Derde divisie (voetbal Nederland)

De Derde Divisie is het vierde niveau van het Nederlands voetbal. Tot en met het seizoen 2015/16 was dit het derde niveau onder de naam Topklasse. Het niveau bestaat uit twee competities, een voor zaterdagteams en een voor zondagteams. Vanuit de Derde Divisie is er promotie mogelijk naar de Tweede Divisie, dan wel degradatie naar de Vierde Divisie (voorheen de Hoofdklasse).

Derde Divisie (voorheen Topklasse)
Land	Nederland
Bond	KNVB
Niveau	4 (vanaf 2016) 3 (2010–2016)
Opgericht	2010 (als Topklasse) 2016 (als Derde Divisie)
Systeem	Competitie
Promotie naar	Tweede Divisie
Degradatie naar	Vierde Divisie
Aantal teams	36 (twee poules van 18 clubs)
Huidige kampioen	2022/23: Zaterdag: ACV Zondag: ADO '20
Recordkampioen	Zaterdag: SV Spakenburg (3x) Zondag: Achilles '29 en FC Lienden (2x)
Huidig seizoen	2024/25
Portaal    Voetbal

In de tijd dat het niveau Topklasse heette, was dit het hoogste amateurniveau binnen de voetbalpiramide. Promoveren naar het profniveau (Eerste Divisie) was wel mogelijk, maar gebeurde in de praktijk slechts twee keer.

Geschiedenis

De Topklasse was bedoeld om als brug te dienen tussen het betaald voetbal en amateurvoetbal, om zo doorstroming tussen profs en amateurs mogelijk te maken. Degradatie vanuit de Eerste Divisie was immers sinds de opheffing van de Tweede Divisie na het seizoen 1970/71 niet meer mogelijk. Ook kon er geen promotie plaatsvinden op basis van sportieve gronden vanuit het amateurvoetbal. De voetbalclubs die in het recente verleden vanuit het amateurvoetbal in de Eerste Divisie zijn toegelaten, hebben dat vooral te danken aan regionale en/of historische redenen, ofwel aan een gedegen ondernemingsplan. Een dergelijk gesloten systeem was vrijwel nergens meer in Europa te vinden, zeker niet in de grotere voetballanden.

Hoewel met de invoering van de Topklasse in 2010 op papier een eind kwam aan het gesloten systeem van het betaald voetbal in Nederland, bleek er bij de clubs in de Topklasse weinig interesse in promotie naar de Eerste Divisie te bestaan. Enkel profclub FC Oss heeft als degradant uit de Eerste Divisie in 2009/10 en vervolgens eerste kampioen van de Topklasse zondag gebruikgemaakt van het promotierecht. De licentie-eisen voor het betaald voetbal en hoge extra kosten voor amateurverenigingen om de stap naar boven te maken, zorgden ervoor dat geen enkele amateurvereniging wilde promoveren onder de geldende voorwaarden. Toen de Eerste Divisie op de schop ging na enkele faillissementen in korte tijd, besloot Achilles '29 na het seizoen 2012/13 onder versoepelde voorwaarden de stap wél te maken.^[1]

Sinds het seizoen 2016/17 is echter de semi-professionele Tweede Divisie heringevoerd, waardoor doorstroming via een verplichte promotie/degradatieregeling een feit is. Ook de Topklasse onderging een naamswijziging. Vanaf dat seizoen kreeg de Topklasse de naam Derde Divisie. Dit is in verband met de duidelijkheid van de structuur: aan deelname van een divisie zijn licenties vereist. Wijzigingen aan de competitiestructuur werden er niet gedaan.^[2][3] De Derde Divisie bleef uit twee competities bestaan, een voor zaterdagteams en een voor zondagteams.

