Loading AI tools
openbaar vervoer Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
BBA is een voormalig stads- en streekvervoerder in de provincie Noord-Brabant (oorspronkelijk werkgebied) die na het winnen van verschillende aanbestedingen ook in andere delen van Nederland actief was.
| Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Land |  Nederland | |||
| Hoofdkantoor | Breda | |||
| ||||
BBA Mobility Services bood bedrijfs- en evenementenvervoer aan terwijl BBA Tours besloten vervoer uitvoerde. Tevens was het bedrijf eigenaar van enkele taxiondernemingen in Brabant. BBA was sinds 2001 onderdeel van Veolia Transport Nederland, dat sinds december 2016 niet meer bestaat.
Sinds 1881 reden in de provincie Noord-Brabant een aantal stoomtram-maatschappijen, waarvan in 1934 zes maatschappijen fuseerden tot de N.V. Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten (BBA). De maatschappijen die een fusie aangingen waren:
Op 29 juni 1934 werd de B.B.A. n.v. opgericht en werd de exploitatie van de lijnen overgedragen aan de B.B.A. en op 1 juli 1935 volgden alle eigendommen. De spoorwijdte van deze stoom- en motortramlijnen was 1067 mm (Kaapspoor). De netlengte bedroeg 387 km. De B.B.A. werd gevestigd te 's-Hertogenbosch en verhuisde in 1937 naar Breda. De aandelen werden gelijk verdeeld over het Rijk, de provincie Noord-Brabant en de zes voormalige tramwegmaatschappijen (elk een derde). Het aandelenpakket voor de tramwegmaatschappijen werd verdeeld op basis van de grootte van de bedrijven. De aandelen van de HHVO gingen naar de gemeenten aan de lijn, die eigenaar waren van de HHVO. De aandelen van de overige maatschappijen gingen naar particulieren. Door deze constructie bleven de gemeenten lange tijd een belang in B.B.A. houden.
De BBA ging geleidelijk over op gebruik van autobussen. In 1937 werd het personenvervoer per tram gestaakt. Tot 1939 reden er nog trams voor goederenvervoer, maar op 15 november 1939 werd de laatste rit gereden (tussen Veghel en Oss). Het goederenvervoer werd per vrachtwagen voortgezet. De BBA nam de vergunningen van enkele kleine vervoerders over.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef de BBA haar werkzaamheden voortzetten, maar de omstandigheden waren moeilijk door gebrek aan materieel, meer reizigers en brandstofschaarste. De BBA kreeg in de oorlogsjaren de vergunningen van bijna alle buslijnen van de Algemeene Transport Onderneming in Noord-Brabant.[1][2]
Na de Tweede Wereldoorlog begon de wederopbouw. Er waren na de oorlog slechts wrakken overgebleven. Met noodwagens werden opnieuw busdiensten opgezet. In 's-Hertogenbosch, Breda en Tilburg werden stadsdiensten opgezet of overgenomen. Het wagenpark werd vernieuwd en nieuwe stallingen werden gebouwd in 's-Hertogenbosch, Tilburg en Breda. In 1948 was de oorlogsschade compleet hersteld. In dat jaar vervoerde de BBA 27 miljoen reizigers. In 1950 werd een toerbedrijf opgericht, BraBenA (het acroniem voor Brabant – Benelux – Autocars). Sinds 1950 beleefde de BBA een periode van groei.
Op 22 oktober 1959 werd het nieuwe hoofdkantoor in Breda geopend en werd de BBA daar gevestigd. In 1960 zette de BBA een stadsdienst in Helmond op. De BBA consolideerde zich in Brabant door andere vervoerders op te kopen. Vanaf 1945 was het bedrijf flink gegroeid en beleefde in 1963 zijn topjaar met 45 miljoen vervoerde reizigers. Hierna liep het aantal reizigers terug. Door de stijgende welvaart pakten meer mensen de auto. Ook tariefverhogingen om de steeds verder oplopende kosten te dekken droegen bij aan het afnemen van het reizigersaantal. In 1968 beschikte de BBA over 260 bussen en 760 medewerkers. Over het lijnennet van meer dan 1000 kilometer vervoerde de BBA in dat jaar 38 miljoen reizigers. De omzet in dat jaar bedroeg 19 miljoen gulden. De daling in het aantal reizigers kwam vooral tot stand op interlokale lijnen. In het stadsvervoer had de BBA relatief weinig verlies geleden.[1][2]
De BBA nam maatregelen om de teruggang in reizigers te compenseren. In 1968 stopte de BBA met het goederenvervoer. Dit werd overgedragen aan N.V. Bernaards Transport Onderneming (BTO) en Van Gend & Loos. In 1969 stopte de BBA ook met toeractiviteiten van BraBenA, nadat het reizigers door de opkomst van vlieg- en treinreizen afgenomen was.
