Loading AI tools
bestuurlijke arrondissement in de provincie Antwerpen, België Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Het arrondissement Mechelen is een van de drie arrondissementen van de Belgische provincie Antwerpen. Het arrondissement heeft een oppervlakte van 510,22 km² en telde 359.299 inwoners op 1 januari 2024.
Arrondissement in België .svg){kind=small} | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Vlaanderen | ||
| Provincie |  Antwerpen | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
511,83 km² (2022) 65,01% 16,89% 18,1% | ||
| Coördinaten | 51°3'NB, 4°30'OL | ||
| Bevolking (Bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
359.299 (01/01/2024) 49,19% 50,81% 701,99 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 19,41% 59,42% 21,17% | ||
| Buitenlanders | 7,9% (01/01/2024) | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 22.568 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 5,9% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Gemeenten | 13 (tot 2018) 12 (sinds 2019) | ||
| Deelgemeenten | 41 | ||
| NIS-code | 12000 | ||
| |||
De streekintercommunale is IGEMO. Inzake afvalbeheer is ook de intercommunale IVAREM actief.
Het toponiem "Mechelen" verwijst naar de hoofdplaats van dit arrondissement, de stad Mechelen. Deze stad werd voor het eerst in een oorkonde uit 1008 vermeld, onder de naam Machlines. Later veranderde deze in Machele (12e eeuw), Mechgelme (14e eeuw) en uiteindelijk Mechelen (15e eeuw). De naam van de stad zou afgeleid zijn van het woord "mahal", dat naar een vergader- of gerechtsplaats verwijst.
Het arrondissement Mechelen ontstond in 1800 als derde arrondissement in het departement Twee Neten. Het bestond oorspronkelijk uit de kantons Duffel, Heist-op-den-Berg, Lier, Mechelen en Puurs.
In 1977 verhuisde de toenmalige gemeente Muizen, die tot op dat moment nog tot het arrondissement Halle-Vilvoorde behoorde, naar het arrondissement Mechelen en werd ze bij de stad Mechelen gevoegd.
Het arrondissement was tot 2014 zowel een bestuurlijk als een gerechtelijk arrondissement. In 2014 is het gerechtelijk arrondissement Mechelen opgegaan in het gerechtelijk arrondissement Antwerpen.
Op 1 januari 2019 werden de gemeenten Puurs en Sint-Amands samengevoegd tot de nieuwe gemeente Puurs-Sint-Amands. Hiermee verminderde het aantal gemeenten in het arrondissement van dertien naar twaalf.
Het arrondissement Mechelen ligt grotendeels binnen de Vlaamse Ruit. Het territorium bestrijkt de zuidelijke gemeenten van de provincie Antwerpen. van Bornem aan de Schelde tot het Kempische Heist-op-den-Berg. De hoofdplaats is Mechelen. Het arrondissement heeft een oppervlakte van 510,22 km².
Het hoogste punt van het arrondissement, de Beerzelberg is gelegen in de Putse deelgemeente Beerzel en is 51,60 meter. Het is tevens het hoogste punt van de provincie Antwerpen.
Het op een na hoogste punt van het arrondissement (en provincie) is de "Heistse Berg" te Heist-op-den-Berg. De "Heistse Berg" is een getuigenheuvel met een hoogte van 48 meter.
In het oosten van het arrondissement ligt in de gemeente Nijlen de samenvloeiing van de Grote en de Kleine Nete. Deze stroomt vervolgens als de Nete naar Lier, Duffel (waar de Itterbeek en de Babelsebeek in haar uitmonden), Sint-Katelijne-Waver (Vrouwvliet) om te Rumst in het arrondissement Antwerpen samen met de Dijle de Rupel te vormen.
De Dijle komt het arrondissement binnen uit het zuiden en wordt in Mechelen gesplitst tot de Binnen Dijle en de Buiten Dijle. Ter hoogte van het Zennegat in Walem voegt zich de Zenne bij de Dijle vlak voor deze samen met de Nete de Rupel vormt te Rumst.
Daarnaast liggen in het westen van het arrondissement de gemeenten Bornem en Sint-Amands aan de Schelde.
Ten slotte zijn er ook nog het Zeekanaal Brussel-Schelde de Leuvense Vaart en het Netekanaal.
De pedologie stelt dat de bodem van het arrondissement voornamelijk bestaat uit natte zand- en lemig-zandgronden. De zuidelijke gemeenten hebben een natte leemgrond. Alle drie worden ze gerekend tot de podzolgronden (askleurige bodems).