De scheiding tussen het zaterdag- en zondagvoetbal zou vanaf 2023 ook komen te vervallen in de Derde Divisie. Daardoor kan de competitie in twee regionale poules worden ingedeeld in plaats van op speeldag. Aan amateurverenigingen wordt vooraf aan het seizoen gevraagd of het de thuiswedstrijden op zaterdag of zondag wil afwerken. Van deze regel mag worden afgeweken door principiële zaterdagclubs die het recht behouden om op zaterdag te spelen.^[4]

Algeheel amateurkampioenschap

Tot en met het seizoen 2015/16 streden de winnaars van beide Topklasse-competities om het algeheel kampioenschap. Voor de invoering van de Topklasse streden de winnaars van de Hoofdklasse om dit kampioenschap. Doordat het gat tussen het prof- en amateurniveau verkleind werd, werd er ook besloten om het algeheel amateurkampioenschap niet meer te houden.

Promotie/degradatie

Promotie naar Tweede Divisie

Situatie vanaf 2016

De KNVB voerde vanaf het seizoen 2016/17 de Tweede Divisie weer in, als brug tussen de amateur- en profafdeling. Het seizoen 2015/16 diende als overgangsjaar, waarbij uit beide Topklasses zeven clubs promoveerden naar de Tweede divisie, aangevuld met vier beloftenteams van profclubs. Vanaf dat moment werd promotie verplicht en zou de doorstroming tussen amateurs en profs vanaf seizoen 2016/17 werkelijkheid worden.^[5] Na het overgangsjaar promoveren de kampioenen van beide Derde Divisies, terwijl de twee laagst geklasseerde clubs van de Tweede Divisie degraderen naar de Derde Divisie. De zes (vervangende) periodekampioenen van de Derde divisie en de nummers 15 en 16 van de Tweede Divisie spelen om twee plaatsen op het hoogste amateurniveau. Ook bestaat de Derde Divisie vanaf dat seizoen uit achttien clubs.^[6]

Situatie voor 2016

De winnaar van de finale om het algeheel amateurkampioenschap had het recht om te promoveren naar het betaald voetbal en kwam dan uit in de Eerste Divisie. Als deze club van dit recht op promotie gebruik wilde maken, moest zij aan minimale eisen van het betaald voetbal voldoen. Indien deze club van dit recht afzag, mocht de verliezend finalist van dit recht gebruikmaken. Alleen wanneer een club zou promoveren, degradeerde de nummer laatst van de Eerste divisie naar de Topklasse.

Alleen FC Oss en Achilles '29 hebben gebruikgemaakt van het promotierecht. De eerste club was het seizoen voor de oprichting van de Topklasse uit de Eerste Divisie gedegradeerd, de laatste club promoveerde onder versoepelde voorwaarden, nadat er wegens faillissementen twee plekken in de Eerste Divisie waren vrijgekomen.

Degradatie naar de Hoofdklasse

Situatie vanaf 2016

De nummers 17 en 18 van beide afdelingen van de Derde Divisie degraderen sinds 2016/17 naar de Hoofdklasse. De nummers 15 en 16 uit de twee Derde Divisies spelen met de (vervangende) periodekampioenen uit de vier Hoofdklassen om twee plaatsen in beide Derde Divisies.

Situatie voor 2016

In beide Topklassen degradeerden de nummers 14 t/m 16. De nummer 13 speelde samen met de algehele periodekampioen van de drie verschillende Hoofdklassen nacompetitie om degradatie naar de Hoofdklasse te voorkomen en zich te handhaven in de Topklasse.^[7] Aan het einde van het seizoen 2015/16 degradeerde alleen de nummer 16 van beide competities naar de Hoofdklasse en speelden de nummers 15 met de periodekampioenen de nacompetitie. Doordat WKE in het seizoen 2015/16 failliet ging, degradeerde er bij de zondag Topklasse echter geen enkele club rechtstreeks.

Statistieken

Kampioenen

Topklasse

Seizoen	Kampioen zaterdag	Kampioen zondag	Algemeen amateurkampioen	Promotie naar Eerste Divisie
2010/11	IJsselmeervogels	FC Oss	IJsselmeervogels	FC Oss
2011/12	Spakenburg	Achilles '29	Achilles '29	*
2012/13	Katwijk	Achilles '29	Katwijk	Achilles '29 **
2013/14	Spakenburg	AFC	Spakenburg	*
2014/15	Kozakken Boys	FC Lienden	FC Lienden	*
2015/16	Excelsior Maassluis	FC Lienden	Excelsior Maassluis	***

* Beide teams zagen af van promotie naar de Eerste Divisie.

