Ściborzyce Wielkie
wieś w województwie opolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ściborzyce Wielkie (cz. Štibořice, niem. Steuberwitz[3]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Kietrz, z trzech stron granicząca z Czechami.
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2007) |
506 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-130[1] |
| Tablice rejestracyjne |
OGL |
| SIMC |
0496159 |
Położenie na mapie gminy Kietrz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu głubczyckiego  | |
 50°01′10″N 18°01′45″E[2] | |
Częścią wsi jest przysiółek Przysieczna.
Nazwa
Nazwa Ściborzyc pochodzi od staropolskiej jak również staroczeskiej nazwy iglastego lasu – boru[4]. Heinrich Adamy swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą zanotowaną nazwę wsi podaje Stiborzyce dodając w nawiasie po polsku (stary bor) i tłumaczy po niemiecku jej znaczenie "Alter Wald" czyli "Stary Las"[4]. Pierwotna polska nazwa Ściborzyce i czeska Štibořice została później przez Niemców zgermanizowana na Steuberwitz i utraciła pierwotne znaczenie[4].
Miejscowość została zanotowana w roku 1220 w zlatynizowanej staroczeskiej wersji jako Styboricz, 1250 Stiboric, 1265-1270 Styboriz, 1377 Stiblerndorf oraz Stilorndorf.[5]
Historia
Historycznie miejscowość leży na tzw. polskich Morawach, czyli na obszarze dawnej diecezji ołomunieckiej. Ściborzyce Wielkie są starsze od wzmiankowanej w 1335 sąsiedniej wsi Rozumice i zostały wzmiankowane już w 1220 i znajdowały się w granicach czeskich Moraw. Później znalazły się w wydzielonym z nich księstwie opawskim, uznawanym za część Górnego Śląska co najmniej od końca XV wieku. W 1523 księstwo karniowskie zostało zakupione przez Jerzego Hohenzolerna, który wprowadził wyznanie luterańskie. Ściborzyce Wielkie z sąsiednimi Rozumicami jako jedne z nielicznych w okolicy zachowały charakter ewangelicki po okresie kontrreformacji.
Po wojnach śląskich znalazła się w granicach Prus i powiatu głubczyckiego. W XVIII stuleciu było tu (podobnie jak w Rozumicach i innych sąsiednich miejscowościach) wielu zwolenników braci morawskich, tzw. herrnhutów (poprawnie herrnhuterzy), z których część wyemigrowała do miejscowości: Herrnhut i Pawłowiczki. W tych ostatnich herrnhuterzy założyli osadę Gnadenfeld.
Szkoła ewangelicka istniała tu od 1765, a kościół ewangelicki poświęcono w 1873, choć administracyjnie miejscowi luteranie nadal należeli do ewangelickiej parafii Rozumice. U schyłku XIX stulecia na 1077 mieszkańców Ściborzyc Wielkich było 1047 ewangelików. W 1910 91% posługiwało się gwarami laskimi[3]. Po I wojnie światowej została niemiecką miejscowością graniczną po tym, jak otacząjący ją z trzech stron tzw. kraik hulczyński tak samo zamieszkały przez Morawców, jednak położony w całości w powiecie raciborskim, przyłączono do Czechosłowacji. W granicach Polski od końca II wojny światowej. Po drugiej wojnie światowej Morawców uznano za ludność polską i pozwolono im pozostać. Po 1956 nastąpiła fala emigracji do Niemiec[3]. Obecnie zbór ewangelicki w Ściborzycach liczy już tylko około 15 osób, nad którymi opiekę duszpasterską sprawuje pastor z Rybnika.
W latach 1945–1986 stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza. W latach 1986–1990 była strażnicą szkolną, kiedy to została rozformowana.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.
Religia
Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół Ewangelicko-Augsburski (samodzielna parafia) oraz Kościół Rzymskokatolicki.
Transport
Do 21 grudnia 2007 roku w miejscowości funkcjonowały przejścia graniczne:
Bibliografia
- Krzysztof Gładkowski, Kanzel/ambona. Protestancka wspólnota lokalna na Górnym Śląsku, wyd. UWM, Olsztyn 2008.
- Krzysztof Gładkowski, Protestanci w ziemi głubczyckiej, "Kalendarz Głubczycki" 2006.
- Kurt Kuklik, Über die Evangelische Kirche in Steuberwitz, Leobschützer Heimatblatt" 1994, Jg. 27, H. 1, s. 34.
Zobacz też
- Ściborzyce, Ściborzyce Małe
- Galeria: SciborzyceWielkie.pl
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