Met de nota Op weg van '80 naar '80 formuleerde de BBA in 1968 plannen voor de komende tien jaar om het openbaar vervoer weer kostendekkend te maken en meer reizigers in de bus te krijgen en in te spelen op verandering bij de Nederlandse Spoorwegen die toen bezig waren met het opstellen van Spoor naar '75, waarvan Spoorslag '70 onderdeel van uitmaakte. De BBA zag hierin de taak voor zich weggelegd om te zorgen voor goed voor- en natransport. Dialoog met de NS en andere vervoerders werden noodzakelijk geacht door de BBA. De BBA plande vooral het opschroeven van frequenties, integratie van voorstadslijnen met stadslijnen en snelbusdiensten op lange trajecten. De BBA wilde ook inspelen op snel groeiende kernen en stadswijken en het mogelijk maken om een flexibel net aan te leggen waarmee nieuwe of groeiende kernen of wijken beter bediend konden worden. In 1970 was de BBA begonnen met het realiseren van enkele plannen en waren sneldiensten opgezet tussen Eindhoven en Asten, Eindhoven en Uden en tussen 's-Hertogenbosch en Schijndel.[3]
Per 1 januari 1972 verenigde de BBA zich in Eindhoven met Zuidooster en de Eerste Meierijsche Autobedrijf (EMA) tot NV Openbaar Vervoer Eindhoven (OVE). De samenwerking tussen de partijen voorzag in het opzetten van een stadsdienst. De vorige vervoerder, NV City, was kort daarvoor overgenomen door Zuidooster. Maar door een grote garagebrand op 8 mei 1972 raakte de meerderheid van de stadsbussen verloren. Het nieuwe samenwerkingsverband OVE moest ervoor zorgen dat de stadsdienst zo snel mogelijk weer opgepakt kon worden.
In 1973 trad de BBA toe tot het Management Team van ESO. In 1974 begon de BBA met het standaardiseren van de stadsbussen door toetreding bij de Commissie Standaardisering Autobusmaterieel (CSA).[4]
In 1977 begon de BBA een samenwerking met Zuidooster. In Eindhoven mochten de BBA-bussen gebruikmaken van de Zuidooster werkplaats. In ruil daarvoor konden Zuidooster bussen in Tilburg terecht bij de BBA. Heel kort overwogen de BBA en Zuidooster een fusie. Dit idee werd echter snel afgeblazen. Op 1 oktober 1978 vond er een lijnenruil met Zuidooster plaats.[5]
Zuidooster stond de volgende lijnen af aan de BBA:
| Lijn | Route | Via | Nieuwe lijnnummer BBA |
|---|---|---|---|
| Stadsdienst Oss | |||
| Stadsdienst Oss | Ruwaard - Krinkelhoek | Station | Stadsdienst Oss |
| Streekdienst | |||
| Lijn 9 | Eindhoven, Station - 's-Hertogenbosch, Station | Acht, Best, Liempde, Boxtel, Esch, St. Charles, Vught | Lijn 54 |
| Lijn 10 | Eindhoven, Station - Tilburg, Station | Acht, Best, Oirschot, Spoordonk, Heikant, Moergestel | Lijn 41 |
| Lijn 11 | 's-Hertogenbosch, Station - Tilburg, Station | Vught, Helvoirt, Haaren, Oisterwijk, Berkel-Enschot | Lijn 40 |
| Lijn 12 | 's-Hertogenbosch, Station - Tilburg, Station | Vught, IJzerenman, Sparrendaal, Helvoirt, 't Laar, Biezenmortel, Udenhout, Berkel-Enschot | Lijn 39 |
| Lijn 13 | Oss Station - Megen Plantsoen | Macharen | Lijn 62 |