** Beide teams zagen af van reguliere promotie, maar Achilles promoveerde alsnog na herstructurering van de Eerste Divisie.

*** Geen promotie naar de Eerste Divisie mogelijk. Door herstructurering van de competities, promoveerden de zeven beste clubs van beide competities naar de Tweede Divisie.

Derde Divisie

Seizoen	Kampioen zaterdag	Kampioen zondag
2016/17	IJsselmeervogels	ASV De Dijk
2017/18	Spakenburg	Jong Vitesse
2018/19	Noordwijk	Jong FC Volendam
2019/20	Geen kampioenen[8]
2020/21
2021/22	FC Lisse	OFC
2022/23	ACV	ADO '20
	Kampioen Derde divisie A	Kampioen Derde divisie B
2023/24	RKAV Volendam	BVV Barendrecht

Aantal seizoenen (2010–2016)

Aantal seizoenen (2010/11-2015/16)
Club	/6
AFC	6
Barendrecht	6
Capelle	6
EVV	6
HHC Hardenberg	6
IJsselmeervogels	6
JVC Cuijk	6
FC Lienden	6
FC Lisse	6
Rijnsburgse Boys	6
Spakenburg	6
De Treffers	6
VVSB	6
GVVV	5
HBS-Craeyenhout	5
HSC '21	5
WKE	5
Excelsior '31	4
Genemuiden	4
Haaglandia	4
Katwijk	4
Kozakken Boys	4
Scheveningen	4
UNA	4
Achilles '29	3
ADO '20	3
Excelsior Maassluis	3
HVV Hollandia	3
Noordwijk	3
ONS Boso Sneek	3
ARC	2
Argon	2
FC Chabab	2
Gemert	2
Harkemase Boys	2
USV Hercules	2
FC Hilversum	2
Hoek	2
Koninklijke HFC	2
RKSV Leonidas	2
OJC Rosmalen	2
Quick '20	2
Sneek Wit Zwart	2
Sparta Nijkerk	2
Ajax (amateurs)	1
Baronie	1
Be Quick 1887	1
CSV Apeldoorn	1
DETO Twenterand	1
Dijkse Boys	1
DVS '33 Ermelo	1
HFC EDO	1
Flevo Boys	1
Jodan Boys	1
Juliana '31	1
Magreb '90	1
Montfoort	1
FC Oss	1
RVVH	1
SteDoCo	1
TEC	1
Ter Leede	1
UDI’19/CSU	1

Eeuwige ranglijsten Topklasse

Doordat de Derde Divisie sinds het seizoen 2016/17 het vierde niveau is geworden, zullen de eeuwige ranglijsten niet meer verder worden bijgewerkt. De onderstaande eeuwige ranglijsten hebben alleen betrekking op de seizoenen 2010/11–2015/16, waarin de Derde Divisie nog Topklasse heette en het hoogste amateurniveau was.

