ସାମ ମାନେକ୍ଶା
ଭାରତୀୟ ସେନାବାହିନୀର ପ୍ରଥମ ଫିଲ୍ଡ ମାର୍ଶାଲ / From Wikipedia, the free encyclopedia
ଫିଲ୍ଡ ମାର୍ଶାଲ ସାମ ହୋର୍ମୁସ୍ଜି ଫ୍ରମ୍ଜୀ ଜାମସେଦଜୀ ମାନେକ୍ଶା ଏମସି (୩ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୧୪ - ୨୭ ଜୁନ ୨୦୦୮), ସାମ[5] ବାହାଦୁର ("ସାମ ଦି ବ୍ରେଭ") ନାମରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ, ୧୯୭୧ର ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଭାରତୀୟ ସେନାର ସେନା ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ସେନା ଅଧିକାରୀ ଯିଏ ଫିଲ୍ଡ ମାର୍ଶାଲ ପାହ୍ୟାକୁ ପଦୋନ୍ନତି ପାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ସାମରିକ ଜୀବନ ଚାରି ଦଶନ୍ଧି ଏବଂ ପାଞ୍ଚଟି ଯୁଦ୍ଧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଥିଲା, ଯାହା ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Field Marshal Sam Manekshaw MC | |
---|---|
![]() Field Marshal Sam Manekshaw (pictured wearing General's insignia c. 1970) | |
7th Chief of the Army Staff, India | |
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ 8 ଜୁନ 1969 (1969-06-08) – 15 ଜାନୁଆରୀ 1973 (1973-01-15) | |
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି | V. V. Giri Mohammad Hidayatullah |
ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀ | Indira Gandhi |
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀ | General P. P. Kumaramangalam |
ପର ଅଧିକାରୀ | General Gopal Gurunath Bewoor |
9th General Officer Commanding-in-Chief, Eastern Command | |
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ 16 November 1964 – 8 June 1969 | |
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀ | Lt Gen P P Kumaramangalam |
ପର ଅଧିକାରୀ | Lt Gen Jagjit Singh Aurora |
9th General Officer Commanding-in-Chief, Western Command | |
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ 4 December 1963 – 15 November 1964 | |
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀ | Lt Gen Daulet Singh |
ପର ଅଧିକାରୀ | Lt Gen Harbaksh Singh |
2nd General Officer Commanding, IV Corps | |
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ 2 December 1963 - 4 December 1963 | |
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀ | Lt Gen Brij Mohan Kaul |
ପର ଅଧିକାରୀ | Lt Gen Manmohan Khanna |
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସବିଶେଷ | |
ଜନ୍ମ | (1914-04-03)୩ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୧୪ Amritsar, Punjab Province, British India |
ମୃତ୍ୟୁ | ୨୭ ଜୁନ ୨୦୦୮(2008-06-27) (ବୟସ ୯୪) Wellington, Tamil Nadu, India |
ଜୀବନ ସାଥୀ | Silloo Bode |
Military service | |
ଡାକ ନାମ | Sam Bahadur[1] |
ଆନୁଗତ୍ୟ | ![]() ![]() |
Branch/service | ![]() ![]() |
Years of service | 1934 – 2008[lower-alpha 1][4] |
ର୍ୟାଙ୍କ | ![]() |
ୟୁନିଟ | ![]() ![]() |
କମାଣ୍ଡ୍ସ |
|
ଯୁଦ୍ଧ |
|
ପୁରସ୍କାର |
|
Service number | IC-14 |
ମାନେକଶା ୧୯୩୨ ମସିହାରେ ଡେରାଡୁନରେ ଥିବା ଭାରତୀୟ ସାମରିକ ଏକାଡେମୀର ପ୍ରଥମ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଚତୁର୍ଥ ବାଟାଲିୟନ, ଦ୍ୱାଦଶ ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ଫୋର୍ସ ରେଜିମେଣ୍ଟରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ତାଙ୍କୁ ସାହସିକତା ପାଇଁ ମିଲିଟାରୀ କ୍ରସ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୪୭ରେ ଭାରତ ବିଭାଜନ ପରେ ତାଙ୍କୁ ଅଷ୍ଟମ ଗୋର୍ଖା ରାଇଫଲରେ ପୁନଃ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୪୭ ମସିହାଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ ଏବଂ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ସଙ୍କଟ ସମୟରେ ମାନେକସାଙ୍କୁ ଏକ ଯୋଜନାବଦ୍ଧ ଭୂମିକାରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଫଳସ୍ୱରୂପ, ସେ କେବେ ବି ପଦାତିକ ବାଟାଲିୟନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇନଥିଲେ । ମିଲିଟାରୀ ଅପରେସନ୍ ଡାଇରେକ୍ଟୋରେଟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କୁ ବ୍ରିଗେଡିୟର ପାହ୍ୟାକୁ ପଦୋନ୍ନତି ମିଳିଥିଲା। ସେ ୧୯୫୨ ମସିହାରେ ୧୬୭ ଇନଫେଣ୍ଟରି ବ୍ରିଗେଡର କମାଣ୍ଡର ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୫୪ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପଦରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ଯେତେବେଳେ ସେ ସେନା ମୁଖ୍ୟାଳୟରେ ସାମରିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
ଇମ୍ପେରିଆଲ ଡିଫେନ୍ସ କଲେଜରେ ହାୟର କମାଣ୍ଡ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଶେଷ କରିବା ପରେ ସେ ୨୬ତମ ଇନଫେଣ୍ଟରି ଡିଭିଜନର ଜେନେରାଲ ଅଫିସର କମାଣ୍ଡିଂ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ। ସେ ଡିଫେନ୍ସ ସର୍ଭିସ ଷ୍ଟାଫ୍ କଲେଜର କମାଣ୍ଡାଣ୍ଟ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୩ମସିହାରେ ମାନେକସାଙ୍କୁ ସେନା କମାଣ୍ଡର ପଦରେ ପଦୋନ୍ନତି ଦିଆଯାଇ ପଶ୍ଚିମ କମାଣ୍ଡକୁ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ୧୯୬୪ ମସିହାରେ ପୂର୍ବ କମାଣ୍ଡକୁ ବଦଳି କରାଯାଇଥିଲା ।
ଡିଭିଜନ, କୋର ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ସ୍ତରରେ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇସାରିଥିବା ମାନେକ୍ସା ୧୯୬୯ରେ ସପ୍ତମ ସେନା ମୁଖ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଭାରତୀୟ ସେନା ୧୯୭୧ ମସିହାଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧରେ ପାକିସ୍ତାନ ବିରୋଧରେ ବିଜୟୀ ଅଭିଯାନ ଚଳାଇଥିଲା, ଯାହା ଫଳରେ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୧ରେ ବାଂଲାଦେଶ ଗଠନ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମବିଭୂଷଣ ଏବଂ ପଦ୍ମଭୂଷଣ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା କି ଭାରତର ଦ୍ୱିତୀୟ ଏବଂ ତୃତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବେସାମରିକ ପୁରସ୍କାର ।