Kokain

Kokain (bensoylmetylekgonin) er eit alkaloid som ofte vert misbrukt som eit narkotikum. Kokain vert utvunne av blad frå kokabusken (Erythroxylon cocae), som veks i Sør-Amerika, særleg i Bolivia, Colombia og Peru. Namnet kokain kjem frå plantenamnet koka pluss alkaloidsuffikset -in, på folkemunn er stoffet kalla «cola», «Charlie», «blow», «snø» eller «pudder».^[1]

Kokain
CAS-nummer 50-36-2	ATC-nummer {{{ATC}}}
Metabolisme	lever
Halveringstid	1 time
Utskiljing	Nyrene/urin
Administrasjonsform	oral, IV, gjennom lungene, sniffing, gjennom huda, PO

Kokain stimulerer sentralnervesystemet og minkar kjensla av svolt. Stoffet gjev ei sterk kjensle av lukke og mykje energi.^[2] Sjølv om kokain i dag i hovudsak vert misbrukt som rusmiddel, kan det elles i sjeldne tilfelle verta nytta til lokalbedøving ved operasjonar i augo, halsen eller nasa.

Narkotikum

Kokain er eit stoff det er sterkt vanedannande, og har ei særs sterk brukarbinding.^[3] Stoffet står på den norske narkotikalista^[4] og stoffet er soleis forbode i Noreg. Stoffet står òg på dopinglista til antidoping-byrået WADA og Antidoping Norge.

Kokain kan takast på fleire ulike måtar: med sprøyte, sniffast gjennom nasa, røykjast, takast opp gjennom huda – til dømes i munnen eller ved svelging. Kroppen reagerer med høgare blodtrykk, og omfattande bruk kan føra til hjarteinfarkt.

Historie

Dei oppkvikkande og svoltdempande effektane til kokablada har vore kjende i fleire hundre år før forskarane klarte å isolera den aktive substansen i 1859. I rein form er effekten av kokain langt sterkare enn i kokablada. Stoffet vart etter kvart teke i bruk som rusmiddel, og mange store intellektuelle, kunstnarar og musikarar har nytta kokain, mellom anna Sigmund Freud.^[5] Fram til 1929 kunne ein finna spor av kokain i Coca-Cola.^[6]

Kjelder

1. «Kokain» (på norsk bokmål). Blå kors. Henta 2. april 2023.
2. Dietrichs, Erik Sveberg; Mørland, Jørg; Bretteville-Jensen, Anne Line; Bachs, Liliana: kokain i Store medisinske leksikon på snl.no. Henta 2. april 2023.
3. Recent developments in the abuse of cocaine Arkivert 2005-03-12 ved Wayback Machine.
4. Narkotikaforskriften i Lovdata.no
5. Christine Myrvang. «Da kokainen var hvit som snø og uskyld» (på norsk bokmål). Handelshøyskolen BI. Henta 2. april 2023.
6. Coca-Cola i Store norske leksikon på snl.no. Henta 2. april 2023.

• Denne artikkelen bygger på «Cocaine» frå Wikipedia på engelsk, og «Kokain» frå Wikipedia på svensk den 5. oktober 2006.

Bakgrunnsstoff

Wikifrasar har ei sitatsamling som gjeld: Kokain

Commons har multimedium som gjeld: Kokain

• «Kokain» (på norsk bokmål). Rusopplysningen.
• «Cocaine» (på engelsk). United Nations Office on Drugs and Crime.
• «Cocaine Research Report» (på engelsk). National Institute on Drug Abuse.
• «Fakta om narkotika» Arkivert 2006-03-02 ved Wayback Machine. hjå Sosial- og helsedirektoratet