De stratigrafie stelt dat de gesteenten in het arrondissement zich tijdens diverse tijdsvakken vormden. Zo stamt de streek rond Bornem uit het Oligoceen, de streek rond Mechelen (stad) uit het Jura en de streek rond Lier uit het mioceen.
De lithologie stelt dat de bodem bestaat uit zand uit het tertiair en pleistoceen en klei uit het tertiair.
Het arrondissement ligt op de grens van de geografische streken Groentestreek (westen) en Zandlemig Vlaanderen (oosten).
Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen deelt de stad Mechelen in als regionaalstedelijk gebied en Lier en Heist-op-den-Berg als kleinstedelijke gebieden. Voorts worden de gemeenten Bornem, Duffel, Puurs en Willebroek als specifieke economische knooppunten genoemd.
| Aangrenzende arrondissementen | ||||
|---|---|---|---|---|
| Sint-Niklaas | Antwerpen | |||
 |
||||
| Dendermonde | Turnhout | |||
| Halle-Vilvoorde | Leuven | |||
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| Jaar | Aantal[1] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 297.168 | 100,0 |
| 1993 | 298.377 | 100,4 |
| 1994 | 299.299 | 100,7 |
| 1995 | 300.692 | 101,2 |
| 1996 | 301.060 | 101,3 |
| 1997 | 302.361 | 101,7 |
| 1998 | 303.856 | 102,3 |
| 1999 | 305.156 | 102,7 |
| 2000 | 305.670 | 102,9 |
| 2001 | 306.413 | 103,1 |
| 2002 | 307.433 | 103,5 |
| 2003 | 308.665 | 103,9 |
| 2004 | 309.865 | 104,3 |
| 2005 | 311.472 | 104,8 |
| 2006 | 314.243 | 105,7 |
| 2007 | 316.224 | 106,4 |
| 2008 | 319.057 | 107,4 |
| 2009 | 321.788 | 108,3 |
| 2010 | 324.311 | 109,1 |
| 2011 | 327.323 | 110,1 |
| 2012 | 329.395 | 110,8 |
| 2013 | 331.288 | 111,5 |
| 2014 | 333.132 | 112,1 |
| 2015 | 335.418 | 112,9 |
| 2016 | 337.339 | 113,5 |
| 2017 | 340.410 | 114,6 |
| 2018 | 342.945 | 115,4 |
| 2019 | 344.818 | 116,0 |
| 2020 | 347.125 | 116,8 |
| 2021 | 348.539 | 117,3 |
| 2022 | 351.106 | 118,2 |
| 2023 | 356.300 | 119,9 |
| 2024 | 359.299 | 120,9 |
Globaal genomen worden de dialecten uit het arrondissement ingedeeld onder het Brabants[2]. Verder vallen de dialecten verder onder te verdelen als Kempen-Brabants en vervolgens Zuiderkempens[3].
De gemeenten uit het arrondissement Mechelen liggen verdeeld over twee bisdommen, namelijk het aartsbisdom Mechelen-Brussel en het bisdom Antwerpen.
Dekenaat Mechelen: De 37 parochies van de gemeenten Bonheiden, Duffel, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Zemst zijn gegroepeerd in vijf federaties die deel uitmaken van het dekenaat Mechelen in het vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen in het Aartsbisdom Mechelen-Brussel.
Dekenaat Klein-Brabant: De 23 parochies van de gemeenten Bornem, Puurs, Sint-Amands en Willebroek zijn gegroepeerd in 3 federaties die deel uitmaken van het dekenaat Klein-Brabant. Net als het dekenaat Mechelen behoort dit tot het vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen in het aartsbisdom Mechelen-Brussel.
Dekenaat Rupel-Nete: De 32 parochies van de gemeenten Berlaar, Heist-op-den-Berg, Lier, Nijlen en Putte zijn gegroepeerd in 4 federaties die deel uitmaken van het dekenaat Rupel-Nete. Daarnaast maken ook de parochies uit de gemeenten Aartselaar, Boechout, Boom, Edegem, Hemiksem, Hove, Kontich, Lint, Mortsel, Ranst, Rumst, Schelle en Zandhoven in het arrondissement Antwerpen deel uit van dit dekenaat dat tot het Bisdom Antwerpen behoort.
Er bevinden zich drie protestantse parochies in het arrondissement. Deze behoren tot het District Antwerpen-Brabant-Limburg van de Verenigde Protestantse kerk in België en zijn alle drie in Mechelen gelegen.
In het arrondissement Mechelen bevinden zich zes moskeeën in Turkse traditie (2 in Lier, 2 in Willebroek en 2 in Sint-Amands. Daarnaast zijn er nog vijf in de Marokkaanse traditie (2 in Mechelen, 2 in Willebroek en 1 in Lier). Het merendeel van de moslims in het arrondissement zijn Soennieten (سونى).
