Vierde divisie (voetbal Nederland)

De Vierde Divisie (tot en met 2022 de Hoofdklasse) is het vijfde voetbalniveau in Nederland dat de KNVB organiseert en het derde niveau in het amateurvoetbal. Vanaf het seizoen 2016/17 telt dit niveau vier competities en nemen in elke competitie zestien teams deel.

Vierde Divisie (voorheen Hoofdklasse)
Land	Nederland
Bond	KNVB
Niveau	5 (vanaf 2016) 4 (2010–2016) 3 (1974–2010)
Opgericht	1974 (Hoofdklasse zondagclubs) 1996 (Hoofdklasse zaterdagclubs) 2022 (als Vierde Divisie)
Systeem	Competitie
Promotie naar	Derde Divisie
Degradatie naar	Eerste klasse
Aantal teams	64 (4 x 16)
Recordkampioen	Zaterdag: IJsselmeervogels (7x) Zondag: De Treffers (8x)
Huidig seizoen	2024/25
Portaal    Voetbal

Vanaf de oprichting (in 1974 voor de zondagclubs, in 1996 voor de zaterdagclubs) tot en met het seizoen 2009/10 was deze landelijke klasse het hoogste amateurniveau. In 2010/11 werd de Topklasse (in 2016/17 hernoemd naar Derde Divisie) erboven geplaatst en werd het het vierde niveau, terwijl vanaf 2016 de Tweede Divisie werd heringevoerd en de Hoofdklasse het vijfde Nederlandse voetbalniveau werd. Vanaf 2022 is de naam Hoofdklasse geschrapt en gaat de competitie door het leven als Vierde Divisie. Sinds het seizoen 2023/24 is er geen scheiding meer tussen zaterdag- en zondagclubs.

Opzet

Vanaf het seizoen 2023/2024 zijn er vier competities (A, B, C en D) met elk zestien teams waarbij er geen scheiding meer is tussen zaterdag- en zondagclubs. In het algemeen worden de wedstrijden op zaterdagmiddag gespeeld. Een wedstrijd tussen twee zondagploegen wordt veelal op zondagmiddag afgewerkt.

• De kampioenen van elk van de competities promoveren naar de Derde Divisie. De periodekampioenen (drie per klasse) spelen met de nummers 15 en 16 van de Derde Divisies A en B in de nacompetitie om twee plaatsen in de Derde Divisie.
• De nummers 15 en 16 degraderen rechtstreeks naar de Eerste klasse. De nummers 13 en 14 van strijden in de nacompetitie met de periodekampioenen uit de Eerste klasse (drie per klasse) om in totaal acht plaatsen in de Vierde Divisie.

Historie

Zondagamateurs

De hoofdklasse voor zondagamateurs bestaat sinds het seizoen 1974/75 toen de klasse met drie competities (A, B en C) boven de zes eerste klassen als hoogste amateurniveau werd ingevoerd. De eerste 42 deelnemers (14 teams per competitie) waren de top-7 van elke Eerste klasse van het seizoen 1973/74.^[1]

Eerste klasse A (West I)	Eerste klasse B (West II)	Eerste klasse C (Noord)	Eerste klasse D (Oost)	Eerste klasse E (Zuid I)	Eerste klasse F (Zuid II)
AFC HFC EDO USV Elinkwijk Rood-Wit A ASC SDW De Spartaan ZVV Zilvermeeuwen	CVV SV Gouda Hermes DVS VV Papendrecht RVC Rijswijk GVV Unitas UVS	VV C.E.C. VV Drachten VV Emmen SC Erica CVV Germanicus VV Sneek Velocitas	Achilles '12 VV Ede Enschedese Boys VV Haaksbergen Quick Nijmegen VV Rheden De Treffers	BVV Den Bosch DESK HVV Helmond RBC RKC TOP VV De Valk	RKVV Almania VV Caesar SV Limburgia VV SVM SVN VV Veritas RKVV Voerendaal
Hoofdklasse A		Hoofdklasse B		Hoofdklasse C

Vanaf het seizoen 1996/97 spelen de noordoostelijke clubs in de Hoofdklasse C in plaats van B en de Zuidelijke clubs in de Hoofdklasse B in plaats van C, dit in analogie met het zaterdagvoetbal.

Zaterdagamateurs

De hoofdklasse voor de zaterdagamateurs werd in het seizoen 1996/97 ingevoerd door middel van herbenoeming van de drie Eerste klassen naar Hoofdklasse. Dit gebeurde tegelijkertijd met de grote omvorming die de KNVB in de zomer van 1996 doorvoerde met het opheffen van de KNVB-afdelingen ("onderbonden") met hun eigen competities naar negen KNVB-districten (Midden, Noord, Oost, West I, II, III en IV en Zuid I en II).

Algeheel kampioenschap

Tot en met het seizoen 2009/10 speelden de kampioenen van elke klasse onderling om het zaterdagsamateur- en het zondagsamateurkampioenschap. Vervolgens speelden de zaterdag- en de zondagkampioen om het algeheel amateurkampioenschap van Nederland. De algehele amateurkampioen nam deel aan de wedstrijd om de Super Cup voor amateurs.

Tot 2016

Tot en met 2015/16 telde zowel de zaterdag- als de zondagafdeling drie hoofdklassen (A, B en C) met elk veertien teams. Degradatie uit de Hoofdklasse volgde naar de Eerste klasse, waarbij met uitzondering van de rechtstreekse degradanten, middels promotie/degradatiewedstrijden met de periodekampioenen uit de Eerste klasse om lijfsbehoud werd gestreden. Van 2010/11-2014/15 promoveerden de kampioenen naar de Topklasse in hun afdeling, zij namen de plaatsen van de nummers 14,15 en 16 in. De periodekampioenen (of hun plaatsvervangers) streden in promotie/degradatiewedstrijden met de nummer 13 uit de Topklasse om een plaats in deze klasse.

Overgangsseizoen 2015/16

In het overgangsseizoen 2015/16 promoveerden de kampioenen naar de Derde Divisie die van zestien naar achttien clubs werd uitgebreid, waardoor alleen de nummer zestien rechtstreeks uit de Topklasse degradeerde. De periodekampioenen streden met de nummer 15 van de Topklasse in promotie/degradatiewedstrijden om een plaats in deze klasse. De nummers 13 en 14 degradeerden rechtstreeks naar de Eerste klasse, de nummers 11 en 12 speelden samen met de periodekampioenen uit die klasse in promotie/degradatiewedstrijden voor lijfsbehoud.

De samenstelling voor het seizoen 2016/17 zag er als volgt uit:

Zaterdagafdeling	Degradant Topklasse	5 teams p/d TK-HK	18 teams HK	5 kampioenen EK	3 teams p/d HK-EK	= 32 teams
Zondagafdeling	Degradant Topklasse	5 teams p/d TK-HK	18 teams HK	6 kampioenen EK	2 teams p/d HK-EK	= 32 teams

Vanaf 2023: weekendvoetbal

De herinvoering van de Tweede Divisie zorgde voor een opheffing van het zaterdag- en zondagvoetbal. De scheiding tussen het zaterdag- en zondagvoetbal is vanaf 2023 ook komen te vervallen in de Vierde Divisie. Daardoor is de competitie in vier regionale poules worden ingedeeld in plaats van op speeldag. Aan amateurverenigingen werd voorafgaand aan het seizoen gevraagd of ze de thuiswedstrijden op zaterdag of zondag willen afwerken. Van deze regel mag worden afgeweken door principiële zaterdagclubs die het recht behouden om ook hun uitwedstrijden op zaterdag te spelen.^[2]