| Lijn 14 | 's-Hertogenbosch Station - Oss Station | Empel, Gewande, 't Wild, Maren, Kessel, Lith, Lithoyen, Teeffelen | Lijn 62 |
| Lijn 15 | Oss Station - Uden Markt | Nistelrode, Heesch | Lijn 57 |
| Lijn 16 | 's-Hertogenbosch Station - Oss Station | Hintham, Rosmalen, Kruisstraat, Nuland, Geffen | Lijn 61 |
De BBA stond de volgende lijnen af aan Zuidooster:
| Lijn | Route | Via | Nieuwe lijnnummer ZO |
|---|---|---|---|
| Eindhoven e.o. | |||
| Lijn 47 (1) | Eindhoven Vaartbroek - Veldhoven Zonderwijk | Catharinaziekenhuis, Station, Politiebureau, Meerveldhoven, (Provincialeweg), Ambachtslaan | Lijn 1 |
| Lijn 48 (2) | Eindhoven De Tempel - Geldrop Coevering/Veldhoven Zonderwijk | Bruggelaan, Station, Glaslaan, Geldrop (Stationsstraat), St. Severinstraat, Europalaan | Lijn 2 |
| Stadsdienst Helmond | |||
| Lijn 1 | West - Eeuwsels | Prins Hendriklaan, Station, Paulus Potterlaan, Astronautenlaan | Lijn 1 |
| Lijn 2 | Eeuwsels - Beisterveldse Broek | Oostende, Station, Azalealaan | Lijn 2 |
| Streekdienst | |||
| Lijn 51 | Eindhoven Station - Helmond Station | Geldrop (Stationsstraat), Mierlo, Mierlo-Hout, Oostende | Lijn 23 |
| Lijn 52 | Eindhoven Station - Helmond Station | Geldrop (Toernooiveld), Mierlo, Mierlo-Hout, Oostende | Lijn 24 |
| Lijn 53 | Eindhoven Station - Helmond Station | Geldrop (Stationsstraat), Heeze, (Asten), Someren, Lierop | Lijn 20 |
| Lijn 54 | Asten Busstation - Weert Station | Someren, Nederweert | Lijn 32 |
| Lijn 58 | 's-Hertogenbosch Station - Helmond Station | Hintham, Rosmalen, Berlicum, Middelrode, Heeswijk-Dinther, Veghel, Erp, Gemert, Beek en Donk, Aarle Rixtel | Lijn 25 (Veghel - Stiphout) Lijn 58 ('s-Hertogenbosch - Vorstenbosch) |
Hierdoor werden de gebieden van de BBA en Zuidooster afgebakend. Grens was de lijn Eindhoven – Veghel – Uden – Oss. De BBA exploiteerde de lijnen in Noord-Brabant ten westen van deze grens. 56 BBA-chauffeurs gingen over naar Zuidooster terwijl 65 Zuidooster-chauffeurs overkwamen naar de BBA.[6]
In deze periode kreeg de BBA weer met problemen te maken. In de spits bleef het reizigersaantal toenemen, in de daluren nam het sterk af. In 1981 werd in BBA-bussen de ESOfoon geïnstalleerd, waarmee de BBA de dienstverlening naar de klant kon verbeteren en werden de bussen in 's-Hertogenbosch uitgerust met VETAG. Ook werden meer buurtbussen ingezet. De BBA nam verder nog twee vervoerders over, Van de Klundert in 1980 en Hoefnagels in 1981. In 1982 trad de BBA toe tot de Vereniging ESO, die ontstond uit het Management Team. Op 1 juni 1982 beschikte de BBA over 121 stadsbussen, 223 streekbussen en 7 buurtbussen.[5] De BBA nam de laatste particuliere vervoerders in Noord-Brabant over, Marijnissen uit Bergen op Zoom en EMA uit Valkenswaard. Hiermee kwam het lijnnetwerk in de Kempen in handen van BBA. Op 1 juni 1983 werd de vervoerder Onze Tram uit de Bommelerwaard overgenomen. Hierdoor kreeg BBA drie lijnen in en rond Rossum erbij. In 1986 startte BBA met de Nederlandse Spoorwegen een proef met de Sneltreinbus tussen Oosterhout en Utrecht.