Er bevindt zich één boeddhistische tempel in het arrondissement, namelijk in de stad Mechelen. De tempel, Wat Dhammapateep, behoort tot de theravadische traditie.
De belangrijkste spoorlijnen zijn:
Verschillende buslijnen van de vervoersmaatschappij De Lijn verbindt de gemeenten van het arrondissement onderling en de omliggende arrondissementen. De belangrijkste "busstations" zijn Mechelen, Lier, Willebroek en Heist-op-den-Berg. Er rijden geen trams in het arrondissement.
De belangrijkste autostrades die het arrondissement doorkruisen zijn de E19 en de A12. Daarnaast hebben de steden Lier (R16) en Mechelen (R12) elk een ringweg.
De belangrijkste Gewestwegen binnen het arrondissement zijn de N1, N10, N13, N14, N15, N15a, N16, N17, N26, N105, N108, N109, N149, N159 en de N259.
Op arrondissementsniveau zijn er twee overlegorganen tussen werkgevers- en werknemersorganisaties: de Sociaal-Economische Raad van de Regio (SERR) en het Regionaal Economisch Sociaal Overlegcomité (RESOC). De SERR Mechelen is bipartiet samengesteld en de RESOC Mechelen tripartiet, dit wil zeggen dat er ook vertegenwoordigers van de gemeenten en provincies aan deelnemen. Het bevoegdheidsgebied van de RESOC Mechelen en de SERR Mechelen komt overeen met de oppervlakte van het arrondissement. Beide overlegorganen komen op regelmatige basis samen.
RESOC Mechelen heeft onder meer de bevoegdheid om het streekpact op te stellen[5], dit is een strategische visie op de sociaal-economische ontwikkeling van de streek met een duur van zes jaar. Daarnaast kunnen steden, gemeenten en de Vlaamse Regering het orgaan om advies vragen over sociaal-economische kwesties. De twee voornaamste beleidsterreinen van het RESOC zijn economie en werkgelegenheid. RESOC Mechelen is samengesteld uit 8 vertegenwoordigers van de lokale werknemersorganisaties (ABVV, ACV en ACLVB), 8 vertegenwoordigers van de werkgeversorganisaties (Voka, UniZO, Boerenbond en Verso) en ten slotte 4 vertegenwoordigers van de gemeenten en 4 voor de provincie. Daarnaast kan RESOC Mechelen autonoom beslissen om bijkomende organisaties of personen uit te nodigen.[6] Voorzitster van RESOC Mechelen is Caroline Gennez.[7]
SERR Mechelen heeft als belangrijkste taak de verschillende overheden te adviseren over hun werkgelegenheidsinitiatieven voor de eigen streek. Daarnaast houdt de raad in de gaten hoe de werkgelegenheid zich ontwikkelt in de regio, met specifieke aandacht voor kansarme groepen. Naast de sociale partners maakt ook VDAB Mechelen er deel van uit.[8]
Beide overlegorganen worden overkoepeld door het Erkend Regionaal Samenwerkingsverband (ERSV), een juridische hulpstructuur op provinciaal niveau, die verantwoordelijk is voor het personeels- en financiële beheer van de verschillende SERR's en RESOC's binnen de provincie Antwerpen.[9]
De gemiddelde werkzaamheidsgraad in het arrondissement bedroeg in 2003 67,8% van de actieve bevolking (leeftijdscategorie 18 tot en met 64 jaar) en bedroeg dus 0,8 meer dan het Vlaams gemiddelde. De gemeenten Berlaar, Nijlen, Willebroek en de stad Mechelen deden slechter dan dit Vlaams gemiddelde. Puurs en Putte deden dan weer beduidend beter (+70%).
In 2003 werden er 122 649 banen in het arrondissement aangeboden, dit maakt een werkgelegenheidsgraad van 64,2%. Theoretisch gezien maakt dat er per baan 1,56 personen in de regio beschikbaar waren. In de praktijk verschilt deze werkgelegenheidsgraad echter sterk per gemeente. Zo waren er in Sint-Amands 3,77 inwoners per baan beschikbaar en in de gemeente Puurs slechts 1,09 personen per baan.
Tussen 1998 en 2003 steeg het aantal arbeidsplaatsen in het arrondissement met 12 591, een stijging van 11,4%. Deze bijkomende banen werden voornamelijk gerealiseerd in Mechelen (+5.973 arbeidsplaatsen) en Puurs (+2.630).
