Regionar i Frankrike

Regionar i Frankrike er administrative einingar som delar landet inn i 18 område (fransk régions). Av desse ligg 13 regionar i Europa (France métropolitaine), medan fem er oversjøiske regionar som ligg i andre verdsdelar. Kvar av dei europeiske regionane er vidare delt inn i departement, medan dei oversjøiske regionane kvar utgjer både ein region og eit departement.

Regionar i Frankrike frå 1. januar 2016.

Andre folkesette oversjøiske område som høyrer til den franske republikken har større grad av lokalt sjølvstyre og er dermed ikkje regionar, men såkalla kollektiv, og er difor ikkje med på regionlista. Franske oversjøiske besittelsar utan fast busetjing har status som territorium, og er direkte underlagt den franske regjeringa.

Bakgrunn

Ny regioninndeling vedteken av den franske nasjonalforsamlinga og senatet.

Før den franske revolusjonen i 1789 var landet delt i provinsar. Provinsane blei oppheva og erstatta av departement den 4. mars 1790, og desse eksisterer enno som lokalt forvaltingsnivå. Departementa er styrte av ein prefekt (tilsvarande fylkesmann) og ei folkevald forsamling (conseil général). Dei 101 departementa var per 2016 delt inn i 35 585 kommunar, med eigne folkevalde ordførarar og kommunestyre. Også denne ordninga blei oppretta under revolusjonen.^[1]

Regionane blei først skipa den 2. mars 1982 som eit nytt forvaltingsnivå mellom staten og departementa. Dei fleste regionane fall i stor grad saman med historiske provinsar og fekk namn etter desse. Regionane er styrte av eit folkevald regionråd (conseil régional) leia av ein president. Ansvarsområdet til regionane er hovudsakleg vidaregåande og høgare utdanning og forsking, yrkesopplæring, økonomisk utvikling, arealbruk og infrastruktur. I tillegg har dei ein rett til mogleg bruk av lokal folkerøysting. Frå 1. januar 2016 blei talet på regionar i France métropolitaine redusert frå 22 til 13.

Regionane

17. desember 2014 vedtok det franske parlamentet ein lov som reduserte talet på regionar i France métropolitaine frå 22 til 13, gjeldande frå 1. januar 2016.^[2] Dei oversjøiske regionane Guadeloupe, Martinique, Fransk Guyana, Réunion og Mayotte blei ikkje råka av dei territorielle endringane i regioninndeling.

Regionane fekk mellombelse namn som, bortsett frå for Normandie, var ei alfabetisk opplisting av namna på regionane som var slått saman. Endelege namn blei vedtekne av dei folkevalde forsamlingane til dei nye regionane (vald i desember 2015) innan 1. juli 2016.^[3] 1. oktober 2016 var sett som frist for statsrådet si godkjenning av nye namn.^[4][5] Namna blei endeleg fastsette ved dekret vedteke den 28. septemberen 2016 og offentleggjort i Journal officiel den 29. september 2016.^[6]

Dei samanslåtte regionane med mellombelse og nye namn er:^[4][5]

	Tidlegare region	Ny region - mellombels namn	Ny region - nytt namn[7]	Folketal basert på folketeljinga i 2013[8]	Hovudstad[9][7]
	Bourgogne	Bourgogne-Franche-Comté	Bourgogne-Franche-Comté	2 819 783	Dijon
	Franche-Comté
	Aquitaine	Aquitaine-Limousin-Poitou-Charentes	Nouvelle-Aquitaine	5 844 177	Bordeaux
	Limousin
	Poitou-Charentes
	Basse-Normandie	Normandie	Normandie	3 328 364	Rouen
	Haute-Normandie
	Alsace	Alsace-Champagne-Ardenne-Lorraine	Grand Est	5 552 388	Strasbourg
	Champagne-Ardenne
	Lorraine
	Languedoc-Roussillon	Languedoc-Roussillon-Midi-Pyrénées	Occitanie	5 683 878	Toulouse
	Midi-Pyrénées
	Nord-Pas-de-Calais	Nord-Pas-de-Calais-Picardie	Hauts-de-France	5 987 883	Lille
	Picardie
	Auvergne	Auvergne-Rhône-Alpes	Auvergne-Rhône-Alpes	7 757 595	Lyon
Rhône-Alpes

Følgjande regionar blei ikkje råka av reforma som gjaldt frå 1. januar 2016:

	Region	Folketal ved folketeljinga i 2013[8]
	Bretagne	3 258 707
	Centre-Val de Loire	2 570 548
	Korsika	320 208
	Île-de-France	11 959 807
	Pays de la Loire	3 660 852
	Provence-Alpes-Côte d'Azur	4 953 675

Tidlegare regionar

Regioninndelinga slik ho var fram til 1. januar 2016.