Door de BBA werd een stadsdienst uitgevoerd in Bergen op Zoom, Roosendaal, Breda, Tilburg en 's-Hertogenbosch en tot een lijnenruil met de Zuidooster ook in Helmond; hiervoor kwam de stadsdienst Oss naar BBA. Oorspronkelijk kende deze stadslijnen allemaal lage lijnnummers maar later werden de stadslijnen per tiental per plaats genummerd om verwarring te voorkomen. Zo kreeg Breda de lijnen tussen 1-20, Bergen op Zoom de lijnen tussen 21 en 30, Roosendaal de lijnen tussen 31 en 40, Tilburg de lijnen tussen 41 en 50, Helmond de lijnen tussen 51 en 60 en 's-Hertogenbosch de lijnen tussen 61 en 70. Tegenwoordig hebben de meeste stadslijnen weer lage lijnnummers bij hun huidige exploitant. Veel wijken werden bediend door 2 tegen elkaar in rijdende lijnen die in elkaar overgingen.
Uiteindelijk werd de BBA onderdeel van de VSN-Groep. Na splitsing van de VSN-groep kwam de BBA in VSN-2. In 1998 stapte de BBA uit de VSN-Groep en ging zelfstandig als provinciaal bedrijf verder. VSN en later Connexxion Holding behield wel een minderheidsaandeel van 47,6%, en de rest ging naar de provincie Noord-Brabant (voor 47,6%). De resterende 4,8% lagen bij de gemeentes Oss, Bergen op Zoom, Roosendaal, Tilburg, Breda en 's-Hertogenbosch, die zich daarvoor verenigd hadden in de BV Stadsvervoer BBA.[7] De BBA was het laatste bedrijf uit de VSN-groep dat werd verkocht.
Op 29 juni 2001 werden de aandelen van de BBA verkocht aan het Franse Compagnie Générale d’Entreprise Automobiles (CGEA) (later Vivendi Environnement) dat BBA onderbracht bij vervoersdochter Connex.[8] De naam Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten verviel en Connex ging BBA (zonder de) als handelsnaam gebruiken. BBA vervoerde op dat moment mensen Midden- en West-Brabant, in de Kempen rond Eindhoven en in Tholen. Na nieuwe aanbestedingen kreeg BBA in 2001 de concessie Brabant-Oost toegewezen, die daarvoor in handen was van Hermes, de opvolger van Zuidooster.[9] Hierdoor had BBA nu de hele provincie Brabant in handen, met uitzondering van stadsvervoer in Eindhoven en Helmond en streekvervoer in de regio SRE/De Peel.
Onder de naam BBA won Connex concessies in de provincies Gelderland (Veluwe) en Utrecht (Utrecht-Noordwest). Tevens werd ook de concessie voor openbaar vervoer te water tussen Vlissingen en Breskens gewonnen die uitgevoerd werd onder de naam BBA Fast Ferries. Connex gaf aan de handelsnaam BBA te blijven hanteren en nieuwe aanwinsten ook onder deze naam te gaan exploiteren.
Uiteindelijk besloot Vivendi Environnment na omstandigheden met dochter Vivendi Universal haar naam te wijzigen in Veolia Environment en kort daar na in 2006 besloot Veolia om Connex verder te laten gaan als Veolia Transport. In Nederland werd de dochter Veolia Transport Nederland opgericht waar de toenmalige Connexbedrijven BBA, Limex en Stadsbus Maastricht deel van uit gingen maken. De bestaande concessies bleven de naam BBA-Connex dragen, maar bij nieuwe aanbestedingen schreef Veolia Transport zich nog enkel onder haar nieuwe naam in.
