Sent Lari e Sola

Sent Lari e Sola (Saint-Lary-Soulan en francés) qu'ei ua comuna gascona de Comenge, ena Vath d'Aura, situada en eth departament deths Hauts Pirenèus e era region d'Occitània, ancianament de Mieidia-Pirenèus.

Pels articles omonims, vejatz Sent Lari e Sola (omonimia).

Vilatge d'Occitània

Sent Lari e Sola Saint-Lary-Soulan
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Eth vilatge de Sent Lari en era Vath d'Aura.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	42° 48′ 58″ N, 0° 19′ 22″ E
Superfícia	90,97 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	3 087 m 820 m 791 m
Geografia politica
País	Gasconha Comenge
Parçan	Vath d'Aura
Estat	França
Region 76	Occitània
Departament 65	Hauts Pirenèus
Arrondiment 652	Banhèras de Bigòrra
Canton 6526	Nestés, Aura e Loron (Vièla (d'Aura) avant 2015)
Intercom 200018497	CC d'Aura e Loron
Cònsol	André Mir (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	851 ab. Evolucion de la populacion 869 ab.
Densitat	9,81 ab./km²
Autras informacions
Escais	Eths catalans de Sent-Lari. Eths caps-gròssi de Sola
Gentilici	sentlariés
Còde postal	65170
Còde INSEE	65388

Eras comunas de Sent Lari e Sola que fusionèn eth 1er de ger de 1964.

Geografia

Autes vilatges e quartièrs : Espiauba, eth Arrieu Màjor.

Comunas a l'entorn.

Sent Lari e Solan qu'ei ua estacion d'esquí e un balneari termau deths Pirenèus, ena vath d’Aura, subre eth arriu dera Nesta d'Aura, en eth departement deths Hauts Pirenèus, ena anciana provincia de Bigòrra. Qu'ei a 20 km dera frontèra damb era comarca deth Sobrarbe en Aragon en Espanha, peth tunèl d’Aranhoet-Bielsa.

Ua rota que puja deth vilatge de Sent Lari ath Plan d’Adeth (altitud 1 680 m), via eths vilatges de Biec e de Solan. Un teleferic e un telecabina dan accès directament ath plan d’Adet dempush eth vilatge de Sent Lari. Divèrsis telecabinas e telequis que pujan enquia 2 350 m aths domenis esquiables deth Som de Mate, d’Espiaube e der’Ola. Eth Plan d’Adeth qu'ei egalament un punt de gessuda entara practica deth parapente damb eras zònas d'aterratge ena vath ath torn de Sent Lari.

Eth domeni esquiable s'esten dera cara nòrd dera Pena Mala que culmina a 2 582 m ara cara sud deth som deth Pishalei que culmina a 2 626 m.

Toponimia

Sent Lari

Era prononciacion qu'es [sénn 'lari] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son :

• Enard de Sant Ylari, Ernald de Sancti Hylarii (XII^e siècle, cartulari de Bigòrra) ;
• De Sancto Ylario, latin (1387) ;
• Senlari (1743, registres parropiaus) ;
• Saint-Lari (1767, cartulari de Comenge)^[1].

Segon Dauzat e Rostaing, Sent Lari que vien deth latin Latin Hilarius, Sant Alari de Peitieus, avesque de Peitieus ath sègle IV, o avesque d'Arle ath sègle V, damb ua aferèsi^[2]. Segon Negre, Sent Lari que vien de Sent e Lazarus, eth leprós deths Evangelis, patron deras leproserias ditas Espitaus de Sent Lari. R. Aymard que ditz era medisha causa que Dauzat e Rostaing^[1].

L'explicacion estranha de Negre que vien deth diccionari Palay, qui escriu, p. 899 « S. LARI, LAZE - eras leprosarias qu'èran dites espitàu de sén Làri ». Era lenga populara que barreja eths dus sents. Mes dens aqueste cas, eras fòrmas ancianas que son en favor d'Alari (damb aferèsi)^[1].

Sola

Era prononciacion qu'es ['soulo] (grafia fonetica deths autors). Eth nom qu'es atestat De Solano, en latin (1387, cartulari de Comenge)^[1].

Segon Dauzat e Rostaing, Sola que vien deth nom latin d'òme Solus damb eth sufixe -anum, o meilèu « penent expausat ath sorelh »^[3]. Segon Negre, R. Aymard, Miquèu Grosclaude, eth nom que vien deth gascon solan « lòc ensorelhat ». Eth accent tonic qu'a arreculat^[1]. Sola, a hauta altitud (1200 m) qu'es sus un solan, un lòc francament expausat ath sud.

Istòria

Sent Lari e Sola que resulta dera fusion deras comunas de Sent Lari e Solan er an 1963, intrada en vigor eth 1er de genièr de 1964, fusion realizada entà perméter era estenduda dera estacion d'esquí ath Plan d’Adeth pera construccion deth teleferic dempush Sent-Lari. Eths terrenhs esquiables dera comuna qu'estavan en part dens er’anciana comuna de Solan. Ua petita part de las comunas vesias de Cadelhan e Trashèrra e de Biec que son desmenbradas entà formar er’estacion deth Plan de Adet

Era part nòrd-oèst deth domeni esquiable ena fàcia sud deth som deth Pishalei qu'ei realizada mai tard damb lo nom der’estacion d’Espiaube. Qu'ei subre era comuna de Vièla d’Aura, mas qu' ei accessibla dempush er’estacion deth Plan d'Adeth. De remontadas que son installadas fins er’estacion der’Ola que domia eth estanh der’Ola (format un mièg-sègle abans pera construccion deth barratge idroelectric der’Ola).

Administracion

Lista deths cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	2026	André Mir
1991	2014	Jean Henri Mir	divèrs dreta	jogaire de rugbí a XV en equipa de França (1967-1968)
mai de 1945	1991	Vincent Mir	divèrs dreta
	1945
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 892, totala: 917
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
						211	226	227
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
-	-	-	-	250	-	-	-	-
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
-	-	212	-	-	-	-	-	-
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
556				Cercar	1 024	1 073	1 078	1 007 1 043
2009	2010
946 980	885 919
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• En 2018 era populacion qu'èra de 851 abitants e era densitat qu'èra de 9,35 ab/km².

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas dab era comuna

Isabelle Mir (1949-), esquiadora neishuda a Sent Lari Solan .

Véder tanben

• Comunas deths Hauts Pirenèus

Ligams extèrnes

Nòtas

1. Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier, Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1206&titre=saint-lary-soulan
2. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 596
3. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 662, a Soula

• Portau de Gasconha