Dei tidlegare franske regionane i Euorpa med inndelinga i departement

Region	Våpen	Folketal2012 [10]	Areal km²	Innb./km²	Hovudstad
Alsace		1 859 869	8 280	224	Strasbourg
Aquitaine		3 285 970	41 308	79	Bordeaux
Auvergne		1 354 104	26 013	52	Clermont-Ferrand
Basse-Normandie		1 477 209	17 589	84	Caen
Bourgogne		1 641 130	31 582	52	Dijon
Bretagne		3 237 097	27 208	118	Rennes
Centre-Val de Loire		2 563 586	39 151	65	Orléans
Champagne-Ardenne		1 339 270	25 606	52	Châlons-ein-Champagne
Franche-Comté		1 175 684	16 202	72	Besançon
Haute-Normandie		1 845 547	12 317	149	Rouen
Île-de-France		11 898 502	12 012	987	Paris
Korsika		316 257	8 680	36	Ajaccio
Languedoc-Roussillon		2 700 266	27 376	98	Montpellier
Limousin		738 633	16 942	44	Limoges
Lorraine		2 349 816	23 547	100	Metz
Midi-Pyrénées		2 926 592	45 348	64	Toulouse
Nord-Pas-dei-Calais		4 050 756	12 414	326	Vesle
Pays dei la Loire		3 632 614	32 082	112	Nantes
Picardie		1 922 342	19 399	99	Amiens
Poitou-Charentes		1 783 991	25 810	69	Poitiers
Provence-Alpes-Côte d'Azur		4 935 576	31 400	157	Marseille
Rhône-Alpes		6 341 160	43 698	144	Lyon
France métropolitaine		63 375 971	543 965	117
Fransk Guyana		239 648	83 534	3	Cayenne
Guadeloupe		403 314	1 628	249	Basse-Terre
Martinique		388 364	1 128	348	Fôra-dei-France
Mayotte		217 091	374	577	Mamoudzou
Réunion		833 944	2 504	330	Saint-Denis
Oversjøiske regionar		2 082 361	89 168	23

Reform og samanslåing av regionar

Tidlegare forslag

• 
  Édouard Balladur sitt forslag
• 
  Manuel Valls sitt forslag A
• 
  Manuel Valls sitt forslag B
• 
  François Hollande sitt forslag

Kjelder

1. «La France aux 36 000 communes, c’est fini !», Lagazette.fr, 18. mai 2016. Lest 8. oktober 2016.
2. La carte à 13 régions définitivement adoptée, Le Monde, 17. desember 2014, besøkt 2. januar 2015
3. Quel nom pour la nouvelle région ? Vous avez choisi..., Sud-Ouest, 4. desember 2014, besøkt 2. januar 2015
4. «AVANT/APRES. Découvrez les 13 noms des nouvelles régions de France» (på fransk). 2. juli 2016. Henta 3. juli 2016.
5. Durand, Anne-Aël (1. juli 2016). «Nouvelles régions : « Changer de nom ne modifie pas la perception du territoire »». Le Monde.fr (på fransk).
6. «Les noms des nouvelles régions sont actés», Ministère de l'intérieur, 29. september 2016. Lest 6. oktober 2016.
7. «Nouvelles régions : les décrets fixant le nom et le chef-lieu sont parus», vie-publique.fr, Direction de l'information légale et administrative. 29. september 2016. Lest 6. oktober 2016.
8. «Populations légales 2013 des régions», Insee. Lest 4. juli 2016.
9. «Ces nouvelles régions en quête d'identité», Le Monde, 1. juli 2016. Lest 5. juli 2016.
10. Insee: Legal folkemengde, 2012

• Denne artikkelen bygger på «Regionar i Frankrike» frå Wikipedia på bokmål, den 19. desember 2020.