Het vervoer in Midden- en West-Brabant ging per 1 januari 2007 met een nieuwe dienstregeling verder onder de naam Veolia Transport Brabant, nadat Veolia Transport de nieuwe concessie had gewonnen. Hierdoor verdween de naam BBA uit het grootste deel van Noord-Brabant, aangezien de concessies Meierij en Oost-Brabant aan Arriva werden gegund.[10]
Verder veranderde de naam BBA Fast Ferries naar Veolia Fast Ferries.[11] Met ingang van een nieuwe dienstregeling op 8 september 2007 veranderde ook de naam van BBA Veluwe in Veolia Transport Veluwe, hoewel de concessie daar nog niet afgelopen was.[12]
De concessies SRE/De Kempen en Utrecht-Noordwest, die liepen tot medio december 2008, werden onder de naam BBA uitgereden. Bij de aanbestedingen voor het SRE gebied had Veolia Transport zich onder eigen naam ingeschreven.[13] Ook bij de nieuwe aanbesteding in Utrecht schreef Veolia zich in als Veolia Transport.[14] Beide concessie werden uiteindelijk aan andere vervoerders gegund. Op 13 december 2008 kwam een einde aan BBA. Op deze dag verliepen de concessies in Utrecht en het SRE gebied. Vanaf 14 december reden nieuwe vervoerders in het gebied. Hiermee kwam na bijna 75 jaar een einde aan de naam BBA, welke in al die tijd in Noord-Brabant een vertrouwd gezicht is geweest.
De concessies in Noord-Brabant die tot nu toe door BBA werden uitgevoerd, werden in 2005 opnieuw aanbesteed. Bedoeling was dat de nieuwe concessies op 1 januari 2006 zouden ingaan. Bij deze aanbesteding werden de concessies gegund aan Arriva (Interliner Breda/Oosterhout – Utrecht), Connexxion (Midden- en West-Brabant) en Hermes (Meijerij en Oost-Brabant).
Op 18 juli 2005 werd bekend dat de provincie een fout in de gunningsprocedure heeft gemaakt en dat Arriva ook winnaar is van de gunning voor het gebied Noordoost Noord-Brabant. Kortom, een onduidelijke situatie in het Brabantse OV. BBA ging vanwege fouten in de procedure in beroep tegen de gunning aan de partijen Connexxion, Arriva en Hermes. Hieruit vloeide voort dat de aanbesteding opnieuw gedaan moest worden en de gewenste overgangsdatum (januari 2006) niet kon worden gehaald. De lopende concessies werden daarom met een jaar verlengd.[9]
Juni 2006 werd de uitslag van de tweede aanbesteding bekend: BBA bleek alsnog buiten de boot te vallen, en de concessies werden per 10 december 2006 gegund aan Connexxion en Hermes.
In oktober 2006 kwam naar buiten dat Connexxion en Hermes een fout in hun offerte hadden gemaakt en zich wilden terugtrekken door dreigend miljoenenverlies. De provincie wilde dat Connexxion en Hermes zich zouden houden aan het contract en beide partijen spanden een rechtszaak aan. Hierdoor ontstonden er bij de buschauffeurs van BBA grote onduidelijkheden en onzekerheden over hun toekomst en er volgden acties. Op maandag 14 oktober werd het busvervoer in de ochtend plat gegooid in een wilde staking. In de avond reden de bussen weer en was het vervoer gratis ter compensatie van de niet aangekondigde staking. Er begonnen onderhandelingen tussen provincie, BBA, Hermes en Connexxion. Deze liepen op niets uit zodat de chauffeurs op 18 oktober weer gingen staken. De hele dag reed geen bus. Op maandag 23 oktober en dinsdag 24 oktober werd er ook gestaakt, alleen in het ochtend- en middagspits reden er bussen. In de nacht van 24 op 25 oktober werd bekendgemaakt dat door alle partijen een nieuw plan goedgekeurd was. Hierdoor zou BBA in Midden- en West-Brabant blijven rijden en nam Arriva het vervoer in Noord-Oost Brabant per 10 december over van BBA.[9] Tevens verloor BBA de concessie in Tholen aan Connexxion. Doordat BBA echter er in eerste instantie van uitging dat het niet meer in Brabant mocht blijven rijden, had men besloten om oude bussen te verkopen. Hierdoor ontstond een tekort aan bussen toen bekend werd dat de concessies alsnog aan BBA gegund werden. Dat tekort werd opgevangen doordat Connexxion bussen voor onbepaalde tijd beschikbaar heeft gesteld aan BBA.
Op 28 januari 2008 werd bekendgemaakt dat Hermes de aanbesteding van het gehele SRE-gebied heeft gewonnen. Dit betekende dat BBA de concessie voor De Kempen per 14 december 2008 verloor.[15]
De provincie Utrecht maakte haar uitslag op 26 maart 2008 bekend, alle concessies worden gegund aan Connexxion.[16] Dit betekende dat BBA ook de concessie voor Utrecht-Noordwest per 14 december 2008 verloor.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
