Slaget ved Elixheim

Slaget ved Elixheim, 18. juli 1705, òg kjend som passasjen av Brabant-linjene var eit slag i den spanske arvefølgjekrigen. Hertugen av Marlborough klarte å bryte gjennom dei franske linjene i Brabant, ein boge med forsvarsverk som strekte seg i ein 110 km lang boge frå Antwerpen til Namur.^[2] Sjølv om han ikkje klarte å vinne ein avgjerande siger, var passasjen og den påfølgjande raseringa av linjene kritiske for den allierte sigeren i Ramillies året etter.

Slaget ved Elixheim
Del av den spanske arvefølgjekrigen
Dato 18. juli 1705 Stad Eliksem i Brabant, i dagens Belgia Resultat Alliert siger
Partar
England  Dei sameinte Nederlanda  Habsburg-Austerrike	Frankrike[1]
Kommandantar
Hertugen av Marlborough Hendrik van Nassau-Ouwerkerk	Duc de Villeroi
Styrkar
14 000 (i starten)	3 000 - 15 000
Tap
50 - 200	3 000

Den spanske arvefølgjekrigen

Flamske og rhinske felttog Friedlingen – Kehl – Ekeren – Höchstädt – Speyerbach – Schellenberg – Blenheim – Elixheim – Ramillies – Stollhofen – Oudenarde – Beachy Head – Lizard Point – Wijnendale – Lille – Malplaquet – Bouchain – Denain Italienske felttog Carpi – Chiari – Cremona – Luzzara – Cassano – Nice – Calcinato – Torino – Castiglione – Toulon – Gaeta – Cesana – Campo Maior – Siracusa Spanske og portugisiske felttog Cádiz – Vigobukta – Cap de la Roque – Gibraltar – Ceuta – Málaga – Cabritaneset – Montjuïc – 1. Barcelona – Badajoz – 2. Barcelona – Santa Cruz de Tenerife – Almansa – Xàtiva – Ciudad Rodrigo – Tortosa – Menorca – La Gudina – Almenar – Saragossa – Brihuega – Villaviciosa – 3. Barcelona

Opptakt

Tidleg i felttogsesongen prøvde Marlborough å starte ein invasjon av Frankrike opp Moselledalen. Forsøket vart stoppa av mangel på forsyningar og glimrande franske forsvarsstillingar føre Sierck, og Marlborough og armeen hans vart kalla attende tilbake av den nederlandske statsgeneralen då marskalk Villeroi gjekk til åtak og tok festninga Huy og truga Liege. Han skunda seg attende til Nederlanda (og tvinga Villeroi til å trekkje seg bak forsvaret sitt), Marlborough tok attende Huy, og planla å bryte gjennom linjene for å bringe Villeroi ut i slag.^[3]

Gjennombrot

Kvelden den 17. juli sendte Marlborough nederlandske soldatar under marskalk Overkirk i eit skinnåtak sørover mot Namur, og trekte Villeroi og 40 000 mann etter seg. I løpet av natta marsjerte han med sine eigne engelske og skotske soldatar nordover til den vesle landsbyen Eliksem (Elixheim), og der braut han gjennom linjene utan motstand.^[4] Tidleg dagen etter, då mennene til Overkirk gjorde motmarsj nordover for å møte Marlborough, gjekk ein fransk avdeling til åtak på den vesle styrken allierte soldatar som var trekt opp vest for linjene, vendt sørover. Etter eit kort, men intenst kavalerislag, der Marlborough ofte var personleg involvert, vart dei driven bort og Villeroi trekte armeen sin vestover til andre sida av elva Dyle.^[5]

Etterverknad

Marlborough kunne ikkje følgje etter franskmennene den dagen sidan mennene var utslitne etter å ha marsjert heile natta og så kjempa eit intenst slag, men håpte likevel å få Villeroi ut i slag.^[6] Han vart frustrert under manøvrande vest for linjene i månadane som fløgde etter gjennombrotet. Eit siste forsøk vart gjort tidleg i august ved hjelp av forsyningsvogner slik at han ikkje var avhengig av kommunikasjonslinjene. Han klarte å tvinge armeen til Villeroi til å stå nær Waterloo, men fekk ikkje til noko slag etter at det vart lagt ned veto av dei nederlandske kommandantane, mellom anna Slangenburg.^[7] Hertugen måtte nøye seg med å erobre festninga Leau og jamne Brabant-linjene mellom denne byen og Maas med jorda.^[8]

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Battle of Elixheim» frå Wikipedia på engelsk, den 24. mai 2011.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:

1. George Ripley, Charles Anderson Dana, The American Cyclopaedia, New York, 1874, s. 250, "...the standard of Frankrike was white, sprinkled with golden fleur de lis...". * The original Banner of Frankrike was strewn with fleurs-de-lis. *:on the reverse of this plate it says: "Le pavillon royal était véritablement le drapeau national au dix-huitième siècle...Vue du château d'arrière d'un vaisseau de guerre de haut rang portant le pavillon royal (blanc, avec les armes de Frankrike)." from the 1911 Encyclopedia Britannica: "The oriflamme and the Chape de St Martin were succeeded at the end of the 16th century, when Henry III., the last of the Huset Valois, came to the throne, by the white standard powdered with fleurs-de-lis. This in turn gave place to the famous tricolour."
2. Chandler, Marlborough as Military Commander; s 158
3. Falkner, Great and Glorious Days; s. 89
4. Chandler, Marlborough as Military Comander; s 159
5. Falkner, Marlborough's Wars:Eywitness Accounts; s 84-6
6. Falkner, Great and Glorious Days; p 92
7. Chandler, Marlborough as Military Commander; s 163
8. Falkner, Marlborough's Wars, s 90