Vade-, måse- og alkefuglar (Charadriiformes) er ein mangfaldig biologisk orden av små til mellomstore fugleartar. Gruppa inneheld meir enn 370 artar og har medlemmer i alle delar av verda. Dei er mest talrike i nærleiken av vatn og et virvellause dyr eller andre smådyr, men somme er pelagiske, andre lever i ørkenar og nokre få finst i tjukke skogen.
| Vade-, måse- og alkefuglar | |
 Svarthalespove Limosa limosa | |
| Systematikk | |
| Rike: | Dyr Animalia |
| Rekkje: | Ryggstrengdyr Chordata |
| Underrekkje: | Virveldyr Vertebrata |
| Klasse: | Fuglar Aves |
| Underklasse: | Neognathae |
| Overorden: | Neoaves |
| Orden: | Vade-, måse- og alkefuglar Charadriiformes |
| Parvorden: | Vade-, måse- og alkefuglar Coelurosauria Huxley, 1867 |
Oversyn av familiar i rekkjefølgje etter IOC World Bird List V13.1, 2023,[1]
- Springvaktelfamilien, Turnicidae
- 17 artar på varmt grasland i Asia, Afrika og Australia, dei er små, lite synlege fuglar som helst spring på bakken framfor å flyge. Afrika, Asia og Australia.
- Trielfamilien, Burhinidae
- Ti artar er spreidd i den tempererte sona verda rundt, føretrekkjer tørre eller halvtørre område. Av desse er arten triel eurasisk og ein tilfeldig vitjar i Noreg.
- Slirenebbfamilien, Chionididae
- To artar knytt til Antarktis: antarktisslirenebb på fastlandet og på øyar i subantarktisk del av Sør-Atlanteren, maskeslirenebb er ein subarktisk øyart med leveområde i sørlege del av Indiahavet.
- Gulpesnipefamilien, Pluvianellidae
- Gulpesnipa lever lengst sør i Sør-Amerika, liknar steinvendar i utsjånad og oppførsel.
- Tjeldfamilien, Haematopodidae
- Samlar 11 artar langs alle kystar i verda med unntak av tropisk Afrika og Søraust-Asia. Den eurasiske tjeld er vanleg i Noreg.
- Ibisnebbfamilien, Ibidorhynchidae
- Avosettfamilien, Recurvirostridae
- Familien med ti artar av avosettar og stylteløparar finst spreidd på alle kontinent unntatt Antarktisk. Karakteristisk er lange bein. Stylteløpar er ein sjeldan gjest i Noreg, avosett var tidlegare tilveldig hekkefugl på Jæren.
- Lofamilien, Charadriidae
- 67 artar av loar og viper lever verda rundt helst nær vatn. Av desse er vipe og sandlo vanlege i Noreg.
- Krokodillevaktar, Pluvianidae: Ein vadefugl med leveområde i tropisk Afrika sør for Sahara som hekkar på sandbankar av store elver.
- Riksesnipefamilien, Rostratulidae
- Tre artar med habitat i våtmark: rikssnipe i Afrika, India og Søraust-asia, australrikssnipe er ein sjeldan, trua art i Australia, og dvergrikssnipe i Sør-Amerika.
- Bladhønsfamilien, Jacanidae
- Dei åtte artane er spreidd i temperert sone over heile verda. Dei har lange tær og kan gå på flytande vegetasjon.
- Slettevandrarfamilien, Pedionomidae
- Slettevandrar er endemisk for Australia som liknar på vaktel i utsjånad.
- Rypesnipefamilien, Thinocoridae
- Snipefamilien, Scolopacidae
- Den mest talrike familien på artar i ordenen med over 90 artar spreidd verda rundt.
- Krabbeetarfamilien, Dromadidae
- Krabbeetaren liknar loar, men har lange bein. Leveområdet er rundt Indiahavet, rundt Raudehavet og Persiabukta sør til og med Madagaskar.
- Brakksvalefamilien, Glareolidae
- 9 artar ørkenløparar og 8 artar brakksvaler i tempererte område av Europa,
- Måsefamilien, Laridae
- Jofamilien, Stercorariidae
- Sju artar i arktiske og antarktiske strøk, fire av dei finst i Noreg eller ved kysten: storjo, polarjo, tjuvjo og fjelljo. Dei andre artane er kaneljo, sørjo, og sørhavsjo, alle tre hekkar på den sørlege halvkule. Dei er gode flygarar, og har ofte fleire fargevariantar, morfar.
- Alkefamilien, Alcidae
- 24 artar av særs gode symjarar og dukkarar, lever i kjølige nordlege farvatn. Seks artar i Noreg.
Triel, Burhinus oedicnemus
Antarktisslirenebb, Chionis albus
Kronvipe, Vanellus coronatus
Gulpesnipe, Pluvianellus socialis
Amerikasvarttjeld, Haematopus bachmani
Ibisnebb, Ibidorhyncha struthersii
Slettevandrar, Pedionomus torquatus
Kjelder
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