Eeuwige ranglijst Topklasse zaterdagteams 2010–2016
pos	Club	GS	W	G	V	P	DV	DT	DS
1.	Spakenburg	180	93	38	49	317	403	266	+137
2.	Rijnsburgse Boys	180	85	48	47	303	368	257	+111
3.	HHC Hardenberg	180	81	27	62	300	336	257	+79
4.	IJsselmeervogels	180	80	38	62	278	323	270	+53
5.	Barendrecht *	180	78	41	61	269	290	246	+44
6.	GVVV	150	76	23	51	251	304	229	+75
7.	Capelle	180	68	44	68	248	261	252	+9
8.	Katwijk	150	73	34	45	247	316	231	+85
9.	FC Lisse	180	64	49	67	241	279	292	−13
10.	Kozakken Boys	120	64	15	41	207	245	188	+57
11.	Excelsior '31	120	46	20	54	158	188	233	−45
12.	Scheveningen	120	41	58	51	151	184	193	−9
13.	Excelsior Maassluis	90	42	20	28	146	132	130	2
14.	Genemuiden	120	42	20	58	146	225	268	−43
15.	Noordwijk	90	37	24	29	135	157	147	+10
16.	ONS Boso Sneek	90	32	14	44	110	139	193	−54
17.	Harkemase Boys	60	19	9	32	66	92	113	−21
18.	Hoek	60	14	14	32	56	66	101	−35
19.	Sparta Nijkerk	60	13	17	30	56	76	122	−46
20.	SV ARC	60	11	10	39	43	78	149	−71
21.	DVS '33	30	10	9	11	39	57	53	+4
22.	Jodan Boys	30	9	5	16	32	38	58	−20
23.	CSV Apeldoorn	30	8	8	14	32	46	69	−23
24.	SteDoCo	30	8	6	16	30	41	72	−31
25.	Flevo Boys Emmeloord	30	7	8	15	29	40	68	−28
26.	Ajax (amateurs)	30	6	10	14	28	38	57	−19
27.	SVZW	30	7	4	19	25	36	72	−36
28.	RVVH	30	6	4	20	22	32	60	−28
29.	Ter Leede	30	6	4	20	22	32	70	−38
30.	Montfoort *	30	4	8	18	18	34	73	−39
31.	DETO Twenterand	30	2	1	27	7	18	85	−67
* Punten in mindering (zijn in de ranglijst er al vanaf gehaald). Barendrecht 6 punten in mindering, in het seizoen 2011/2012 Montfoort 2 punten in mindering, in het seizoen 2011/2012

Eeuwige ranglijst Topklasse zondagteams 2010–2016
pos	Club	GS	W	G	V	P	DV	DT	DS
1.	De Treffers	179	81	40	58	283	331	245	+86
2.	FC Lienden	177	81	39	57	282	290	252	+38
3.	AFC	179	79	40	60	277	325	270	+55
4.	VVSB	178	77	39	62	270	276	240	+36
5.	EVV	178	72	47	59	263	231	205	+26
6.	JVC Cuijk	178	75	34	69	259	307	277	+30
7.	WKE	141	63	31	47	220	269	250	+19
8.	HSC '21	149	60	35	54	215	290	251	+39
9.	HBS-Craeyenhout	149	58	28	63	202	257	264	−7
10.	Achilles '29	89	61	12	16	195	199	74	+125
11.	VV UNA	119	55	26	38	191	238	174	+64
12.	Haaglandia	119	51	18	50	171	253	233	+20
13.	ADO '20	90	33	21	36	120	163	183	−20
14.	HVV Hollandia	89	32	19	38	115	111	118	−7
15.	Koninklijke HFC	59	28	15	66	99	113	84	+29
16.	Hercules	60	19	20	21	77	77	94	−17
17.	SV Argon	59	20	13	26	73	76	97	−21
18.	RKSV Leonidas	60	18	13	29	67	90	140	−50
19.	OJC Rosmalen	59	16	16	27	64	66	92	−26
20.	FC Oss	29	17	11	1	62	50	23	+27
21.	FC Hilversum	58	15	17	26	62	65	103	−38
22.	FC Chabab *	60	15	13	32	54	74	128	−54
23.	SV TEC	30	16	5	9	53	48	33	+15
24.	Quick '20	59	14	8	37	50	73	130	−57
25.	VV Gemert	58	12	12	34	48	57	105	−48
26.	Sneek Wit Zwart	60	10	11	39	41	55	137	−82
27.	Be Quick 1887	30	6	9	15	27	45	64	−19
28.	Magreb '90	29	6	7	16	25	35	55	−20
29.	SV Juliana '31	30	4	8	18	20	31	83	−52
30.	VV Baronie	29	4	6	19	18	35	61	−26
31.	HFC EDO	30	2	6	22	12	33	80	−47
32.	Dijkse Boys	11	2	1	8	7	9	27	−18
* Punten in mindering, deze punt(en) zijn in de ranglijst er al vanaf gehaald: FC Chabab 1 punt in mindering, in het seizoen 2012/2013 FC Chabab 3 punten in mindering, in het seizoen 2013/2014
Dijkse Boys en WKE zijn respectievelijk in het seizoen 2010/11 en 2015/16 uit de competitie gehaald en alle gespeelde wedstrijden ervan zijn ongeldig verklaard. Echter zijn deze wel geldig voor de statistieken en zijn daardoor opgenomen in de eeuwige ranglijst.

