zygmunt Brejnak „Zygmunt”.

I batalion

• dowódca kpt. Tadeusz Przystojecki „Lech Żelazny”.

• 1 kompania strzelców „Warszawianka” – kpt. Mieczysław Zacharewicz „Zawadzki”;
  • pluton specjalny – z oddziału kpt. Wacława Stykowskiego „Hala”;
  • I pluton – dowódca por. Tadeusz Siemiątkowski „Mazur”;
  • II pluton – dowódca ppor. Jerzy Cieśliński „Mścisław”;
  • III pluton – dowódca por. Kazimierz Biskupski „Kazik”;
• 2 kompania strzelców – dowódca rtm. Witold Pilecki „Witold”;
  • pluton specjalny – z oddziałów kpt. „Hala”;
  • I pluton – dowódca por. Stefan Chmielewski „Stefan”;
  • II pluton – dowódca ppor. Tadeusz Hiziak „Ryszard”;
  • III pluton – dowódca pchor./ppor. Bogdan Łuczyński „Kmicic”;
• 3 kompania strzelców – dowódca por. Zbigniew Brym „Zdunin”;
  • I pluton – dowódca ppor. Wiesław Dmowski „Łuczyński”; ppor. Władysław Mizielski „Piotr”
  • II pluton – dowódca chor. Józef Piątek „Kuliński”;
  • III pluton – dowódca ppor. Marek Moliere „Molmar”;
• kompania ckm – z oddziałów kpt. „Hala”.

II batalion

• dowódca kpt. Wacław Zagórski „Lech Grzybowski”.
• 4 kompania strzelców – por. Aleksander Sałaciński „Aleksander”;
  • pluton specjalny – z oddziałów kpt. „Ruma”;
  • I pluton – plut. pchor. Zbigniew Strzałkowski „Dadżbór”;
  • II pluton – st. sierż. Stanisław Magdziak „Szumański”;
  • III pluton – por. Jan Podkowa „Maszyna”;
• 5 kompania strzelców – por. Czesław Stulkiewicz „Wir”;
  • pluton specjalny – z oddziałów kpt. „Ruma”;
  • I pluton – ppor. Edward Krutol „Dąbrowa”;
  • II pluton – ppor. Władysław Meyka „Szczupły”;
  • III pluton – ppor. Włodzimierz Roefler „Hrabia”;
• 6 kompania strzelców – por. Michał Kobyliński „Kos”;
  • pluton specjalny – ppor. Mariusz Szczęsnowicz „Mars”;
  • I pluton – ppor. Michał Jaworski „Krzysztof”;
  • II pluton – ppor. Bolesław Kędzierski „Kłos”;
  • III pluton – ppor. Zygmunt Poncyliusz „Rota”;
• kompania ckm – z oddziałów kpt. „Ruma”.

III batalion „Gurt”

Dowództwo

• dowódca kpt. Kazimierz Czapla „Gurt”;
• zastępca por. Józef Skowronek „Boruta”;
• oficer dyspozycyjny do zadań specjalnych – kpt. Leonard Bukłowski „Dworski”;
• adiutant – ppor. Leonard Bukłowski „Wesoły”;
• kapelan – mjr ks. Jan Skrzeczkowski „Jawor”;
• oficer taktyczny por. Władysław Orlik „Jatrzębski”;
• oficer saperów – kpt. Henryk Kotowski „Kot”;
• oficer broni – ppor. Zygmunt Kaszewski „Kazimierz”;
• oficer łączności – ppor. Aleksander Gajewski „Gniew”;
• oficer bezpieczeństwa i informacji – kpt. Józef Tarnopolski „Nikitin”;
• oficer gospodarczy – ppor. Jerzy Gniewiewski „Pruski”;
• oficer płatnik – ppor. Henryk Leman „Wirski”;
• oficer propagandowo-oświatowy – por. Augustyn NN „Rafał”;
• lekarz naczelny – por. lek. Jerzy Teter „Pigoń^[3].

Oddziały

• 7 kompania strzelców – dowódca kpt. Stanisław Tomaszewski „Jednorożec”;
  • I pluton – dowódca ppor. Kazimierz Czarnkowski „Luty”;
  • II pluton – dowódca ppor. Wiesław Bulikowski „Wiesław Czantoria”;
  • III pluton – dowódca ppor. Fryderyk Fryszer „Pilot”;
• 8 kompania strzelców – dowódca por. Marian Skoczek „Kuba Solski”;
  • I pluton – dowódca ppor. Czesław Gałaj „Huzar”;
  • II pluton – dowódca ppor. Jerzy Pływaczewski „Żbik”;
  • III pluton ppor. Wacław Mikulski „Wrzesiński”
• 9 kompania strzelców – dowódca ppor Tadeusz Lebensztajn „Bolek”;
  • I pluton – dowódca ppor. Stanisław Krusiewicz „Grom”;
  • II pluton – dowódca ppor. Henryk Przybylski „Kmita”
  • III pluton – dowódca ppor. Józef Gustaw Argasiński „Kos”
• kompania ckm (Oddział Specjalny Artylerii Przeciwlotniczej) – dowódca ppor. Zdzisław Szczepański „Żuk”.
  • I pluton – dowódca ppor. Adam Bóbr „Jaxa”;
  • I pluton – dowódca kpr. pchor. Piotr Kaczanowski „Piotr”;
  • I pluton – dowódca kpr. z cenz. Stanisław Wiśniewski „Wist”.

IV batalion „Sosna”^[4]

• Dowódca – kpt. Stefan Mich„Kmita”
• 1 Kompania – dowódca kpt. Lucjan Giżyński „Gozdawa” (Batalion „Gozdawa”
• 2 Kompania – dowódca kpt. Roman Wyłcan „Barski”, zastępca por./kpt. Władysław Jachowicz „Konar” (Batalion „Chrobry I”, Brygada Dyspozycyjno-Zmotoryzowana „Koło”);
• 3 Kompania – dowódca rtm. Zygmunt Konopka „Nowina”, zastępcą por. „Kosa” (Kompania Koszta i inne)
• 4 kompania (saperów) – dowódca mjr Włodzimierz Kozakiewicz „Barry” (Oddział Barry)^[5].

Przypisy

1. Skoczek 1987 ↓, s. 200.
2. Skoczek 1987 ↓, s. 199.
3. Kledzik 1994 ↓, s. 125.
4. Fajer 1957 ↓, s. 489.
5. Żołnierze AK Oddziału Barry 1994 ↓, s. 364.

Bibliografia

• Miejsca pamięci Zgrupowania AK „Chrobry II”. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2004. ISBN 83-11-09937-5. Brak numerów stron w książce
• Robert Bielecki: W zasięgu „PAST-y”. Warszawa: Czytelnik, 1994. ISBN 83-07-01950-8. Brak numerów stron w książce
• Maciej Kledzik: Smak głodu. III Batalion „Gurt” po kapitulacji Powstania Warszawskiego. Warszawa: Bico, 1994. ISBN 83-902287-0-X.
• Lucjan Fajer: Żołnierze Starówki. Dziennik bojowy kpt. „Ognistego”. Warszawa: Iskry, 1957.
• Marian Skoczek: „Gurt”-„Kedyw” w konspiracji i w powstaniu. London: Veritas Foundation Publication Centre, 1987. ISBN 0-948202-11-4.
• Żołnierze AK Oddziału „Barry”. Powstanie Warszawskie 1944. Wspomnienia i relacje zebrał i opracował Leonard Mroczek. Warszawa: (brak wydawcy), 1994. Brak numerów stron w książce