De activiteitsgraad (de mate waarin de bevolking van een regio op arbeidsleeftijd actief is op de arbeidsmarkt) bedroeg op 30 juni 2005 74,8%, wat beduidend beter is dan het Vlaams gemiddelde (74%), en een stijging inhoudt van 1,7% in verhouding met 2003. De activiteitsgraad steeg voor alle leeftijdsklassen uitgezonderd de 65-plussers en de 18- tot 30-jarigen. De sterkste stijging betrof deze in de leeftijdsklasse 50- tot 54-jarigen met 7% en 55- tot 59-jarigen met 4,1%.
Er waren in december 2006 9599 (6,67%) werklozen.[10] Een jaar later daalt het werkloosheidcijfer zelfs onder het magische aantal van de 8000.[11] De kredietcrisis en de daaropvolgende economische crisis strooien echter roet in het eten. Talloze banen verdwijnen door collectieve ontslagen. In maart 2009 bedroeg de werkloosheid in het arrondissement Mechelen opnieuw 6,33 procent (9367). Dat houdt een stijging in van bijna een vijfde in vergelijking met 2009.[12] Vooral de stad Mechelen heeft een hoog werkloosheidspercentage (9,2% - 3367).
| Jaar | Werkloosheidsgraad in % |
|---|---|
| 12/2001 | 6,27% |
| 12/2002 | 7,07% |
| 12/2003 | 7,67% |
| 12/2004 | 8,42% |
| 12/2005 | 8,22% |
| 12/2006 | 6,27% |
| 12/2007 | ? |
| 12/2008 | 5,3% |
| 01/2009 | 6,08% |
| 01/2010 | 7,09% |
| 09/2010 | 7,05%[13] |
De jeugdwerkloosheid (2010) ligt erg hoog omwille van de economische crisis. Sinds juli 2010 is er echter een kentering merkbaar. Aanvankelijk deed zich een stagnatie voor, sinds september daalde de werkloosheid ook effectief. Jeugdwerkloosheid blijft echter een groot probleem in het arrondissement. Jongeren maken maar liefst 25,8% uit van de totale werkloosheid[13].
Het aantal langdurig werkzoekenden is toegenomen ten opzichte van voor de crisis (+21,7%) en september 2009 (+10,7%)[13].
De allochtone werkloosheid is in juli 2010 met 7,7% toegenomen ten opzichte van september 2009. Personen van allochtone afkomst maken hierdoor 24% uit van de totale werkloosheid. Dit is 1,7% meer dan het Vlaamse gemiddelde[13].
Particulieren en bedrijven kunnen bij IGEMO terecht voor het aankopen van een perceel of gebouw, adviesverlening inzake wonen, een actie of campagne op het vlak van milieu, natuur en/of duurzame ontwikkeling …
In bijna elke gemeente en/of deelgemeente bevindt zich ten minste één kleuter- en lagere school. Alle onderwijsnetten zijn vertegenwoordigd in het arrondissement.
De scholen die onder de onderwijskoepelorganisatie RAGO vallen:
De scholen die onder de onderwijskoepelorganisatie POV vallen:
De scholen die onder de onderwijskoepelorganisatie OVSG vallen:
De scholen die onder de onderwijskoepelorganisatie VVKBaO vallen:
De belangrijkste voetbalclubs van het arrondissement zijn KV Mechelen speelt in de Eerste klasse en het voormalige K. Lierse SK speelde in de Tweede klasse. SK Lierse werd vijfmaal landskampioen (1932 · 1941 · 1942 · 1960 · 1997) en won tweemaal de Beker van België (1969 · 1999) en eveneens tweemaal de Belgische Supercup (1997 · 1999). KV Mechelen werd viermaal landskampioen (1943 · 1946 · 1948 · 1989) en won eenmaal de Beker van België (1987), 1x de Europese Beker voor Bekerwinnaars (1988) en 1x de nationale (1987) en de Europese supercup (1988).
Daarnaast voetballen ook het nieuwe K. Lierse SK (1e klasse B), KSK Heist (2de klasse), KSV Bornem, K. Lyra-Lierse en KRC Mechelen en KFC Nijlen (3de klasse) en KFC Duffel (4de klasse) in de landelijke competities.
Tot 1995 speelde Racing Mechelen in de eerste klasse, in dat jaar fusioneerde ze met Sobabee tot de Antwerp Giants. De club werd 15 keer landskampioen en won negenmaal de Beker van België. Momenteel heeft het arrondissement geen enkele club meer in de hoogste afdeling.
VC Argex Duvel Puurs, een club die ontstaan uit de fusie van VC Breendonk, VC Puurs en later Ruisbroek VC speelt in de Liga A (heren).
Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in het arrondissement Mechelen of een andere significante band met het arrondissement hebben:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