Trivia

• De eerste wedstrijd die gespeeld werd in de Topklasse was de wedstrijd tussen FC Oss uit Oss en De Treffers uit Groesbeek. Deze wedstrijd werd op vrijdag 20 augustus 2010 gespeeld in de zondagtopklasse. Het duel eindigde in een 3-3 gelijk spel en Koen Garritsen scoorde namens De Treffers het eerste doelpunt in deze wedstrijd en daarmee ook het eerste doelpunt ooit in de (zondag)Topklasse.
• Lars Offringa scoorde het eerste doelpunt in de Topklasse zaterdag. Hij scoorde namens HHC Hardenberg al na 9 seconden tegen Katwijk.
• Zowel in het eerste (2010/2011), het tweede (2011/2012) als het derde (2012/2013) seizoen van de Topklasse zaterdag was Genemuiden de koploper na de eerste speelronde.
• Patrick Pothuizen kreeg tijdens de openingswedstrijd FC Oss tegen De Treffers op 20 augustus 2010 na 2 minuten de eerste gele kaart in de Topklasse.
• Rijnsburgse Boys - CSV Apeldoorn is tot op heden de doelpuntrijkste wedstrijd ooit in de Topklasse. Op 22 januari 2011 werd het 8-2 voor Rijnsburgse Boys. De wedstrijd tussen HBS en Argon eindigde in een 9-1 overwinning voor HBS.
• Ruben Wilson scoorde 6 keer namens Spakenburg in de uitwedstrijd op 9 oktober 2010 tegen CSV Apeldoorn, een record voor de topklasse. Arif Irilmazbilek wist dit op 9 maart 2013 namens Kozakken Boys tegen DETO Twenterand te evenaren. Op 5 april 2014 deed Raily Ignacio van Rijnsburgse Boys dit ook in de met 7-2 gewonnen wedstrijd tegen Spakenburg.
• Dominique Scholten is de enige speler die drie keer de Topklasse (Zondag) wist te winnen. In het seizoen 2010/11 met FC Oss en daarna tweemaal met Achilles '29.
• Achilles '29 is de eerste club die zijn Topklassetitel wist te prolongeren. De Groesbekers werden kampioen in 2012 en 2013.
• In het seizoen 2013/14 moest er na de reguliere competitie een beslissingswedstrijd gespeeld worden tussen GVVV en Spakenburg om te bepalen wie er kampioen werd van de zaterdag topklasse.

Seizoenen van de Derde divisie

Topklasse: 2010/11 · 2011/12 · 2012/13 · 2013/14 · 2014/15 · 2015/16
Derde divisie: 2016/17 · 2017/18 · 2018/19 · 2019/20 · 2020/21 · 2021/22 · 2022/23 · 2023/24 · 2024/25

Nederlands amateurvoetbal landelijke klassen – seizoen 2024/25

Tweede divisie:	ACV · ADO '20 · AFC · Jong Almere City FC · BVV Barendrecht · Excelsior Maassluis · GVVV · HHC Hardenberg · VV Katwijk · Koninklijke HFC · vv Noordwijk · Quick Boys · Rijnsburgse Boys · SVV Scheveningen · SV Spakenburg · Jong Sparta · De Treffers · RKAV Volendam
Derde divisie A:	Ajax (amateurs) · DEM · DOVO · DVS '33 · VV Eemdijk · Excelsior '31 · SC Genemuiden · Harkemase Boys · HBC · Hercules · HSC '21 · SV Huizen · IJsselmeervogels · Rohda Raalte · Sparta Nijkerk · Sportlust '46 · TEC · SV Urk
Derde divisie B:	ASWH · Blauw Geel '38 · VV Gemert · GOES · FC 's-Gravenzande · HSV Hoek · VV Kloetinge · Kozakken Boys · FC Lisse · SV Meerssen · OJC Rosmalen · Quick Den Haag · FC Rijnvogels · VV Smitshoek · SteDoCo · TOGB · UNA · VVSB
Vierde divisie A:	AFC '34 · DVVA · HVV Hollandia · VV Hoogland · JOS Watergraafsmeer · SV Kampong · Kolping Boys · ODIN '59 · VPV Purmersteijn · VV Scherpenzeel · SDV Barneveld · SJC · AVV Swift · Ter Leede · VVOG · Zuidvogels
Vierde divisie B:	Achilles Veen · VV Capelle · SC Feyenoord · Forum Sport · RKSV Halsteren · HBS · VV Heerjansdam · LRC · SV Poortugaal · RKAVV · RVVH · Unitas · RKVV Westlandia · WNC · XerxesDZB · VV Zwaluwen
Vierde divisie C:	AWC · VV Baronie · Best Vooruit · VV Dongen · EVV · Groene Ster · Juliana '31 · MASV · Mierlo-Hout · RKSV Nuenen · Orion · RBC · UDI '19 · SV Valkenswaard · SV Venray · RKSV Wittenhorst
Vierde divisie D:	CSV Apeldoorn · AZSV · VV Berkum · DETO · DZC '68 · Flevo Boys · VV Heino · VV Hoogeveen · HZVV · KHC · d'Olde Veste '54 · ONS Sneek · Quick '20 · VV Staphorst · TVC '28 · WHC

Nederlands amateurvoetbal

Bekers: KNVB beker (amateurs) · Super Cup (amateurs) · Districtsbekers

Niveaus: Tweede divisie · Derde divisie · Vierde divisie · 1e klasse · 2e klasse · 3e klasse · 4e klasse · 5e klasse · 6e klasse · 7e klasse · 8e klasse

Voetbal georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond

Nationale teams:
Nationaal elftal · Nationaal vrouwenelftal · Jong Oranje · Olympisch elftal · Nationaal B-elftal
Mannenvoetbal:
Betaald voetbal · Eredivisie · KNVB Beker · Johan Cruijff Schaal · Nacompetitie/Play-offs · Eerste divisie · Tweede divisie · Derde divisie · Vierde divisie · Amateurvoetbal · Onder 21 competitie · Beloften Eredivisie · Beloften Eerste Divisie · Beloften KNVB Beker · A-Junioren Eredivisie · B-Junioren Eredivisie
Vrouwenvoetbal:
Vrouwen Eredivisie · Vrouwen Eerste divisie · KNVB Beker Vrouwen · Eredivisie Cup · Supercup Vrouwen · Zaalvoetbal · KNVB Schoolvoetbal

Bronnen, noten en/of referenties

1. ...Jupiler League naar 20 clubs, website vi.nl (29-05-2013). Gearchiveerd op 6 juli 2015.
2. De voetbalpiramide gaat er komen, nos.nl (02-12-2014). Gearchiveerd op 2 mei 2023.
3. http://www.voetbalrotterdam.nl/index.php/133201/
4. https://www.knvb.nl/nieuws/organisatie/berichten/66352/ledenraad-stemt-met-aanpassing-voetbalpiramide. Gearchiveerd op 18 oktober 2022.
5. Vanaf 2016-17 promotie-degradatie, website knvb.nl (02-12-2015)
6. uitgangspunten nieuwe competitiestructuur, website knvb.nl (12-06-2015).
7. "Aanpassen competitiestructuur amateurvoetbal", KNVB, 2009
8. Competities amateurvoetbal niet hervat. KNVB (31 maart 2020). Gearchiveerd op 18 mei 2020. Geraadpleegd op 6 april 2020.